آزمایش ائوزینوفیل یکی از آزمایش‌های خون است که برای اندازه‌گیری تعداد ائوزینوفیل‌ها در خون انجام می‌شود. ائوزینوفیل‌ها یکی از انواع گلبول‌های سفید خون هستند که نقش مهمی در سیستم ایمنی بدن دارند؛ به‌ویژه در مبارزه با عفونت‌های انگلی، واکنش‌های آلرژیک و بیماری‌های خودایمنی. سطح غیرطبیعی ائوزینوفیل‌ها می‌تواند نشان‌دهنده وجود اختلالات مختلفی از جمله آلرژی‌ها، آسم، عفونت‌های انگلی یا بیماری‌های التهابی باشد.
در این مقاله از تهران لب، به بررسی جزئیات آزمایش ائوزینوفیل، دلایل انجام آن، چگونگی تفسیر نتایج و شرایطی که می‌توانند بر سطح ائوزینوفیل‌ها تاثیر بگذارند، خواهیم پرداخت.
ائوزینوفیل چیست؟
ائوزینوفیل‌ها نوعی از گلبول‌های سفید خون (لکوسیت‌ها) هستند. گلبول‌های سفید خون به سه نوع تقسیم می‌شوند که هر یک وظایف مختلفی برای کمک به عملکرد سیستم ایمنی بدن دارند. این سه نوع شامل گرانولوسیت‌ها، لنفوسیت‌ها و مونوسیت‌ها هستند. ائوزینوفیل‌ها یکی از سه نوع گرانولوسیت محسوب می‌شوند که همراه با نوتروفیل‌ها و بازوفیل‌ها قرار می‌گیرند. وظیفه ائوزینوفیل‌ها جلوگیری از رشد موجودات خارجی (مانند انگل‌ها) در داخل سلول‌های میزبان است.
نقش ائوزینوفیل‌ها در بدن چیست؟
هنگامی که یک عامل خارجی یا موجود ناشناخته وارد بدن شما می‌شود، گلبول‌های سفید خون مانند سربازان ویژه تقسیم می‌شوند تا مهاجم را شناسایی و نابود کنند پیش از اینکه به سایر سلول‌ها آسیب برساند. هر نوع از گلبول‌های سفید پیش از خروج از مغز استخوان و حرکت به سمت بافت‌های بدن، آموزش‌های تخصصی خود را طی می‌کنند. در این بافت‌ها، آن‌ها برای ورود مهاجمان کمین کرده و آماده نابودی آن‌ها هستند.
سلول‌های ائوزینوفیل دارای دانه‌های کوچک و شبیه به شن هستند که یک پروتئین سمی آزاد می‌کنند تا موجودات مهاجم را نابود و مصرف کنند. ائوزینوفیل‌ها در دفاع از بدن در برابر موارد زیر نقش دارند:
- عفونت‌های ناشی از انگل‌ها (مانند استرونژیلوئیدیازیس و کرم‌هایکرمک)
- موجوداتی که بر روی سلول‌های دیگر رشد می‌کنند (مانند باکتری‌های داخل سلولی)
- واکنش به آلرژن‌ها (واکنش‌های حساسیتی فوری)
آزمایش ائوزینوفیل چیست؟
آزمایش شمارش ائوزینوفیل تعداد ائوزینوفیل‌ها را در بدن اندازه‌گیری می‌کند. همانطور که گفته شد، ائوزینوفیل‌ها نوعی از گلبول‌های سفید خون هستند که به مبارزه با عفونت‌های باکتریایی و ویروسی کمک می‌کنند. بنابراین این آزمایش معمولا زمانی انجام می‌شود که فرد علائم عفونت‌های خاص یا واکنش‌های آلرژیک را نشان دهد. همچنین پزشکان ممکن است در صورتی که نتایج یک آزمایش خون دیگر غیرطبیعی باشد، انجام آزمایش شمارش ائوزینوفیل را توصیه کنند.
چگونه برای آزمایش شمارش ائوزینوفیل آماده شویم؟
این آزمایش معمولا نیاز به آمادگی خاصی ندارد. با این حال، بیمار باید پزشک خود را در جریان مصرف هرگونه دارو قرار دهد؛ زیرا ممکن است این داروها بر نتایج آزمایش تاثیر بگذارند. اگر فرد همزمان با این آزمایش آزمایش‌های خون دیگری نیز انجام می‌دهد، ممکن است نیاز باشد که پیش از آزمایش برای مدتی از خوردن غذا خودداری کند. پزشک شما می‌تواند دستورالعمل‌های دقیق‌تری در این مورد ارائه دهد.
روند آزمایش شمارش ائوزینوفیل
آزمایش شمارش ائوزینوفیل خون مشابه سایر آزمایش‌های خون به شکل زیر انجام می‌شود:
- آماده‌سازی پوست: یک تکنسین آزمایشگاهی ابتدا پوست را با استفاده از ماده ضدعفونی‌کننده تمیز می‌کند. سپس ممکن است یک نوار الاستیکی دور بازو قرار دهد تا رگ برجسته‌تر شود.
- گرفتن خون: سوزن به داخل رگ (معمولا در قسمت جلوی آرنج) وارد می‌شود تا خون جمع‌آوری شود.
- اتمام آزمایش: پس از جمع‌آوری مقدار کافی خون، سوزن و نوار الاستیکی برداشته می‌شود. سپس برای جلوگیری از خونریزی از پنبه یا بانداژ استفاده می‌شود.
این فرآیند سریع و معمولا در عرض چند دقیقه انجام می‌شود. برخی افراد ممکن است با دیدن خون احساس سرگیجه یا حالت تهوع کنند یا برای چند روز در محل نمونه‌گیری دچار کبودی خفیفی شوند.
در آزمایشگاه، تکنسین نمونه را رنگ‌آمیزی می‌کند تا ائوزینوفیل‌ها و سایر سلول‌های خونی را مشخص کند. سپس با استفاده از میکروسکوپ تعداد آن‌ها را شمارش کرده و نتیجه نهایی را ارائه می‌دهند.
تفسیر آزمایش شمارش ائوزینوفیل
پس از بررسی نمونه‌های خون، تکنسین آزمایشگاه نتایج را به پزشک ارسال یا مستقیما به شخص تحویل می‌دهد. این نتایج نشان می‌دهند که سطح ائوزینوفیل‌ها در محدوده طبیعی قرار دارد یا خارج از آن است. در زیر تفسیر محدوده‌های مختلف آزمایش شمارش ائوزینوفیل را شرح می‌دهیم.
تعداد نرمال ائوزینوفیل چقدر است؟
محدوده طبیعی شمارش ائوزینوفیل‌ها بین 30 تا 350 سلول در هر میکرولیتر خون است. اگر تعداد ائوزینوفیل‌ها بیش از 500 سلول در هر میکرولیتر خون باشد، شمارش آن بالاتر از حد نرمال است. در مقابل، اگر شمارش کمتر از 30 سلول در هر میکرولیتر خون باشد، آن را پایین‌تر از حد نرمال در نظر می‌گیرند.
معمولا کاهش موقتی و یک‌باره در شمارش ائوزینوفیل‌ها (حتی اگر به صفر برسد) تهدیدی جدی برای سلامت کلی بدن ایجاد نمی‌کند. در چنین شرایطی، سایر گلبول‌های سفید سیستم ایمنی کمبود ائوزینوفیل‌ها را جبران کرده و سلول‌های بیشتری تولید می‌کنند تا تعادل حفظ شود.
بالا بودن ائوزینوفیل (ائوزینوفیلی)
سطح بالاتر از حد طبیعی ائوزینوفیل‌ها در خون را ائوزینوفیلی می‌گویند. پزشکان این وضعیت را به سه سطح تقسیم می‌کنند:
- خفیف: شمارش سلول‌ها بین 500 تا 1500 ائوزینوفیل در هر میکرولیتر خون.
- متوسط: شمارش سلول‌ها بین 1500 تا 5000 ائوزینوفیل در هر میکرولیتر خون.
- شدید: شمارش سلول‌ها بیش از 5000 ائوزینوفیل در هر میکرولیتر خون.
افزایش ائوزینوفیل‌ها ممکن است به علت موارد زیر باشد:
- سرطان‌های خاص، مانند لوسمی
- عفونت‌های انگلی
- آسم
- آلرژی‌ها
- اگزما
- سندرم هیپراِئوزینوفیلیک (افزایش ائوزینوفیل بدون دلیل مشخص)
- بیماری‌های خودایمنی
آیا بالا بودن سطح آزمایش ائوزینوفیل نشان‌دهنده سرطان است؟
اگرچه نادر است، اما شمارش مداوم و بالای ائوزینوفیل‌ها ممکن است نشان‌دهنده وجود سرطان در بدن باشد. شمارش بالای ائوزینوفیل ممکن است با برخی سرطان‌ها مرتبط باشد، از جمله سرطان‌های زیر:
- سرطان سینه
- سرطان کولورکتال (روده بزرگ و راست‌روده)
- سرطان دهانه رحم
- لنفوم هوچکین
- سرطان تخمدان
- سرطان پروستات
اگر پزشک به سرطان مشکوک باشد، آزمایش‌های بیشتری مانند بیوپسی، آزمایش‌های تکمیلی خون یا تصویربرداری برای تشخیص و درمان تجویز خواهد کرد.
پایین بودن ائوزینوفیل
سطح پایین ائوزینوفیل‌ها معمولا کمتر از 30 سلول تعریف می‌شود. این وضعیت ممکن است ناشی از موارد زیر باشد:
- سوءمصرف الکل: می‌تواند باعث کاهش ائوزینوفیل‌ها و سایر گلبول‌های سفید شده و پاسخ ایمنی بدن را تضعیف کند.
- افزایش تولید کورتیزول: هورمون گلوکوکورتیکواستروئید مانند کورتیزول در مقادیر زیاد می‌تواند سطح ائوزینوفیل‌ها و عملکرد ایمنی را کاهش دهد. این موضوع در سندرم کوشینگ رایج است.
- عفونت‌های خونی: عفونت‌هایی مانند سپسیس می‌توانند باعث کاهش ائوزینوفیل‌های گردش خون شوند.
- کورتیکواستروئیدها: این داروها می‌توانند عملکرد ایمنی را کاهش داده و به دنبال آن سطح ائوزینوفیل‌ها را پایین بیاورند.
چه عواملی باعث بروز مشکلات ائوزینوفیل می‌شوند؟
چندین عامل می‌توانند بر تعداد ائوزینوفیل‌ها در خون تاثیر بگذارند، از جمله:
- مسمومیت با الکل
- آلرژی‌ها
- اختلالات گوارشی
- لوسمی (سرطان خون)
- تولید بیش از حد کورتیزول
- عفونت‌های انگلی
آیا ائوزینوفیلی نتیجه یک عفونت مسری است؟
شمارش بالای ائوزینوفیل‌ها می‌تواند نتیجه یک عفونت مسری باشد، اما همیشه علت اصلی ائوزینوفیلی نیست. انگل‌ها باعث افزایش تعداد ائوزینوفیل‌ها می‌شوند و این انگل‌ها می‌توانند از طریق تماس انسان با انسان یا تماس انسان با حیوانات، به‌ویژه از طریق سگ‌ها و گربه‌ها منتقل شوند. پزشک شما برای تایید تشخیص عفونت انگلی آزمایش خواهد کرد و گزینه‌های درمانی را ارائه می‌دهد که با درمان عفونت، شمارش ائوزینوفیل‌ها به سطح طبیعی بازمی‌گردد.
شرایط شایع که بر ائوزینوفیل‌ها تاثیر می‌گذارند
شرایطی که بر ائوزینوفیل‌ها تاثیر می‌گذارند نادر هستند. دو نوع وضعیت برای شمارش سلول‌های ائوزینوفیل کم و زیاد وجود دارد.
ائوزینوپنی (Eosinopenia)
ائوزینوپنی زمانی رخ می‌دهد که تعداد ائوزینوفیل‌ها در بدن کمتر از حد طبیعی باشد. انواع ائوزینوپنی عبارتند از:
- سندرم کوشینگ: این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که سطح کورتیزول در بدن بیش از حد باشد و تعداد سلول‌های ائوزینوفیل کاهش یابد. کورتیزول هورمونی است که سطح قند خون را تنظیم کرده و غذا را به انرژی تبدیل می‌کند.
- سپسیس (عفونت خونی): سپسیس یک وضعیت پزشکی شدید است که باعث التهاب گسترده و لخته شدن خون می‌شود. این وضعیت معمولا نتیجه عفونت‌های باکتریایی، قارچی، انگلی یا ویروسی است.
اگر تعداد سلول‌های ائوزینوفیل شما گهگاه کم باشد، معمولا تهدید جدی برای سلامتی شما به شمار نمی‌آید؛ زیرا سلول‌های دیگر سیستم ایمنی می‌توانند کمبود ائوزینوفیل‌ها را جبران کنند. اما ائوزینوپنی طولانی‌مدت خطرناک است و نیاز به درمان فوری از سوی پزشک دارد.
ائوزینوفیلیا (Eosinophilia)
ائوزینوفیلیا زمانی رخ می‌دهد که تعداد ائوزینوفیل‌ها در خون بیشتر از حد طبیعی باشد. پزشک شما شمارش بالای ائوزینوفیل‌ها را بر اساس محلی که ائوزینوفیل‌ها در آن حضور دارند تشخیص می‌دهد:
- اختلالات گوارشی ائوزینوفیلیک (EGID): این اختلالات بر دستگاه گوارش تاثیر می‌گذارند و باعث تجمع سلول‌های ائوزینوفیل و ایجاد التهاب و ورم در نواحی مختلف می‌شوند. شایع‌ترین وضعیت مرتبط با ائوزینوفیل‌ها این اختلالات هستند. EGID شامل کولیت ائوزینوفیلیک (روده بزرگ)، ائوزینوفیلیک اوزوفاژیت (مری)، ائوزینوفیلیک گاستریت (معده)، ائوزینوفیلیک گاستروانتریت (معده و روده کوچک) و ائوزینوفیلیک سیستیت (مثانه) است.
- اختلالات ریوی ائوزینوفیلیک: شامل آسم ائوزینوفیلیک، برونکووآلت (برونشیت) و ذات الریه ائوزینوفیلیک هستند که به ریه‌ها آسیب می‌زنند و مشابه آسم شدید یا برونشیت هستند. این اختلالات باعث التهاب ریه‌ها و ایجاد مشکلات تنفسی می‌شوند.
- اختلالات خونی و بافتی ائوزینوفیلیک: این اختلالات به بافت‌های همبند زیر پوست، پوست، و سلول‌های خون، رگ‌های خونی و ارگان‌های حیاتی مانند قلب و کلیه‌ها آسیب می‌زنند. از جمله این اختلالات می‌توان به فاسییت ائوزینوفیلیک، فولیکولیت پستولر ائوزینوفیلیک و گرانولوماتوز ائوزینوفیلیک با پلی‌آنژیت (که سابقا به نام سندرم چورگ-استراوس شناخته می‌شد) اشاره کرد. این اختلالات نتیجه داشتن تعداد زیادی ائوزینوفیل است که رگ‌های خونی را اشغال کرده و جریان خون را در بدن دشوار می‌کنند.
آزمایش ائوزینوفیل (Eosinophil) خون در منزل و شرایط انجام این آزمایش در منزل
آزمایش ائوزینوفیل (Eosinophil) خون برای بررسی سطح گلبول‌های سفید ائوزینوفیل در خون انجام می‌شود که معمولاً به عنوان نشانه‌ای از واکنش‌های آلرژیک، عفونت‌های انگلی یا بیماری‌های خودایمنی مورد توجه قرار می‌گیرد. انجام این آزمایش در منزل به راحتی امکان‌پذیر است و بسیاری از آزمایشگاه‌های معتبر مانند تهران لب خدمات نمونه‌گیری خون در منزل را ارائه می‌دهند. با استفاده از این خدمات، بیماران می‌توانند بدون نیاز به مراجعه به آزمایشگاه و با اطمینان از رعایت اصول بهداشتی، نمونه‌گیری خود را انجام دهند و نتایج آزمایش را در خانه دریافت کنند. این روش به ویژه برای افرادی که به دلایل مختلف قادر به حضور در آزمایشگاه نیستند، بسیار مناسب است.
برای درخواست هرگونه مشاوره ژنتیکی تلفنی و نمونه‌گیری در آزمایشگاه جهت انجام آزمایش ائوزینوفیل (Eosinophil) خون، با تلفن 1650 آزمایشگاه پاتوبیولوژی و ژنتیک پزشکی تهران لب تماس بگیرید.
آنچه از مقاله «آزمایش ائوزینوفیل (Eosinophil) خون چیست؟ + تفسیر» آموختیم
آنچه که برای افرادی با شمارش بالاتر یا پایین‌تر از حد طبیعی ائوزینوفیل‌ها اتفاق می‌افتد، بستگی به علت اصلی دارد. پزشک ممکن است نیاز به انجام آزمایش‌های بیشتر برای تشخیص دلیل نتیجه غیرطبیعی داشته باشد. افرادی که دچار عفونت یا آلرژی هستند و باعث افزایش ائوزینوفیل‌ها می‌شود، می‌توانند داروهایی برای درمان مشکل مصرف کنند تا سطح ائوزینوفیل‌ها به حالت طبیعی بازگردد.
افرادی که بیماری‌های خودایمنی یا شرایط پزشکی دیگر دارند، ممکن است نیاز به درمان‌های جامع‌تری شامل داروهای سرکوب‌کننده ایمنی و تغییرات سبک زندگی داشته باشند. برای انجام آزمایش ائوزینوفیل می‌توانید به آزمایشگاه تهران لب مراجعه کرده و در سریع‌ترین زمان و بالاترین دقت، نتیجه آزمایش خود را تحویل بگیرید.
منبع:
https://www.mountsinai.org/health-library/tests/eosinophil-count-absolute
