میانگین هموگلوبین گلبولی یا MCH (Mean Corpuscular Hemoglobin) مقدار متوسط هموگلوبین در هر گلبول قرمز را اندازه‌گیری می‌کند. این فاکتور در آزمایش خون یکی از پارامترهای موجود در آزمایش شمارش کامل خون (CBC) است؛ آزمایشی که اطلاعاتی در مورد سلامت گلبول‌های قرمز شما ارائه می‌دهد. با استفاده از این مشخصه و با در نظر گرفتن سایر نتایج آزمایش، پزشکان می‌توانند وجود یا عدم وجود انواع کم خونی را در بیمار تشخیص دهند و مشخص کنند که چه چیزی احتمالاً باعث کم خونی در بیمار می‌شود. در ادامه این مقاله از تهران لب، در مورد اینکه MCH در آزمایش خون چیست و چگونه تفسیر می‌شود توضیح می‌دهیم.
میانگین هموگلوبین گلبولی یا MCH در آزمایش CBC
میانگین هموگلوبین گلبولی یا MCH، مقداری در آزمایش خون معمولی که با نام شمارش کامل خون (CBC) شناخته می‌شود، بوده و همانطور که از نام آن مشخص است (Mean Corpuscular Hemoglobin)، میانگین هموگلوبین شما در هر گلبول قرمز را اندازه‌گیری می‌کند. هموگلوبین یک پروتئین ضروری در گلبول‌های قرمز شما است که به آن‌ها امکان می‌دهد کار اصلی خود را به خوبی انجام دهند؛ یعنی انتقال اکسیژن در سراسر بدن. اکسیژن به سلول‌های شما نیرو می‌دهد و بدن شما را به کار می‌اندازد. بنابراین در صورتی که گلبول‌های قرمز وظیفه خود را به خوبی انجام ندهند، اکسیژن‌رسانی به سلول‌های بدن شما به خوبی انجام نشده و احساس سستی، بی‌حالی، ضعف و علائم مشابه دیگر خواهید داشت.
همانطور که گفته شد، MCH تنها یکی از مقادیر موجود در شمارش کامل خون (CBC) است که اطلاعاتی در مورد گلبول‌های قرمز شما ارائه می‌دهد (این بخش از CBC را شاخص‌های RBC می‌نامند). مقادیر دیگر در شاخص‌های RBC عبارتند از:
- میانگین حجم گلبول‌های قرمز (MCV): اندازه متوسط گلبول‌های قرمز خون را اندازه گیری می‌کند.
- میانگین غلظت هموگلوبین گلبولی (MCHC): میانگین غلظت هموگلوبین در هر گلبول قرمز را اندازه‌گیری می‌کند. (برخلاف MCH، MCHC هم در میزان هموگلوبین در هر گلبول قرمز و هم در اندازه RBC شما فاکتور دارد).
- عرض توزیع گلبول‌های قرمز (RDW): اندازه‌گیری میزان تنوع گلبول‌های قرمز شما را مشخص می‌کند.
این جزئیات در مورد RBC به پزشکان و متخصصان امکان می‌دهد تا شرایط سلامتی، به ویژه کم خونی را در فرد تشخیص دهند.
چه زمانی MCH در آزمایش خون مورد نیاز است؟
MCH یک بخش استاندارد از CBC است که سلامت گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید و پلاکت‌های شما را بررسی می‌کند. MCH (مانند تمام مقادیر موجود در CBC) کمک می‌کند تا علائم یک بیماری زودتر تشخیص داده شود.
مقادیر MCH بیشتر در تشخیص کم خونی در صورت مشاهده برخی علائم، مانند خستگی یا سردردهای مکرر، بسیار کارآمد است. در کنار سایر شاخص‌های RBC، یک MCH غیر طبیعی می‌تواند به پزشک شما کمک کند تا تشخیص دهد که آیا شما کم خونی دارید یا خیر. همچنین می‌تواند به او کمک کند تا مشخص کند چه چیزی باعث کم خونی در شما شده است.
جزئیات تست MCH در آزمایش خون
حال که دانستیم شاخص MCH در آزمایش CBC چیست، در ادامه به جزئیات این شاخص اشاره می‌کنیم. این جزئیات شامل نحوه انجام تست، روش تجزیه و تحلیل اعداد موجود در آزمایش و آماده شدن برای این آزمایش توسط بیمار می‌شود.
آزمایش MCH چگونه انجام می‌شود؟
آزمایش MCH شامل یک خون‌گیری ساده است. یک پرسنل آزمایشگاهی در تهران لب یا مراکز دیگر آزمایشگاهی (معمولاً یک پرستار یا فلبوتومیست) نمونه‌ای از خون شما را جمع‌آوری می‌کند. سپس نمونه خون را از طریق یک شمارنده خون خودکار تحلیل می‌کنند. این شمارنده نمونه را تجزیه و تحلیل می‌کند و اطلاعاتی در مورد سلول‌های خون شما ارائه می‌دهد. در واقع تجزیه و تحلیل گلبول‌های قرمز خون شما عدد مربوط به MCH را مشخص می‌کند.
چگونه برای آزمایش خون آماده شویم؟
برای آماده شدن به جهت بررسی MCH خود نیازی به انجام کار خاصی ندارید. اگر پزشک شما قصد دارد آزمایشات بیشتری روی نمونه خون شما انجام شود، ممکن است لازم باشد از قبل ناشتا (بدون غذا یا نوشیدنی) در آزمایشگاه حضور داشته باشید. دستورالعمل‌هایی را که پزشک معرف برای آماده‌سازی به شما می‌دهد دنبال کنید تا آماده آزمایش خون باشید. خون گیری معمولا از بازوی بیمار انجام می‌شود و هیچ مشکل یا نگرانی خاصی هم ندارد.
آزمایش خون در مرکز آمایشگاهی تهران لب با استفاده از پرسنل متخصص و توسط دقیق‌ترین و به‌روزترین دستگاه‌های پزشکی انجام می‌شود و شما در سریع‌ترین زمان ممکن، دقیق‌ترین جواب را از آزمایش‌های خود دریافت خواهید کرد.
تفسیر نتایج mch در آزمایش خون
پس از اینکه آزمایش خون از شما گرفته شد، یک یا دو روز بعد نتایج تفسیر آزمایش خون شما و پارامترهای CBC آماده می‌شود. در ادامه در مورد جزئیات نتایج آزمایش MCH و همچنین معنی MCH بالا و پایین در آزمایش خون را شرح می‌دهیم.
mch در آزمایش خون چه چیزی را نشان می‌دهد؟
نتایج MCH میانگین تعداد پیکوگرم هموگلوبین شما در هر گلبول قرمز خون (pg/cell) را نشان می‌دهد (پیکوگرم یک تریلیونم گرم است). اگرچه آزمایشگاه‌ها متفاوت هستند، اما معمولاً محدوده طبیعی MCH بین 27 تا 31 pg/cell برای بزرگسالان، صرف نظر از جنسیت است. مقادیر کمتر از این محدوده MCH پایین در نظر گرفته می‌شود. مقادیر بالاتر از آن هم مقدار MCH بالا هستند.
به خاطر داشته باشید که نتیجه بالا یا پایین لزوماً دلیلی برای نگرانی نیست. پزشک شما MCH آزمایش خون را در کنار سایر شاخص‌های RBC در نظر می‌گیرد تا تشخیص دهد که آیا مشکلی وجود دارد، یا برای به آزمایش‌های اضافی نیاز دارید یا خیر.
محدوده نرمال mch در آزمایش خون
پزشکان اغلب آزمایش شمارش کامل خون (CBC) را برای یافتن سطح MCH فرد تجویز می‌کنند. سطح نرمال MCH در بزرگسالان حدود 27 تا 31 پیکوگرم (pg) در هر سلول است. لازم به ذکر است که این اعداد ممکن است بر اساس دستگاه مورد استفاده برای آزمایش متفاوت باشد.
همچنین اعداد در کودکان خردسال متفاوت است. در یک فرد با MCH پایین، غلظت آن در هر سلول 27 pg یا کمتر است. یک فرد با سطوح بالای MCH هم، غلظتی برابر با 34 pg در هر سلول یا بیشتر خواهد داشت. در جدول زیر میزان نرمال، بالا و پایین mch در آزمایش خون نشان داده شده است.
|
غلظت MCH (pg) |
محدوده MCH |
|
کمتر از 27 |
پایین (Low) |
|
27-31 |
نرمال (Typical) |
|
بیشتر از 31 |
بالا (High) |
MCH پایین در آزمایش خون
MCH پایین ممکن است به این معنی باشد که شما ممکن است به کم خونی هیپوکرومیک (زمانی که گلبول‌های قرمز خون شما کم رنگ‌تر از حد طبیعی هستند) و یا کم خونی میکروسیتیک (زمانی که گلبول‌های قرمز شما به طور غیرطبیعی کوچک هستند) داشته باشید. هر دو نوع کم خونی نشان می‌دهد که گلبول‌های قرمز خون شما هموگلوبین کافی ندارند.
علت پایین بودن mch در آزمایش خون
مهمترین علل پایین بودن MCH در آزمایش خون عبارتند از:
· کمبود آهن: داشتن آهن بسیار کم می‌تواند از تولید هموگلوبین کافی در بدن جلوگیری کند. شایع‌ترین علت کم خونی ناشی از فقر آهن از دست دادن خون است که می‌تواند به دلیل خونریزی شدید در دوران پریود، خونریزی داخلی یا خونریزی بیش از حد پس از جراحی اتفاق بیفتد.
· هموگلوبینوپاتی‌ها (Hemoglobinopathy) : برخی از اختلالات خونی می‌توانند در نحوه تولید هموگلوبین توسط بدن شما مشکل ایجاد کنند. به عنوان مثال می‌توان به تالاسمی و کم خونی داسی شکل اشاره کرد.
· التهاب مرتبط با شرایط مزمن (طولانی مدت): عفونت‌های طولانی مدت، بیماری کلیوی، بیماری کبد و سرطان می‌تواند منجر به التهاب شود که باعث کاهش MCH در خون می‌شود.
MCH بالا در آزمایش خون
MCH بالا ممکن است به معنای کم خونی ماکروسیتیک باشد. با کم خونی ماکروسیتی، بدن شما گلبول‌های قرمز غیرطبیعی بزرگی تولید می‌کند که حاوی سطوح بالایی هموگلوبین هستند. اغلب، این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که بدن شما به اندازه کافی مواد کلیدی مورد نیاز برای ساخت گلبول‌های قرمز سالم (فولات و ویتامین B12) را دریافت نمی‌کند یا شرایطی دارید که بدن شما را از جذب این مواد مغذی باز می‌دارد.
علت بالا بودن mch در آزمایش خون
علل بالا بودن MCH معمولاً عبارتند از:
· اختلال مصرف طولانی‌مدت الکل
· مشکلات غده تیروئید
· عوارض جانبی دارو یا درمان (به عنوان مثال یک عارضه جانبی از شیمی درمانی).
اگر نتایج mch در آزمایش خون غیرعادی باشد، مراحل بعدی چیست؟
مراحل بعدی بستگی به این دارد که چه چیزی باعث سطوح غیر طبیعی MCH شما شده است. به عنوان مثال، اگر پزشک شما مشکوک باشد که کمبود آهن باعث کاهش سطح MCH می‌شود، ممکن است نیاز به آزمایشاتی برای بررسی ذخایر آهن خود داشته باشید.
اگر نتایج آزمایش شما به وضعیت دیگری اشاره دارد، ممکن است به آزمایش‌های دیگری نیز نیاز داشته باشید. در حالت کلی، پزشک متخصص تشخیص می‌دهد که مرحله بعدی، بر اساس نتایج آزمایش شما، چه خواهد بود.
برای درخواست هرگونه مشاوره تلفنی و نمونه‌گیری در آزمایشگاه جهت انجام آزمایش MCH خون، با تلفن 1650 آزمایشگاه پاتوبیولوژی و ژنتیک پزشکی تهران لب تماس بگیرید.
آنچه از مقاله «MCH در آزمایش خون چیست؟ تفسیر بالا و پایین بودن mch» آموختیم
در مجموع، MCH یا میانگین هموگلوبین گلبولی یکی از شاخص‌های حیاتی در آزمایش CBC است که میزان هموگلوبین در هر گلبول قرمز را اندازه‌گیری می‌کند. این شاخص اطلاعات مهمی در مورد وضعیت گلبول‌های قرمز و توانایی حمل اکسیژن به بدن ارائه می‌دهد. مقادیر غیرطبیعی MCH ممکن است نشانه‌ای از کم‌خونی یا اختلالات خونی دیگر باشد، اما پزشکان همیشه این شاخص را در کنار سایر فاکتورهای آزمایش CBC و وضعیت کلی بیمار تفسیر می‌کنند.
بنابراین، اگر نتیجه MCH شما خارج از محدوده نرمال بود، لزوماً دلیلی برای نگرانی فوری نیست. پزشک ممکن است آزمایش‌های بیشتری برای بررسی علت دقیق نتایج غیرطبیعی تجویز کند. این نتایج می‌توانند به کمبود مواد مغذی مانند آهن، ویتامین B12، یا اختلالات مزمن دیگری مرتبط باشند که نیازمند مراقبت پزشکی ویژه هستند.
منبع:
