ویروس HMPV | سویه جدید کرونا دوباره از چین

ویروس متاپنومو انسانی (HMPV) یکی از ویروس‌های تنفسی رایجی است که شاید نام آن را کمتر شنیده باشید، اما احتمالا بسیاری از ما تا پیش از ۵ سالگی به آن مبتلا شده‌ایم. این ویروس علائمی شبیه به سرماخوردگی ایجاد می‌کند؛ از سرفه و آبریزش بینی گرفته تا گلودرد و خس‌خس سینه. اگرچه در بیشتر موارد خفیف است، اما برای کودکان خردسال، سالمندان بالای ۶۵ سال و افرادی با سیستم ایمنی ضعیف می‌تواند به بیماری‌های جدی‌تری منجر شود. با وجود شیوع گسترده این ویروس، آگاهی نسبت به آن همچنان محدود است؛ تا جایی که با کرونا ویروس هم اشتباه گرفته می‌شود! در ادامه این مقاله از تهران لب، با این ویروس و راه‌های پیشگیری و مدیریت آن بیشتر آشنا می‌شویم.

ویروس متاپنومو انسانی (HMPV) نوعی ویروس است که معمولا علائمی مشابه سرماخوردگی ایجاد می‌کند. این ویروس اغلب باعث عفونت‌های تنفسی فوقانی می‌شود، اما گاهی اوقات می‌تواند به عفونت‌های تنفسی تحتانی مانند ذات‌الریه، تشدید آسم یا بدتر شدن بیماری انسدادی مزمن ریه (COPD) منجر شود. عفونت‌های ناشی از HMPV بیشتر در زمستان و اوایل بهار شایع هستند.

اکثر افراد تا پیش از ۵ سالگی به HMPV مبتلا می‌شوند. اگرچه ممکن است دوباره به این ویروس مبتلا شوید، اما علائم معمولا پس از اولین عفونت خفیف‌تر هستند.

علت عفونت با ویروس HMPV چیست؟

HMPV توسط یک ویروس ایجاد می‌شود؛ میکروب کوچکی که از سلول‌های بدن برای تکثیر استفاده می‌کند. این ویروس از همان گروه ویروس‌هایی است که باعث RSV، سرخک و اوریون می‌شوند.

علائم ویروس HMPV چیست؟

علائم ویروس متاپنومو انسانی (HMPV) شامل موارد زیر است:

• سرفه
• تب
• آبریزش یا گرفتگی بینی
• گلودرد
• خس‌خس سینه
• تنگی نفس (دیس‌پنه)
• بثورات پوستی

تفاوت ویروس HMPV با سرماخوردگی

ویروس متاپنومو انسانی (HMPV) اغلب علائمی مشابه سرماخوردگی ایجاد می‌کند اما برخی افراد ممکن است به شدت بیمار شوند. احتمال بیماری شدید در اولین ابتلا به HMPV بیشتر است؛ به همین دلیل کودکان خردسال در معرض خطر بیشتری برای بیماری‌های جدی در اثر این ویروس قرار دارند.

اولین عفونت مقداری ایمنی ایجاد می‌کند و معمولا اگر دوباره به HMPV مبتلا شوید، علائم خفیف‌تر و شبیه سرماخوردگی خواهند بود. افراد بالای ۶۵ سال و کسانی که مشکلات تنفسی یا سیستم ایمنی ضعیف دارند نیز ممکن است علائم شدیدی را تجربه کنند.

ویروس HMPV چقدر شایع است؟

پژوهشگران تخمین می‌زنند که در حالت کلی، حدود ۱۰ تا ۱۲ درصد از بیماری‌های تنفسی در کودکان به دلیل HMPV است. بیشتر موارد خفیف هستند، اما حدود ۵ تا ۱۶ درصد از کودکان ممکن است دچار عفونت‌های جدی‌تر دستگاه تنفسی تحتانی، مانند ذات‌الریه شوند.

آیا ویروس متاپنومو انسانی همان RSV است؟

خیر؛ اما HMPV به RSV (ویروس سنسیشیال تنفسی) شباهت دارد. هر دو متعلق به یک گروه علمی (جنس پنوموویروس) هستند و می‌توانند علائم مشابهی ایجاد کنند. اوج سنی بیماری شدید ناشی از HMPV بین ۶ تا ۱۲ ماه است، در حالی که RSV بیشتر در نوزادان زیر ۶ ماه باعث بیماری شدید می‌شود.

ویروس متاپنومو انسانی چگونه منتقل می‌شود؟

ویروس HMPV از طریق تماس مستقیم با فرد آلوده یا لمس اشیایی که به ویروس آلوده شده‌اند، منتقل می‌شود. به عنوان مثال:

• سرفه و عطسه
• دست دادن، بغل کردن یا بوسیدن
• لمس سطوح یا اشیایی مانند تلفن همراه، دستگیره در، کیبورد یا اسباب‌بازی‌ها

عوامل خطر ویروس متاپنومو انسانی چیست؟

هر فردی ممکن است به ویروس HMPV مبتلا شود، اما خطر بیماری شدید در موارد زیر بیشتر است:

• کودکان زیر ۵ سال (به‌ویژه نوزادان نارس) یا افراد بالای ۶۵ سال
• افرادی با سیستم ایمنی ضعیف (مانند مبتلایان به HIV، سرطان، یا بیماری‌های خودایمنی و کسانی که از داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی استفاده می‌کنند)
• مبتلایان به آسم یا بیماری انسدادی مزمن ریه (COPD)

عوارض ویروس HMPV چیست؟

گاهی اوقات HMPV باعث عوارضی می‌شود که ممکن است جدی بوده و نیاز به بستری شدن در بیمارستان داشته باشد. این عوارض شامل موارد زیر است:

• برونشیولیت
• برونشیت
• ذات‌الریه
• تشدید آسم یا COPD
• عفونت گوش (اوتیت مدیا)

ویروس متاپنومو انسانی چگونه تشخیص داده می‌شود؟

پزشکان معمولا بر اساس علائم و سابقه سلامتی شما HMPV را تشخیص می‌دهند. ممکن است با استفاده از یک سواپ نرم، نمونه‌ای از بینی یا گلوی شما گرفته شود و در آزمایشگاه برای ویروس‌ها و عفونت‌های دیگر بررسی شود. معمولا تنها در صورت وجود علائم شدید، آزمایش HMPV انجام می‌شود.

گاهی هم پزشک ممکن است برونکوسکوپی یا عکس‌برداری از قفسه سینه انجام دهد تا تغییرات مجاری هوایی در ریه‌ها را بررسی کند.

ویروس HMPV چگونه درمان می‌شود؟

هیچ داروی ضدویروسی برای درمان HMPV وجود ندارد. بیشتر افراد می‌توانند علائم خود را در خانه مدیریت کنند تا بهبود یابند. اگر شما یا کودکتان به شدت بیمار باشید، ممکن است نیاز به بستری شدن در بیمارستان داشته باشید. در بیمارستان، پزشکان وضعیت شما را تحت نظر می‌گیرند و از بدتر شدن بیماری جلوگیری می‌کنند. ممکن است از درمان‌های زیر نیز برای درمان ویروس HMPV استفاده شود:

• اکسیژن‌درمانی: اگر مشکل تنفسی دارید، اکسیژن اضافی از طریق لوله در بینی یا ماسک روی صورت به شما داده می‌شود.
• مایعات وریدی (IV): مایعات از طریق ورید برای جلوگیری از کم‌آبی بدن تزریق می‌شوند.
• کورتیکواستروئیدها: این داروها التهاب را کاهش می‌دهند و ممکن است برخی از علائم شما را تسکین دهند.

آیا برای ویروس HMPV به آنتی‌بیوتیک نیاز است؟

خیر. آنتی‌بیوتیک‌ها تنها باکتری‌ها را درمان می‌کنند و نمی‌توانند ویروس HMPV را از بین ببرند. گاهی اوقات، افراد مبتلا به ذات‌الریه ناشی از HMPV ممکن است عفونت باکتریایی همزمان داشته باشند. در این صورت، پزشک ممکن است آنتی‌بیوتیک تجویز کند.

آیا می‌توان از عفونت HMPV پیشگیری کرد؟

بیماری‌های ویروسی معمولا قابل پیشگیی هستند. در مورد ویروس HMPV هم راهکارهایی برای پیشگیری وجود دارد. برای کاهش خطر ابتلا به HMPV و سایر بیماری‌های عفونی موارد زیر را رعایت کنید:

• دست‌های خود را مرتب با آب و صابون بشویید. اگر دسترسی به صابون ندارید، از ضدعفونی‌کننده الکلی استفاده کنید.
• هنگام سرفه یا عطسه، بینی و دهان خود را با آرنج بپوشانید، نه با دست.
• در صورت بیماری خود یا دیگران، از تماس نزدیک با دیگران اجتناب کنید.
• اگر بیمار هستید و نمی‌توانید از دیگران فاصله بگیرید، ماسک بزنید.
• از لمس صورت، چشم، بینی و دهان خودداری کنید.
• از به اشتراک گذاشتن غذا یا وسایل غذاخوری (چنگال، قاشق، لیوان) با دیگران پرهیز کنید.

دوره بیماری ویروس HMPV چقدر طول می‌کشد؟

موارد خفیف HMPV معمولا چند روز تا یک هفته طول می‌کشند. اگر بیماری شدید باشد، ممکن است زمان بیشتری طول بکشد تا بهبود یابید. همچنین، ممکن است علائمی مانند سرفه تا مدت بیشتری روی بیمار باقی بمانند.

چگونه از خود در برابر ویروس HMPV مراقبت کنیم؟

برای مدیریت علائم خفیف در خانه می‌توانید:

• مقدار زیادی مایعات بنوشید تا از کم‌آبی جلوگیری شود.
• از داروهای بدون نسخه مانند مسکن‌ها، ضداحتقان‌ها و شربت سرفه استفاده کنید. قبل از دادن دارو به کودکان، با پزشک مشورت کنید؛ زیرا برخی داروها برای کودکان مناسب نیستند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

در موارد زیر حتما به پزشک مراجعه کنید:

• اگر شما یا کودکتان علائم عفونت تنفسی دارید و بیماری زمینه‌ای دارید که خطر بیماری شدید را افزایش می‌دهد.
• اگر علائم شما یا کودکتان پس از چند روز بهبود نمی‌یابد یا تب بیش از سه روز ادامه دارد.

چه زمانی باید به اورژانس مراجعه کنیم؟

در صورت بروز علائم زیر، فورا به اورژانس مراجعه کنید:

• تب بالا (بیش از 40 درجه سانتی‌گراد)
• دشواری شدید در تنفس
• پوست، لب‌ها یا ناخن‌های آبی‌رنگ (سیانوز)
• بدتر شدن بیماری‌های زمینه‌ای

شایعات و حقایقی در مورد ویروس HMPV

با نزدیک شدن به فصل زمستان در چین، شایعاتی درباره ویروس متاپنومو انسانی (HMPV) در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی منتشر شده است. این ویروس، که اولین بار در سال 2001 شناسایی شد، یکی از عوامل رایج عفونت‌های تنفسی است و معمولا علائمی مشابه سرماخوردگی یا آنفلوآنزا ایجاد می‌کند. با این حال، نگرانی‌ها درباره افزایش موارد این ویروس باعث شده برخی آن را با بحران کووید-19 مقایسه کنند، اما این قیاس‌ها بی‌اساس هستند!

برخلاف کووید-19، ویروس HMPV واکسن یا درمان ضدویروسی ندارد. اکثر موارد خفیف هستند و با استراحت و مصرف مایعات مدیریت می‌شوند، اما در موارد شدید، به‌ویژه در میان کودکان خردسال و سالمندان، می‌تواند به ذات‌الریه یا برونشیت منجر شود. این ویروس از طریق قطرات تنفسی و تماس نزدیک منتقل می‌شود و در محیط‌های شلوغ شیوع بیشتری دارد.

مقامات بهداشتی چین، برای مقابله با افزایش موارد بیماری‌های تنفسی، سیستم پایش جدیدی برای شناسایی و مدیریت عفونت‌ها ایجاد کرده‌اند. اگرچه برخی گزارش‌ها از شلوغی بیمارستان‌ها حکایت دارند، دولت وضعیت را بحرانی نمی‌داند. بر همین اساس مهم است که با اطلاعات دقیق از شایعات جلوگیری شود و بر پروتکل‌های بهداشتی تاکید شود.

بر اساس آنچه گفتیم، ویروس متاپنومو انسانی (HMPV) یک ویروس شایع است که معمولا علائمی مشابه سرماخوردگی ایجاد می‌کند. اگر بالای ۵ سال سن دارید، احتمالا تاکنون حداقل یک بار به این ویروس مبتلا شده‌اید. در بیشتر موارد، علائم HMPV در عرض چند روز در خانه بهبود می‌یابد، اما گاهی این ویروس می‌تواند عوارض جدی ایجاد کند. کودکان خردسال، افراد بالای ۶۵ سال و کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، بیشتر در معرض خطر بیماری شدید هستند.

اگر نگرانی یا سوالی در مورد ویروس HMPV دارید، توصیه می‌کنیم با پزشک خود مشورت کنید. در صورتی که شما یا فرزندتان دچار مشکل تنفسی یا سایر علائم بیماری شدید شده‌اید، فورا به مراکز درمانی مراجعه کنید.

منبع:

https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/22443-human-metapneumovirus-hmpv