واریکوسل در مردان وریدهای متورم در کیسه بیضه هستند. این ورم‌ها معمولاً علائم خفیفی از جمله تورم کیسه بیضه یا احساس درد در بیضه مردان ایجاد می‌کنند. ممکن است واریکوسل اصلاً هیچ علامتی ایجاد نکند، با این حال، یکی از علل شایع ناباروری محسوب می‌شود. پزشک متخصص معمولاً به‌راحتی می‌تواند واریکوسل را تشخیص دهد و درمان مناسب را ارائه کند. در ادامه در مورد اینکه علت واریکسول در مردان چیست و درمان آن چگونه انجام می‌شود، بیشتر توضیح می‌دهیم.
واریکوسل چیست؟
واریکوسل (Varicocele) یک اختلال شایع است که وریدهای کیسه بیضه در مردان را بزرگ می‌کند. کیسه بیضه کیسه‌ای از پوست پشت آلت تناسلی است که حاوی بیضه‌ها است. واریکوسل به‌نوعی شبیه به واریس است؛ احتمالا رگ‌های واریسی را دیده‌اید که باعث می‌شود رگ‌های پا متورم شوند و شکل خود را از دست بدهند.
واریکوسل معمولاً بدون درد است اما گاهی اوقات می‌تواند باعث درد بیضه شود. این درد ممکن است ایجاد شود و از بین برود. در برخی افراد، واریکوسل ممکن است باعث ناباروری شود. معمولاً اگر واریکوسل شما را آزار نمی‌دهد، ممکن است نیازی به درمان نداشته باشید.
آیا واریکوسل در مردان خطرناک است؟
واریکوسل تهدید‌کننده زندگی نیست. با این حال، واریکوسل در مردان در بعضی از موارد می‌تواند بسیار جدی باشد؛ مخصوصا در مردانی که می‌خواهند بچه‌دار شوند.
آیا واریکوسل می‌تواند بر باروری تأثیر بگذارد؟
بله، واریکوسل می‌تواند بر باروری در برخی افراد تأثیر بگذارد. واریکوسل می‌تواند در حدود 40 درصد از تمام موارد ناباروری مردان نقش داشته باشد. با این حال، بسیاری از افراد مبتلا به واریکوسل هیچ مشکلی برای بارداری ندارند.
متخصصان پزشکی دقیقاً نمی‌دانند که واریکوسل در مردان چه نقشی در ناباروری دارد. این امکان وجود دارد که دمای داخل کیسه بیضه به دلیل تجمع خون در وریدها افزایش یابد. دمای بالاتری که بر هر دو بیضه تأثیر می‌گذارد ممکن است بر تعداد یا تولید اسپرم تأثیر بگذارد.
واریکوسل در مردان چقدر شایع است؟
درجات مختلف واریکوسل 15 تا 20 درصد از همه مردان را تحت تأثیر قرار می‌دهد (حدود 1 نفر در هر 5 مرد). احتمال بروز واریکوسل در سمت چپ کیسه بیضه به دلیل تفاوت در نحوه تخلیه خون بیشتر است. خون از بیضه چپ به وریدهای اصلی بدن باز می‌گردد. هرچند کمتر رایج است، اما در بعضی از موارد واریکوسل می‌تواند سمت راست یا هر دو طرف را هم درگیر کند.
علائم واریکوسل چیست؟
واریکوسل در مردان معمولاً هیچ علامتی ندارد. با این حال، ممکن است متوجه علائم زیر شوید:
- درد مبهم بیضه یا درد در کیسه بیضه (که اغلب با دراز کشیدن بهتر می‌شود)
- تورم در بیضه‌ها یا کیسه بیضه
- کوچک شدن بیضه‌ها (آتروفی بیضه)
- ناتوانی در بارداری پس از حداقل یک سال تلاش (ناباروری)
- یک توده کوچک در بالای بیضه
واریکوسل‌های بزرگتر، که شبیه کیسه کرم یا اسپاگتی به نظر می‌رسند، ممکن است باعث ناراحتی خفیف و درد شوند. واریکوسل‌های کوچکتر ممکن است به‌راحتی قابل مشاهده و تشخیص با چشم نباشند.
علت اصلی واریکوسل در مردان چیست؟
پزشکان و دانشمندان مطمئن نیستند که چه چیزی دقیقا باعث ایجاد واریکوسل می‌شود. برخی فکر می‌کنند که یک دریچه معیوب در داخل وریدهای خاصی در طناب اسپرمی ممکن است باعث ایجاد آن شود. طناب اسپرماتیک نواری از بافت است که بیضه‌های مردان را در جای خود نگه می‌دارد. این سیاهرگ‌ها خون را از بیضه‌ها به بدن باز می‌گردانند. این دریچه به عنوان نوعی کلید روشن/خاموش عمل می‌کند. دارای دو ساختار فلپ مانند است که به خون کمک می‌کند تا به سمت قلب شما برگردد.
وقتی یک دریچه آنطور که باید کار نمی‌کند، ممکن است خون در داخل وریدهای بیضه شما جمع شود. با گذشت زمان، رگ‌ها متورم میشوند و تبدیل به واریکوسل در مردان میشوند.
چه کسانی به واریکوسل مبتلا میشوند؟
هر فردی که بیضه دارد در هر سنی می‌تواند به واریکوسل مبتلا شود. پزشکان معتقدند که بسیاری از واریکوسل‌ها در بدو تولد وجود دارند (مادرزادی). معمولاً بیشتر آقایان در سال‌های نوجوانی متوجه واریکوسل میشوند. متخصصان پزشکی گمان می‌کنند که این ممکن است مربوط به بلوغ باشد؛ زمانی که جریان خون به اندام تناسلی شما افزایش می‌یابد. در برخی موارد، واریکوسل می‌تواند از رشد مناسب بیضه جلوگیری کند.
آیا واریکوسل در مردان باعث اختلال نعوظ می‌شود؟
تحقیقات کافی وجود ندارد که به طور قطعی نشان دهد واریکوسل باعث اختلال نعوظ (ED) می‌شود، اما ممکن است ارتباطی بین این دو وجود داشته باشد. برخی از مطالعات نشان می‌دهند افرادی که تحت درمان واریکوسل قرار می‌گیرند، ممکن است گاهی اوقات اختلالاتی در نعوظ داشته باشند.
عوارض دیگر واریکوسل
واریکوسل بزرگتر ممکن است خطر سایر عوارض را افزایش دهد، از جمله:
- تستوسترون پایین (هیپوگنادیسم مردانه)، مردان در بیضه‌های خود تستوسترون تولید می‌کنند. تستوسترون هورمونی است که ویژگی‌های مردانه را در دوران بلوغ آغاز می‌کند، میل جنسی را تقویت می‌کند و به تقویت استخوان‌ها و ماهیچه‌ها کمک می‌کند. تستوسترون پایین ممکن است بیضه‌های شما را کوچک کند، میل جنسی شما را کاهش دهد، توده عضلانی را کاهش دهد و باعث افسردگی شود.
- آزواسپرمی، زمانی است که شما هیچ اسپرمی در انزال (منی) خود ندارید. سلول‌های اسپرم سلول‌های تولیدمثلی هستند که یک سلول تخمک را بارور می‌کنند و باعث ایجاد نطفه می‌شود که بعدا به جنین تبدیل می‌شود. آزواسپرمی یکی از علل ناباروری مردان است.
چگونه واریکوسل در مردان تشخیص داده می‌شود؟
یک پزشک و متخصص اورولوژی می‌تواند واریکوسل را تشخیص دهد. برای این کار پزشک سابقه پزشکی شما را بررسی می‌کند، در مورد علائم شما سؤال می‌پرسد و معاینه فیزیکی انجام می‌دهد.
در طول معاینه فیزیکی، ممکن است پزشک از شما بخواهد که بایستید، نفس عمیقی بکشید، بینی و دهان خود را بسته نگه دارید و برای بیرون راندن هوا فشار بیاورید. این مانور والسالوا است. هنگامی که نفس خود را حبس می‌کنید و فشار می‌آورید، پزشک وریدهای بزرگ شده کیسه بیضه شما را احساس می‌کند.
همچنین ممکن است آزمایش‌های زیر برای تأیید تشخیص واریکوسل در مردان تجویز شود:
-
سونوگرافی لگن
سونوگرافی لگن یک روش تصویربرداری غیرتهاجمی است که به پزشک اجازه می‌دهد سیاهرگ‌های موجود در بیضه‌ها را به دقت مشاهده و ارزیابی کند. این آزمایش که رایج‌ترین روش تصویربرداری برای تشخیص واریکوسل است، با استفاده از امواج فراصوت، تصاویری دقیق از رگ‌های بیضه فراهم می‌کند و می‌تواند بزرگ شدن یا اتساع غیرطبیعی آن‌ها را شناسایی کند. سونوگرافی به پزشک کمک می‌کند تا شدت واریکوسل و تأثیر احتمالی آن بر جریان خون و عملکرد بیضه‌ها را ارزیابی کرده و تصمیمات درمانی دقیق‌تری اتخاذ کند.
-
آزمایش مایع منی
تجزیه و تحلیل مایع منی (اسپرموگرام) یکی از آزمایش‌های مهم برای بررسی تأثیر واریکوسل بر باروری مردان است. در این آزمایش، نمونه منی جمع‌آوری شده و در آزمایشگاه از نظر حجم، تعداد، تحرک و شکل اسپرم‌ها ارزیابی می‌شود. کاهش تعداد اسپرم، کاهش تحرک یا وجود ناهنجاری‌های ساختاری در اسپرم‌ها می‌تواند نشانه‌ای از تأثیرات منفی واریکوسل بر عملکرد بیضه‌ها باشد. این آزمایش همچنین وجود آنتی‌بادی‌های ضد اسپرم یا سلول‌های التهابی را که می‌توانند باروری را مختل کنند، بررسی می‌کند. نتایج این آزمایش به پزشک کمک می‌کند تا میزان اثرات واریکوسل بر باروری را ارزیابی و درمان مناسب را تعیین کند.
-
آزمایش‌های هورمونی و خونی
برای بررسی وضعیت هورمون‌های مرتبط با باروری و سلامت تولیدمثلی، آزمایش خون تجویز می‌شود. این آزمایش‌ها شامل بررسی سطح هورمون تستوسترون و هورمون محرک فولیکول (FSH) است. تستوسترون به عنوان هورمون اصلی جنسی مردانه نقش کلیدی در عملکرد دستگاه تناسلی دارد، در حالی که FSH یکی از هورمون‌های حیاتی در تولید اسپرم است. در صورت افزایش سطح FSH یا کاهش غیرطبیعی سطح تستوسترون، ممکن است شواهدی از کاهش عملکرد تولید مثلی مرتبط با واریکوسل دیده شود.
پس از تکمیل این آزمایش‌ها و بررسی نتایج، پزشک شدت واریکوسل را تعیین می‌کند و بر اساس آن تصمیمات درمانی مناسب اتخاذ می‌شود.
درجات واریکوسل در مردان به چه صورت است؟
پزشکان از نمره‌گذاری برای تشخیص درجه واریکوسل استفاده می‌کنند که شامل درجات زیر است:
- واریکوسل درجه 0: کوچکترین نوع واریکوسل است. پزشک نمی‌تواند آن را در طول معاینه فیزیکی احساس کند، اما در سونوگرافی تشخیص داده می‌شود.
- واریکوسل درجه 1: درجه 1 را هم پزشک نمی‌تواند ببیند و زمانی می‌تواند آن را احساس کند که شما مانور Valsalva را انجام دهید.
- واریکوسل درجه 2: پزشک این درجه از واریکوسل در مردان را می‌تواند حتی زمانی که مانور والسالوا را انجام نمی‌دهید احساس کند (هنوز به‌راحتی قابل مشاهده نیست).
- واریکوسل درجه 3: بزرگترین درجه واریکوسل است، پزشک می‌تواند آن را به وضوح ببیند و احساس کند.
چگونه از شر واریکوسل خلاص شویم؟
درمان واریکوسل به شدت واریکوسل مردان بستگی دارد. برای واریکوسل درجه پایین، یک پزشک ممکن است گزینه‌های درمانی در خانه را توصیه کند، از جمله:
- بدون درمان: اگر واریکوسل شما را آزار نمی‌دهد یا باعث مشکلات باروری نمی‌شود، ممکن است نیازی به درمان نداشته باشید.
- تغییر در برنامه زندگی روزانه: ممکن است لازم باشد از فعالیت‌های خاصی که باعث درد می‌شود اجتناب کنید. پوشیدن لباس‌های زیر تنگ‌تر، کشاله هنگام ورزش یا ایستادن طولانی‌مدت می‌تواند علائم را کاهش دهد.
- یخ: استفاده از یخ یا کیسه‌های سرد روی کیسه بیضه ممکن است به تسکین درد و ناراحتی کمک کند. یخ را هر بار باید کمتر از 15 دقیقه و در داخل یک پارچه حوله‌ای روی بیضه قرار دهید.
- داروهای بدون نسخه (OTC): داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs)، مانند ناپروکسن و ایبوپروفن، می‌توانند به تسکین هر گونه درد در کیسه بیضه یا بیضه کمک کنند. قبل از مصرف حتما باید با پزشک خود مشورت نمایید.
جراحی واریکوسل در مردان
واریکوسلکتومی یک روش جراحی است که واریکوسل‌های شدید را که دردناک هستند یا بر باروری بیمار تأثیر می‌گذارد، درمان می‌کند. یک جراح متخصص در شرایطی که بر سیستم ادراری و دستگاه تناسلی شما تأثیر می‌گذارد، سیاهرگ‌های آسیب دیده شما را بریده و انتهای آن را می‌بندد. این کار جریان خون را به سایر وریدهای سالم در کیسه بیضه شما هدایت می‌کند. اکثر افراد پس از واریکوسلکتومی در عرض شش هفته بهبودی کامل پیدا می‌کنند.
اگر واریکوسل در مردان درمان نشود چه اتفاقی می‌افتد؟
بستگی به درجه واریکوسل دارد. اگر واریکوسل کوچکی دارید که شما را آزار نمی‌دهد یا باعث مشکلات باروری نمی‌شود، ممکن است پزشک شما اقدام درمانی توصیه نکند. اما اگر واریکوسل درجه بالاتری دارید و درمان نمی‌شوید، می‌تواند برای همیشه به بیضه‌های شما آسیب برساند.
برای درخواست هرگونه مشاوره تلفنی و نمونه‌گیری در آزمایشگاه جهت انجام آزمایش های هورمونی و خونی واریکوسل، با تلفن 1650 آزمایشگاه پاتوبیولوژی و ژنتیک پزشکی تهران لب تماس بگیرید.
آنچه از مقاله «واریکوسل در مردان چیست؟ | علائم، عوارض، تشخیص و درمان واریکوسل در مردان آموختیم
واریکوسل در مردان یک بیماری شایع است که می‌تواند آن‌ها را در سنین و مراحل مختلف زندگی تحت تاثیر قرار دهد. اکثر مردان واریکوسل با علائم خفیف یا بدون علائم را تجربه می‌کنند. تصمیم‌گیری در مورد درمان واریکوسل به بیمار بستگی دارد. همانطور که گفته شد، پوشیدن لباس زیر راحت یا مصرف داروهای مسکن بدون نسخه ممکن است برای تسکین علائم جزئی کافی باشد. با این حال، واریکوسل در مردان می‌تواند باعث ناباروری شود. در این حالت واریکوسلکتومی می‌تواند واریکوسل را ترمیم کند و گاهی اوقات باروری شما را بهبود بخشد. انجام جراحی یا انتخاب راه‌های درمانی دیگر باید توسط پزشک و متخصص تشخیص داده شود.
منبع:
