آزمایش HLA یکی از روش های مهم در علم ژنتیک است که در بسیاری از زمینه های پزشکی کاربرد دارد. تست HLA مخفف Human Leukocyte Antigen به معنای آنتی ژن های لکوسیت انسانی می باشد، که به سیستم پیچیده ای از ژن ها و پروتئین ها در بدن اشاره دارد که وظیفه تعیین تطابق بافتی را بر عهده دارند. در واقع تفسیر تست HLA در هنگام پیوند عضو، به ما کمک میکند تا بفهمم با توجه سیستم ایمنی بدن فرد گیرنده، امکان انجام عمل پیوند اعضا وجود دارد یا خیر. در ادامه نگاهی کلی میاندازیم به اینکه HLA در آزمایش خون چیست، چه انواعی دارد و هزینه آزمایش hla چگونه محاسبه میشود.
آزمایش HLA چیست؟
در پاسخ به اینکه hla در آزمایش خون چیست، باید گفت آزمایش HLA یک فرایند آزمایشگاهی است که هدفش بررسی تطابق ژنتیکی و مولکولی دو فرد است و کمک میکند تا امکان پیوند عضو بین دو نفر، بررسی شود.
آنتی ژن های HLA پروتئین های خاصی هستند که توسط ژن های HLA کد می شوند و در سطح همه سلول های بدن به جز گلبول های قرمز وجود دارند. این پروتئین ها که از ترکیب ژن های HLA والدین به ارث می رسند، به سیستم ایمنی کمک می کنند تا سلول های خود بدن و سلول های خارجی که ممکن است ایجاد عفونت کنند را شناسایی کند.
به این ترتیب، 3 کار مهمی که تست HLA انجام میدهد عبارت است از:
- بررسی آنتی ژن های HLA در سطح سلول های افراد
- بررسی آنتی بادی های آنتی ژن HLA
- بررسی و شناسایی ژن های مرتبط با تولید آنتی ژن های HLA
همچنین تست HLA در بیمارانی که نیاز به پیوند عضو دارند، انجام می شود. با تفسیر جواب آزمایش HLA، متخصصین تشخیص میدهند که آیا فرد گیرنده، در بدن خود آنتی بادی دارد که آنتی ژن های HLA موجود روی بافت یا اندام اهدایی را هدف قرار دهد؟
پاسخ این سوال بسیار مهم است چرا که برای یک پیوند موفقیت آمیز، ژن های HLA فرد اهدا کننده و گیرنده باید یکسان باشند یا تا حد امکان مطابقت داشته باشند.
برای درخواست هرگونه مشاوره ژنتیک، انجام آزمایش و ثبت درخواست تلفنی نمونه‌گیری (در آزمایشگاه، منزل، محل کار)
با تلفن 1650 برای استان تهران و تلفن 88709970-021 برای دیگر استان‌ها
با آزمایشگاه پاتوبیولوژی و ژنتیک پزشکی تهران لب تماس بگیرید.
* آزمایش HLA برای چیست؟
آزمایش HLA هم به عنوان یک ابزار برای تعیین تطابق ژنتیکی در پیوند اعضا و هم به عنوان یک روش تشخیصی برای بیماری های خود ایمنی بسیار اهمیت دارد:
1. آزمایش HLA برای پیوند کلیه یا سایر اعضا
اولین دلیل استفاده از این آزمایش، پیوند اعضا است. در فرایند پیوند عضو، تطابق ژنتیکی بین فردی که به عضو نیاز دارد و فردی که عضو را اهدا می کند، بسیار مهم است. با انجام آزمایش HLA، میزان تطابق ژنتیکی بین این دو فرد بررسی می شود تا مشخص شود آیا امکان پیوند موفقیت‌آمیز بین آنها وجود دارد یا خیر. همچنین از آزمایش HLA برای پیوند مغز استخوان یا خون دهی نیز استفاده میشود.
2. تشخیص بیماری
دلیل دوم استفاده از آزمایشHLA، تشخیص بیماری هایی مانند اختلالات خود ایمنی (Autoimmune disorders) است. بیماری های خود ایمنی ناشی از عدم تعادل در سیستم ایمنی بدن هستند. آزمایش HLA به عنوان یک ابزار تشخیصی مورد استفاده قرار می گیرد تا ارتباط بین ژنتیک و بروز این بیماری ها بررسی شود.
با تفسیر تست HLA می توان به تشخیص صحیح و درمان مناسب این بیماری ها کمک کرد.
* آزمایش HLA چگونه انجام میشود؟
روش انجام این تست بستگی به هدف آزمایش و نوع آزمایشی دارد که پزشک تجویز کرده است. با این حال، آزمایش HLA به روش PCR و سرولوژی از رایج ترین انواع آزمایش HLA در ایران می باشند.
در ادامه چگونگی آزمایش HLA با PCR را بطور خلاصه شرح میدهیم:
- نمونه آزمایش HLA از خون، بزاق، یا بافت فرد مورد آزمایش استخراج می شود.
- DNA با پرایمرها و نوکلئوتیدها که بلوک های سازنده DNA هستند، به همراه یک آنزیم پلیمراز ترکیب می شود. این آنزیم می تواند رشته های جدید DNA را سنتز کند.
- ترکیب به دست آمده، تحت چرخه های مکرر گرمایش و سرمایش قرار میگیرد. طی این فرایند، DNA از هم جدا شده و با پرایمرها ترکیب میشود.
- در اثر ترکیب دی ان ای با پرامیر ها، قطعات هدف DNA که ژن های HLA را رمزگذاری می کنند، تکثیر می شوند.
- قطعات تکثیر شده DNA با روش های مختلفی مانند الکتروفورز ژل، توالی یابی، یا هیبرید سازی تجزیه و تحلیل می شوند تا حضور یا عدم حضور آلل های خاص یا گروه های آلل HLA بررسی شوند.
- نتایج، با پایگاه داده HLA مقایسه می شوند تا نوع HLA فرد مورد آزمایش را پیدا کنند.
- تفسیر جواب آزمایش HLA می تواند برای اهداف بالینی، مانند پیدا کردن یک اهدا کننده سازگار برای پیوند، تشخیص برخی از بیماری های خود ایمنی یا پیش بینی خطر واکنش های نامطلوب داروئی استفاده شود.
گفتنی است که روش انجام تست می تواند روی هزینه آزمایش HLA تاثیرگذار باشد، چرا که برخی از روش ها با دقت و حساسیت بالاتری انجام شده و نتایج دقیق تری ارائه میکنند.
– آزمایش hla خون بند ناف چیست
آزمایش HLA خون بند ناف یا همان HLA تایپ بند ناف، یک آزمایش ژنتیکی است که برای تعیین نوع ژنتیکی HLA در خون نوزادان انجام میشود. از این آزمایش زمانی استفاده میشود که نیاز به خون دهی یا پیوند عضو به نوزاد داشته باشیم.
تعیین نوع ژنتیکی HLA برای یک نوزاد می تواند به یافتن فرد مناسب برای انجام پیوند موفقیت آمیز کمک کند. هزینه تست HLA خون بند ناف، بسته به آزمایشگاه و استفاده از بیمه تکمیلی و پایه، متفاوت خواهد بود.
آشنایی با انواع آزمایش HLA
خیلی از افراد ممکن است تا آخر عمر نیازی به آزمایش اچ اِل اِی نداشته باشند، اما در زمان نیاز، بسیار مهم است که اطلاعات کافی درباره این تست داشته باشید. این تست با روش ها و اهداف مختلفی گرفته میشود که در ادامه به آنها میپردازیم.
1. آزمایش HLA typing چیست؟
آزمایش HLA تایپینگ روشی برای تعیین نوع ژن‌های HLA در فرد می باشد. همانطور که گفتیم، ژن‌های HLA مسئول ایجاد آنتی‌ژن هایی هستند که به سیستم ایمنی بدن در تشخیص سلول‌های بیگانه (سلول های عضو پیوندی، سلول های بیماری زا مثل سرطان و…) کمک میکنند.
آزمایش HLA تایپینگ برای مواردی مانند تشخیص تطابق ژنتیکی بین فرد دریافت کننده و فرد اهدا کننده استفاده میشود. همچنین، در تشخیص برخی بیماری های ایمنی مانند سلیاک، روماتیسم مفصلی (آرتریت روماتوئید) نیز کاربرد دارد.
3 روش انجام تست HLA typing
- آزمایش HLA به روش PCR – این روش که به نحوه انجام آن پرداختیم، میتواند آلل های خاص HLA را شناسایی کند و معمولاً برای تایپینگ HLA کلاس 1 (HLA-A, B, C) کلاس 2 (HLA-DRB1, DRB5,) و کلاس 3(HLA-DRB2,DRB9) استفاده می شود.
- توالی یابی – این روش از تکنولوژی های جدید توالی یابیDNA مانند NGS برای خواندن و تحلیل توالی کامل DNA ژن های HLA استفاده میکند. توالی یابی معمولاً برای تایپینگ HLA کلاس 1، کلاس 2 و کلاس 3 استفاده می شود.
- سرولوژی – این روش از آزمون های سرولوژیکی، معمولاً برای تایپینگ HLA کلاس 1 و تشخیص آنتی بادی های پس از پیوند استفاده می شود.
هزینه آزمایش HLA تایپینگ
اینکه هزینه آزمایش HLA چقدر است بستگی به عوامل مختلفی دارد، از جمله:
- نوع آزمایش: هر روش HLA تایپینگ قیمت و دقت متفاوتی دارد. برخی روش ها ممکن است گران تر و دقیق تر باشند.
- تجهیزات و فناوری استفاده شده: استفاده از تجهیزات پیشرفته و فناوری های جدید می تواند هزینه تست HLA را افزایش دهد.
- محل آزمایش: قیمت آزمایش ممکن است در آزمایشگاه های مختلف متفاوت باشد. برای مثال، هزینه آزمایش HLA تهران ممکن است با آزمایش HLA اصفهان تفاوت داشته باشد.
– آزمایش HLA B27 چیست؟
آزمایش HLA B27 یک آزمایش خونی است که برای شناسایی پروتئین HLA B27 روی سطح سلول های سفید خون استفاده می شود. این پروتئین یکی از آنتی ژن های HLA است که به سیستم ایمنی در تشخیص سلول های بیگانه کمک می کند.
آزمایش HLA B27 از نمونه خون، برای تشخیص یا حذف برخی از بیماری های خود ایمنی که با HLA B27 مرتبط هستند، استفاده می کند. این بیماری ها عبارتند از:
- اسپوندیلیت آنکیلوزان، که باعث التهاب استخوان های نخاع می شود.
- آرتریت واکنشی، که باعث التهاب مفاصل، راه ادرار و چشم ها می شود و گاهی با لکه های پوستی همراه است.
- آرتریت روماتوئیدی جوانان، که یک بیماری التهابی مزمن است که مفاصل را تحت تأثیر قرار می دهد و عمدتاً در افراد جوان ظاهر می شود.
تفسیر آزمایش HLA B27
نتیجه آزمایش HLA B27 می تواند مثبت یا منفی باشد، اگر نمیدانید آزمایش HLA B27 منفی چیست یا نتیجه مثبت آن چه معنایی دارد، باید گفت:
- نتیجه HLA مثبت به معنای افزایش خطر ابتلا به بیماری های خود ایمنی است. این تست میتواند در تشخیص اسپوندیلیت آنکیلوزان، آرتریت واکنشی و اختلالات خود ایمنی در مردان جوان دارای علائم اولیه قبل از ۴۰ سالگی، مفید باشد.
- نتیجه منفی HLA-B27 به این معناست که نشانگر تشخیص داده نشده، اما به این معنا نیست فرد مورد آزمایش به طور صد درصدی از بیماری در امان است، زیرا افرادی بدون HLA-B27 نیز ممکن است به بیماری های خود ایمنی مبتلا شوند. اعضای خانواده با HLA-B27 مثبت در معرض خطر مشابه قرار دارند.
هزینه آزمایش HLA B27
قیمت آزمایش HLA B27 بستگی به آزمایشگاه، روش و تکنولوژی انجام آزمایش و منطقه جغرافیایی دارد. قیمت آزمایش HLA در ایران متغیر بوده و ممکن است به طور تقریبی بین 200 تا 800 هزار تومان متغیر باشد.
برای دستیابی به قیمت دقیق و جزئیات آزمایش، بهتر است با آزمایشگاه مورد نظر خود تماس بگیرید و از اطلاعات دقیق تر مطمئن شوید.
– آزمایش HLA گروه B5
گروه HLA-B5 شامل مجموعه ای از آلل ها در سیستم آنتی ژن لوکوسیت های انسانی (HLA) است و HLA-B51 یک زیرگروه خاص از آن می باشد. آزمایش HLA-B5 و HLA-B51 به تشخیص وجود یا عدم وجود این واریانت های ژنتیکی کمک میکنند.
آزمایش HLA B5 برای چیست
آزمون HLA-B5 حضور آلل های HLA-B5 در پروفایل ژنتیکی فرد را تعیین می کند. این آزمایش نقش مهمی در تشخیص برخی از بیماری های ایمنی مرتبط با HLA-B5 دارد و شامل تحلیل نواحی خاصی از ژن HLA با استفاده از روش های PCR و توالی یابی است.
همچنین آزمایش HLA B51 در بررسی پروتئین ها کمی موشکافانه تر عمل کرده و به طور اختصاصی برای تشخیص این زیرگروه استفاده میشود.
تفسیر آزمایش HLA B5 و B51
HLA مثبت، حضور آلل های HLA-B5 را نشان می دهد که به معنای افزایش خطر ابتلا به برخی از بیماری های ایمنی شامل بیماری بهچِت، اسپوندیلیت آنکیلوزان و اوویتیس می باشد. نتیجه منفی نشانگر عدم حضور آلل های HLA-B5 است که با این حال، این موضوع به خطر ابتلا به این بیماری ها را از بین نمیبرد.
hla b5 مثبت یعنی چه؟ تفسیر آزمایش HLA b51 مثبت نشان میدهد که آلل های B51 در بدن فرد وجود داشته و میتواند به معنای افزایش خطر ابتلا به بیماری باشد.
هزینه آزمایش HLA گروه B5
هزینه آزمایش اچ ال ای این گروه نیز تا حد زیادی بستگی به شرایط آزمایشگاه، بیمار و روش انجام آزمایش دارد. به طور کلی در اکثر آزمایشگاه ها، این سری از تست ها با قیمت حدودی 230 تا 400 هزار تومان انجام می شود.
– آزمایش HLA برای پیوند کلیه
قبل از انجام عمل پیوند کلیه، آزمایش HLA برای تطابق ژنتیکی بین فرد گیرنده و اهدا کننده بررسی شود. این آزمایش بسیار مهم است زیرا تطابق ژنتیکی بین فرد دهنده و گیرنده کلیه، به جلوگیری از رد کلیه کمک می کند.
اگر آزمایش HLA قبل از عمل پیوند کلیه انجام نشود، احتمال رد کلیه افزایش یافته و این مسئله منجر به شکست پیوند خواهد شد. این اتفاق میتواند علاوه بر هزینه بالا، مشکلات جسمی زیادی به همراه خواهد داشت.
هزینه آزمایش HLA برای پیوند کلیه
شاید آزمایش HLA برای پیوند کلیه هزینه بیشتری نسبت به باقی تست های معرفی شده داشته باشد و این به علت اهمیت و حساسیت بالای این آزمایش است. در برخی آزمایشگاه ها ممکن است قیمت آزمایش HLA برای پیوند کلیه کمتر باشد، در حالی که برخی دیگر ممکن است خدمات بهتر با قیمت بیشتری ارائه دهند.
توصیه می شود قبل از انجام آزمایش HLA، قیمت ها و جزئیات بیشتر را از آزمایشگاه تهران لب دریافت کنید.
لیست کلیه خدمات و تعرفه های آزمایشگاه های سراسر کشور سال 1402
نکته: این لیست صرفا جهت اطلاعات عمومی مراجعین هست و طبیعتا همه این خدمات در آزمایشگاه تهران لب انجام نمیگیرد.
دانلود دفترچه تعرفه خدمات و قیمت های آزمایش های پزشکی سال 1402
آزمایش HLA برای پیوند مغز استخوان
این آزمایش برای تعیین تطابق ژنتیکی بین گیرنده و دهنده مغز استخوان انجام می شود. تشخیص تطابق ژنتیکی اهمیت بسیاری در پیش بینی موفقیت پیوند دارد و عدم تطابق بافتی را تعیین کند. برای انجام آزمایش HLA برای پیوند مغز استخوان، نمونه های خون هر دو طرف بررسی شده و در اینکار از روش هایی مانند PCR و توالی یابی ژنتیکی استفاده میشود.
