آزمایش گیرنده ۲ فاکتور رشد اپیدرمی انسانی (آزمایش HER2) یکی از آزمایش‌های مهم در تشخیص و مدیریت درمان سرطان‌های خاص، به‌ویژه سرطان پستان، معده و مری، به شمار می‌آید. این آزمایش به شناسایی مقادیر بالای پروتئین HER2 یا ژن‌های مرتبط با آن در سلول‌های سرطانی می‌پردازد. افزایش سطح این پروتئین می‌تواند نشان‌دهنده روند سریع‌تر رشد و گسترش سرطان باشد. بنابراین، آزمایش HER2 نه‌تنها در تشخیص نوع سرطان کمک می‌کند، بلکه تعیین‌کننده‌ای برای انتخاب درمان‌های هدفمند و موثر نیز محسوب می‌شود. در این مقاله از تهران لب، به بررسی جزئیات این آزمایش و اهمیت آن در درمان سرطان‌ها خواهیم پرداخت.
نشانگر تومور HER2 چیست؟
HER2 یکی از انواع نشانگر تومور است. این واژه مخفف human epidermal growth factor receptor 2 به معنی «گیرنده فاکتور رشد اپیدرمی انسانی 2» است و همچنین به نام HER2/neu نیز شناخته می‌شود. HER2 یک پروتئین است که در رشد طبیعی سلول‌ها نقش دارد. برخی از انواع سلول‌های سرطانی مقادیر بیشتری از HER2 تولید می‌کنند؛ می‌توان به سرطلن‌هایی از جمله سرطان پستان، معده و مری اشاره کرد.
سرطان‌هایی که مقادیر زیادی پروتئین HER2 دارند، معمولا سریع‌تر رشد می‌کنند و به سایر قسمت‌های بدن گسترش می‌یابند. داروهایی خاص به نام درمان‌های هدفمند HER2 می‌توانند پروتئین‌های HER2 را مسدود یا کند کرده و به کنترل این نوع سرطان‌ها کمک کنند. اما این داروها برای سرطان‌هایی که سطح بالای پروتئین HER2 ندارند، موثر نخواهند بود. بنابراین آزمایش نشانگر تومور HER2 ضروری است تا مشخص شود درمان هدفمند برای بیمار مفید خواهد بود یا خیر.
آزمایش نشانگر تومور HER2 چیست؟
آزمایش‌های نشانگر تومور به دنبال موادی به نام نشانگرهای تومور می‌گردند که معمولا توسط سلول‌های سرطانی یا سلول‌های طبیعی در پاسخ به سرطان تولید می‌شوند. نتایج این آزمایش‌ها می‌تواند اطلاعات مهمی را در اختیار قرار دهد، مانند اینکه سرطان با چه سرعتی رشد می‌کند و کدام درمان‌ها احتمالا موثر خواهند بود.
آزمایش نشانگر تومور HER2 معمولا از یک نمونه بافت تومور برای اندازه‌گیری یکی از موارد زیر استفاده می‌کند:
- میزان پروتئین HER2 روی سطح سلول‌های سرطانی
- تعداد نسخه‌های ژن HER2 در داخل سلول‌های سرطانی
ژن‌ها بخش‌هایی از DNA هستند که از والدین به ارث می‌بریم. ژن‌های HER2 دستورالعمل‌هایی برای ساخت پروتئین HER2 دارند. به طور معمول، در هر سلول دو ژن HER2 وجود دارد؛ از هر والد یکی. اما در برخی سرطان‌ها، تعداد بیشتری از این ژن‌ها وجود دارند که باعث تولید پروتئین HER2 بیش از حد در سلول‌های سرطانی می‌شود.
آزمایش نشانگر تومور HER2 به دنبال تشخیص وجود برخی از سرطان‌ها به شرح زیر است:
- HER2 مثبت: این به این معنی است که سرطان مقادیر زیادی از پروتئین HER2 یا ژن‌های HER2 دارد. این نوع سرطان‌ها معمولا به درمان‌های هدفمند HER2 پاسخ می‌دهند.
- HER2 منفی: به این معنی است که سلول‌های سرطانی شما مقادیر کمی یا هیچ پروتئین HER2 ندارند یا تعداد معمولی از ژن‌های HER2 را دارند. این نوع سرطان ممکن است آهسته‌تر از سرطان‌های HER2 مثبت رشد کند. همچنین احتمال کمتری دارد که پس از درمان بازگشت داشته باشد یا به سایر قسمت‌های بدن گسترش یابد. درمان هدفمند HER2 برای این نوع سرطان موثر نخواهد بود، اما گزینه‌های درمانی دیگری ممکن است مفید باشند.
آزمایش‌های مختلفی برای اندازه‌گیری پروتئین‌های HER2 و ژن‌های HER2 وجود دارد. معمولا ابتدا آزمایش پروتئین انجام می‌شود؛ زیرا این آزمایش‌ها سریع‌تر و ارزان‌تر هستند. آزمایش‌های خون برای اندازه‌گیری HER2 معمولا توصیه نمی‌شوند؛ زیرا هنوز مشخص نیست که چگونه نتایج این آزمایش‌ها می‌تواند در برنامه‌ریزی درمان سرطان موثر باشد.
نام‌های دیگر این آزمایش: گیرنده فاکتور رشد اپیدرمی انسانی 2، تکثیر ERBB2، افزایش بیان HER2، آزمایش‌های HER2/neu
آزمایش HER2 برای چه مواردی استفاده می‌شود؟
انواع آزمایش HER2 عمدتا برای شناسایی اینکه آیا برخی سرطان‌ها HER2 مثبت یا منفی هستند، به کار می‌روند. این اطلاعات به تعیین سرعت رشد سرطان و اینکه آیا داروهای هدفمند برای پروتئین‌های HER2 می‌توانند موثر باشند، کمک می‌کند.
آزمایش نشانگر تومور HER2 بیشتر برای سرطان‌هایی که در اعضای زیر شروع می‌شوند، استفاده می‌شود:
- سرطان پستان (رایج‌ترین نوع)
- سرطان معده
- سرطان مری
- سرطان تخمدان
- سرطان مثانه
- سرطان پانکراس
چرا به آزمایش HER2 نیاز داریم؟
شما ممکن است به آزمایش HER2 نیاز داشته باشید تا در تصمیمات درمانی سرطان شما به پزشک کمک کند. در صورتی که مبتلا به یکی از موارد زیر باشید این آزمایش تجویز می‌شود:
- سرطان پستان که:
- به تازگی تشخیص داده شده و در حال رشد در بافت طبیعی پستان اطراف تومور است. این نوع سرطان «تهاجمی» نامیده می‌شود.
- به سایر قسمت‌های بدن گسترش یافته و در حال رشد در دیگر نقاط بدن شما است. این نوع سرطان «متاستاتیک» نام دارد. حتی اگر تومور پستان شما قبلا آزمایش شده باشد، باید تومورهای متاستاتیک نیز برای بررسی مثبت بودن HER2 آزمایش شوند.
- پس از درمان بازگشته است، معمولا بعد از مدت زمانی که هیچ نشانه‌ای از سرطان در بدن شما وجود نداشت. این نوع سرطان «بازگشتی» نامیده می‌شود. تومور جدید باید برای بررسی مثبت بودن HER2 آزمایش شود، حتی اگر تومور اولیه شما آزمایش شده باشد، زیرا سلول‌های سرطانی ممکن است با گذشت زمان تغییر کنند.
- سرطان معده یا مری که:
- قابل جراحی نباشد.
- پس از درمان بازگشته باشد.
- سرطان پانکراس، مثانه، تخمدان‌ها یا برخی دیگر از سرطان‌ها که ممکن است سطح بالای HER2 داشته باشند و با داروهای هدفمند HER2 قابل درمان باشند.
روند آزمایش تومور HER2
بیشتر آزمایش‌های HER2 از نمونه بافت تومور استفاده می‌کنند. این بافت در طی یک فرآیند به نام بیوپسی برداشته می‌شود. روش‌های مختلفی برای انجام بیوپسی وجود دارد. نوع بیوپسی شما بستگی به محل تومور دارد. به طور کلی، بیوپسی ممکن است با استفاده از یکی از روش‌های زیر انجام شود:
- سوزن توخالی که از طریق پوست شما وارد می‌شود. آزمایش‌های تصویربرداری مانند سونوگرافی ممکن است برای هدایت سوزن استفاده شوند:
- بیوپسی با سوزن نازک: در این روش از سوزن بسیار نازکی برای برداشتن نمونه‌ای از سلول‌ها و یا مایع استفاده می‌شود.
- بیوپسی با سوزن ضخیم: در این روش از سوزن بزرگتری برای برداشتن نمونه استفاده می‌شود.
- جراحی: جراح ممکن است یک نمونه از تومور را بردارد (بیوپسی بریدگی) یا تمام تومور را بردارد (بیوپسی برداشت کامل).
- آندوسکوپی: در این روش از یک اسکوپ برای مشاهده داخل بدن شما استفاده می‌شود. ابزارهای خاصی ممکن است با اسکوپ برای برداشتن نمونه بافت استفاده شوند. آندوسکوپی ممکن است برای بیوپسی تومور در معده یا مری شما به کار رود.
نکات لازم برای آزمایش HER2
آمادگی برای آزمایش بستگی به نحوه گرفتن نمونه بافت شما دارد. از پزشک خود بپرسید که چگونه باید برای آزمایش خود آماده شوید. اگر در طول فرآیند بیوپسی دارویی برای آرامش یا خواب تجویز می‌شود، احتمالا باید چند ساعت قبل از جراحی ناشتا باشید (یعنی چیزی نخورید یا ننوشید). همچنین باید کسی را همراه خود داشته باشید تا شما را به خانه ببرد، زیرا ممکن است پس از انجام آزمایش احساس خواب‌آلودگی کنید.
خطرات آزمایش HER2 بستگی به نحوه برداشتن نمونه بافت شما دارد. به طور کلی اگر بیوپسی انجام می‌دهید، ممکن است کمی کبودی یا خونریزی در محل برداشتن نمونه مشاهده کنید. بهتر است از پزشک خود بخواهید که خطرات احتمالی مربوط به آزمایش شما را توضیح دهد.
تفسیر نتایج آزمایش HER2
نتایج آزمایش HER2 بسته به نوع آزمایشی که انجام داده‌اید، متفاوت گزارش می‌شود. اصلی‌ترین آزمایش‌های نشانگر تومور HER2 عبارتند از:
- IHC (آزمایش رنگ‌آمیزی ایمونوهیستوشیمی): برای اندازه‌گیری مقدار پروتئین HER2 در سلول‌های سرطانی.
- FISH (Fluorescence In Situ Hybridization): برای بررسی وجود نسخه‌های اضافی از ژن‌های HER2 در سلول‌های سرطانی.
نتایج آزمایش IHC برای سرطان‌های پستان، معده یا مری به‌صورت امتیازی برای مقدار پروتئین HER2 گزارش می‌شود:
- ۰ (صفر) یا ۱+: به این معناست که سلول‌های سرطانی شما پروتئین HER2 زیادی ندارند. سرطان شما HER2 منفی است و به درمان‌های هدفمند HER2 پاسخ نخواهد داد. پزشک شما گزینه‌های درمانی دیگری را بررسی خواهد کرد.
- ۲+: به این معناست که مقدار پروتئین HER2 در حد مرزی است و ممکن است به عنوان «مشکوک» گزارش شود. این بدان معنی است که نتیجه آزمایش واضح نیست و ممکن است نیاز به آزمایش نوع دیگری از نشانگر تومور HER2 داشته باشید. این آزمایش ممکن است روی همان نمونه بافت انجام شود یا ممکن است نیاز به ارائه نمونه جدیدی باشد.
- ۳+: به این معناست که سلول‌های سرطانی شما پروتئین HER2 زیادی دارند. سرطان شما HER2 مثبت است و احتمالا به درمان‌های هدفمند HER2 پاسخ خواهد داد.
نتایج آزمایش FISH برای سرطان‌های پستان، معده یا مری به یکی از دو صورت گزارش می‌شود:
- HER2 منفی: به این معناست که سلول‌های سرطانی شما تعداد زیادی ژن HER2 ندارند. درمان‌های هدفمند HER2 به سرطان شما کمک نخواهند کرد، بنابراین پزشک شما گزینه‌های درمانی دیگری را بررسی خواهد کرد.
- HER2 مثبت: به این معناست که سلول‌های سرطانی شما تعداد زیادی ژن HER2 دارند. درمان‌های هدفمند HER2 احتمالا به سرطان شما کمک خواهند کرد.
آزمایش HER2 در منزل و شرایط انجام این آزمایش در منزل
انجام بیوپسی در منزل به هیچ وجه ممکن نیست، زیرا این روش پزشکی پیچیده نیاز به تجهیزات تخصصی و محیط کنترل‌شده دارد که معمولاً در بیمارستان‌ها یا مراکز درمانی انجام می‌شود. بیوپسی توسط پزشک یا متخصص در شرایط استریل و با دقت بالا صورت می‌گیرد.
با این حال، آزمایشگاه‌هایی مانند تهران لب خدماتی برای انجام آزمایش‌های خون، ادرار و جمع‌آوری نمونه‌های مایع بدن در منزل ارائه می‌دهند. برای آزمایش HER2، که به تشخیص سطح پروتئین HER2 یا ژن‌های مرتبط می‌پردازد، نمونه‌برداری از خون یا مایعات بدن می‌تواند در منزل انجام شود. اما برای دریافت نمونه‌های بافتی که از طریق بیوپسی به دست می‌آید، مراجعه به مرکز پزشکی ضروری است.
به طور خلاصه، آزمایش‌های HER2 با استفاده از نمونه‌های خون یا مایعات بدن در منزل انجام‌پذیر است، اما برای نمونه‌برداری از بافت تومور که روش مطمئن‌تری برای تشخیص سرطان است، باید به مراکز درمانی مراجعه کنید.
این سرویس به خصوص برای کسانی که شرایط رفت‌وآمد ندارند یا ترجیح می‌دهند که آزمایشات خود را در محیطی راحت و آشنا انجام دهند، گزینه‌ای مناسب است. تیم متخصص آزمایشگاه تهران لب با استفاده از تجهیزات و تکنیک‌های پیشرفته، در این فرآیند همراه بیماران هستند و خدمات با کیفیتی را ارائه می‌دهند.
برای درخواست هرگونه مشاوره تلفنی و نمونه‌گیری در آزمایشگاه جهت انجام آزمایش HER2 (گیرنده ۲ فاکتور رشد اپیدرمی انسانی)، با تلفن 1650 آزمایشگاه پاتوبیولوژی و ژنتیک پزشکی تهران لب تماس بگیرید.
آنچه از مقاله «آزمایش گیرنده ۲ فاکتور رشد اپیدرمی انسانی (آزمایش HER2) چیست؟» آموختیم
آزمایش HER2 یکی از آزمایش‌های حیاتی در تشخیص و مدیریت درمان سرطان‌هایی همچون سرطان پستان، معده و مری است. این آزمایش به شناسایی میزان پروتئین HER2 یا ژن‌های مربوطه در سلول‌های سرطانی پرداخته و می‌تواند اطلاعات مهمی در خصوص سرعت رشد و گسترش سرطان فراهم کند. در صورتی که سرطان HER2 مثبت باشد، داروهای هدفمند می‌توانند برای کنترل آن مؤثر باشند، در حالی که در سرطان‌های HER2 منفی این درمان‌ها کاربردی نخواهند داشت. آزمایش HER2 با استفاده از نمونه‌برداری از بافت تومور و روش‌هایی چون IHC و FISH انجام می‌شود و نتایج آن به تعیین درمان‌های مناسب کمک می‌کند. همچنین، با استفاده از خدمات آزمایش در منزل تهران لب، بیماران می‌توانند آزمایش را با راحتی و دقت بالا در خانه انجام دهند و نتایج را سریع‌تر دریافت کنند.
منبع:
