بیماری آدیسون (به انگلیسی: Addison diseases) که نارسایی اولیه آدرنال نیز نامیده می‌شود یک بیماری هورمونی نادر است که در مردان و زنان به یک میزان دیده می‌شود. زمانی که غدد فوق کلیوی، به اندازه کافی هورمون کورتیزول و آلدوسترون تولید نکنند این بیماری هورمونی ایجاد می‌شود. برای درمان این بیماری باید هورمون‌های جدید را جایگزین هورمون‌های از دست رفته کنند تا بدن به حالت تعادل برسد.
اختلالات زیادی مانند مشکلات خودایمنی، اختلال ژنتیکی و عفونت می‌تواند باعث بروز اختلال آدیسون شوند. در این مقاله قصد داریم به بررسی و علائم و درمان بیماری آدیسون بپردازیم.
نکته: چنانچه نیازمند اطلاعات بیشتری درباره بیماری آدیسون هستید می‌توانید به پزشک خود مراجعه کنید.
برای درخواست هرگونه مشاوره، انجام آزمایش تشخیص بیماری آدیسون و ثبت درخواست تلفنی نمونه‌گیری (در آزمایشگاه، منزل، محل کار)
با تلفن 1650 برای استان تهران و تلفن 88709970-021 برای دیگر استان‌ها
با آزمایشگاه پاتوبیولوژی و ژنتیک پزشکی تهران لب تماس بگیرید.
مهم‌ترین علائم بیماری آدیسون چیست؟
معمولا علائم بیماری آدیسون، به آرامی و در طول زمان خود را نشان می‌دهد، به‌طوری که ممکن است فرد مبتلا این علائم را نادیده بگیرد تا هنگامی که در صورت مشکلاتی مانند استرس و بیماری‌های دیگر، علائم بیماری حاد شود.
علائم آدیسون ممکن است موارد زیر باشد:
- خستگی شدید
- کاهش وزن
- کم شدن اشتها
- تیره شدن بعضی از نواحی پوست
- فشار خون پایین
- غش کردن
- تمایل زیاد به خوردن نمک
- قند خون پایین
- حالت تهوع، اسهال یا استفراغ
- درد در ناحیه شکم
- درد عضلات و مفاصل
- تحریک‌پذیری
- افسردگی
- ریزش موی بدن
هورمون کورتیزول و آلدوسترون چه نقشی در بدن دارند؟
کورتیزول، هورمونی است که به بدن در مقابل استرس، جراحت یا جراحی کمک می‌کند، همچنین در حفظ فشار خون، عملکرد بهتر قلب، بهبود سیستم ایمنی بدن و سطح قند خون نیز تاثیرگذار می‌باشد، در واقع بدن برای بقاء خود به هورمون کورتیزول نیاز دارد.
هورمون آلدوسترون، به تعادل سدیم (نمک) و پتاسیم خون کمک می‌کند. در واقع این هورمون، میزان مایعی را که کلیه به‌عنوان ادرار خارج می‌کند را کنترل کرده و بر حجم و فشار خون تأثیر می‌گذارد.
علت اختلال آدیسون چیست؟
دو حالت برای بیماری آدیسون وجود دارد: نارسایی اولیه آدرنال و نارسایی ثانویه آدرنال. همانطور که گفته شد، بیماری آدیسون بر اثر عملکرد اشتباه غدد فوق کلیوی ایجاد می‌شود، غدد فوق کلیوی که دقیقا در بالای کلیه قرار دارد هورمون‌هایی که برای بدن و اندام‌های آن لازم است را تولید می‌کند. در صورتی که غدد فوق کلیوی، هورمون کورتیزول و آلدوسترون را به میزان کافی تولید نکند بیماری آدیسون ایجاد می‌شود.
چه افرادی بیشتر مستعد بیماری آدیسون هستند؟
اکثر افرادی که به بیماری آدیسون مبتلا می‌شوند مشکل یا بیماری خاصی ندارند، در واقع این بیماری ممکن است در هر فرد معمولی 30 تا 50 ساله ایجاد شود، اما موارد زیر ممکن است خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد:
- سابقه جراحی که ممکن است روی غدد فوق کلیوی تاثیر گذاشته باشد
- تغییرات ژنتیکی
- افرادی که دیابت نوع 1 دارند
- افرادی که کم‌کاری تیروئید دارند
- افرادی که آسیب مغزی داشتند
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در بعضی موارد ممکن است علائم بیماری آدین به‌طور ناگهانی ظاهر شود.
در صورت بروز موارد زیر حتما به پزشک مراجعه کنید:
- ضعف شدید
- گیجی
- درد در ناحیه کمر یا پاها
- درد شدید شکم، استفراغ
- اسهال
- کاهش هوشیاری
- هذیان گفتن
- فشار خون بالا
- تیره شدن پوست
- خستگی شدید
- کاهش وزن
عوارض بیماری آدیسون را نام ببرید؟
اگر بیماری آدیسون درمان نشده باشد، ممکن است در نتیجه استرس روی بدن، مشکل‌ساز شود. بحران آدیسونی یک شرایط سخت در زندگی است که منجر به کاهش فشار خون، سطح پایین قند خون و سطح بالای پتاسیم خون می‌شود و نیاز به مراقبت‌های پزشکی فوری دارد.
آیا پیشگیری از آدیسون ممکن است؟
حتما تا اینجا متوجه شدید که بیماری آدیسون قابل پیشگیری نیست، اما راهکارهایی برای جلوگیری از بحران آدیسون وجود دارد:
- اگر همیشه احساس خستگی دارید یا اینکه به طور ناگهانی وزن کم کردید بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا آزمایش هورمونی را در آزمایشگاه انجام دهید و حتی مشاوره ژنتیک دریافت کنید.
- در صورت تشخیص بیماری، لازم است با پزشک خود درباره افزایش دوز کورتیکواستروئیدها مشورت کنید.
- اگر احساس بیماری می‌کنید و مدام حالت تهوع و استفراغ دارید لازم است به پزشک مراجعه کنید.
- در صورت مصرف کورتیزون لازم است درباره دوز این دارو با پزشک مشورت کنید.
روش تشخیص بیماری آدیسون
همانطور که اشاره شد علائم بیماری آدیسون معمولاً در طول زمان به کندی بروز می‌کند و معمولا بسیار عادی است و با بسیاری از بیماری‌های دیگر مشترک هستند، از این جهت، تشخیص آن به سختی انجام می‌شود.
به‌طور معمول، بعد از گرفتن نتیجه آزمایش ائوزینوفیل خون (مانند پانل متابولیک پایه که سطح سدیم را پایین یا سطح پتاسیم را بالا نشان می‌دهد) و یا آزمایش هورمونی (مانند آدرنوکورتیکوتروپین) می‌توان بیماری آدیسون را تشخیص داد.
روش تشخیص دیگری که وجود دارد بررسی لکه‌های تیره روی پوست است که در صورت دیدن این علامت لازم است به پزشک مراجعه کنید.
چه فرقی بین بیماری آدیسون و سندرم کوشینگ وجود دارد؟
گفتیم که بیماری آدیسون، زمانی ایجاد می‌شود که بدن شما کورتیزول و آلدوسترون را به میزان کافی تولید نکند، در حالی که سندرم کوشینگ زمانی به وجود می‌آید که بدن شما کورتیزول بیش از حد تولید کند.
درمان بیماری آدیسون
برای درمان بیمارانی که آدیسون دارند باید هورمون‌های از دست رفته را با نسخه مصنوعی کورتیزول و آلدوسترون جایگزین کرد.
کورتیزول با داروی هیدروکورتیزون و آلدوسترون با داروی فلودروکورتیزون جایگزین می‌شود. از آنجایی که بیماری آدیسون یک بیماری مزمن است، بنابراین شما باید تا آخر عمر دارو مصرف کنید.
میزان مصرف این داروها، برای هر بیمار متفاوت است، در واقع پزشک، میزان مصرف این داروها را با توجه به شرایط بیمار و تجربه عفونت و جراحی فرد تجویز می‌کند.
برای درخواست هرگونه مشاوره، انجام آزمایش و ثبت درخواست تلفنی نمونه‌گیری (در آزمایشگاه، منزل، محل کار)
با تلفن 1650 برای استان تهران و تلفن 88709970-021 برای دیگر استان‌ها
با آزمایشگاه پاتوبیولوژی و ژنتیک پزشکی تهران لب تماس بگیرید.
آنچه در مقاله بیماری آدیسون آموختیم
افرادی که به بیماری آدیسون مبتلاء هستند باید تا پایان عمر خود دارو مصرف کنند، اما خبر خوب این است که می‌توانند زندگی عادی و سالمی داشته باشند. بسیاری از افراد مبتلا به بیماری آدیسون دریافتند که مصرف داروهایشان به آنها این امکان را می‌دهد که به رژیم غذایی عادی و ورزش خود ادامه دهند.
با این حال، حملات خستگی شدید نیز رایج است، یادگیری نحوه کنترل این دوره‌های بیماری ممکن است کمی طول بکشد. با این‌حال، لازم است میزان مصرف داروهای بیماری آدیسون به دقت کنترل شود تا از درمان بیش از حد یا درمان کم جلوگیری شود. مصرف بیش از حد با گلوکوکورتیکوئیدها (Hydrocortisone) ممکن است باعث عوارضی مانند چاقی، دیابت نوع 2 و پوکی استخوان شود، همچنین مصرف بیش از حد با فلودروکورتیزون می‌تواند باعث فشار خون بالا شود .
معمولاً باید هر 6 تا 12 ماه یک بار با یک متخصص غدد ملاقات داشته باشید تا بتواند پیشرفت شما را بررسی کند و در صورت لزوم دوز داروی شما را تنظیم کند.
- منبع:
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/addisons-disease/symptoms-causes/syc-20350293
