لوگوی آزمایشگاه تهران لب

ژنتیک

آزمایشگاه پاتوبیولوژی و ژنتیک پزشکی تهران لب > بخش ها (دپارتمان) > ژنتیک

برای درخواست هرگونه مشاوره، انجام آزمایش و ثبت درخواست تلفنی نمونه‌گیری (در آزمایشگاه، منزل، محل کار)
با تلفن 1650 برای استان تهران و تلفن 88709970-021 برای دیگر استان‌ها
با آزمایشگاه پاتوبیولوژی و ژنتیک پزشکی تهران لب تماس بگیرید.

ژنتیک

علم ژنتیک یکی از حوزه‌ های پزشکی بسیار مهم و تاثیرگذار است که در دهه‌ های گذشته به شدت توسعه یافته و تغییرات چشمگیری در علم پزشکی به وجود آورده است. این علم به مطالعه انتقال و وراثت ویژگی ‌های مختلف از نسلی به نسل دیگر می ‌پردازد و با استفاده از آزمایش ژنتیک، درک بهتری از عملکرد بدن انسان و بروز بیماری‌ ها فراهم می ‌کند.

در این بخش ژنتیک آزمایشگاه تهران لب با کلیات ژنتیک آشنا شویم تا بدانیم ژنتیک یعنی چه و منظورمان از ژنتیک زن و مرد چیست و ژنتیک بالینی چه تاثیری در سلامت امروز جامعه ما دارد. علاوه بر آن، نگاهی به رشته ژنتیک در دانشگاه های کشور می اندازیم که رشته بسیار پرطرفدار و شناخته شده ای است و هر ساله برای رشته ژنتیک جمعیت زیادی در کنکور ارشد شرکت می کنند.

تست ژنتیک هدفمند تک واریانت
تست ژنتیک هدفمند تک واریانت

ژنتیک چیست؟

ژنتیک یک علم مهم در زمینه بیولوژی است که به مطالعه و تحلیل وراثت و ویژگی‌ های ارثی در افراد و انتقال اطلاعات ژنتیکی از نسل به نسل می ‌پردازد. این علم، با ژنتیک موجودات زنده و به طور اختصاصی DNA آنها سر و کار دارد که اصلی ترین الفبای موجودات زنده هستند.

کاربرد صنعت ژنتیک و خصوصا ژنتیک بالینی در تشخیص بیماری ‌ها بسیار زیاد است. با استفاده از تحقیقات این حوزه، می‌ توان بیماری‌ های ژنتیکی تالاسمی و انواع سرطان ها را تشخیص داد. مطالعات ژنتیکی روی بیماران در کنار آزمایش ژنتیک می تواند بهترین راهکارهای درمانی را به طور اختصاصی و متناسب با هر فرد ارائه کند.

ژنتیک زیرشاخه کدام رشته است؟

ژنتیک به انگلیسی genetics یکی از شاخه های مهم علوم زیستی است و به مباحث مهمی می پردازد، از جمله:

  • ژنتیک انسانی
  • ژنتیک ایمنی
  • ژنتیک تکاملی
  • ژنتیک رفتاری
  • ژنتیک جانوری
  • بیماری های ژنتیک

همچنین این رشته در بسیاری از دانشگاه های سراسری و آزاد کشور تدریس می شوند که از بهترین آنها می توان به ژنتیک شهید بهشتی و ژنتیک پزشکی دانشگاه تهران اشاره کرد. در ادامه نگاهی به ژنتیک دانشگاه آزاد و دانشگاه های دولتی خواهیم انداخت.

تفاوت ژنتیک وزارت بهداشت و وزارت علوم

برای معرفی بهتر اینکه علم ژنتیک شناسی در کشورمان باید بدانید که این رشته توسط دو وزارت علوم و وزارت بهداشت ارائه میشود. هردوی این رشته ها به مطالعه و تحقیق درباره مسائل مهم ژنتیکی می پردازند، اما تفاوت هایی در مطالعات و بازار کار آنها وجود دارد که داوطلبان ژنتیک پزشکی ارشد باید از آنها آگاه باشند.

– ژنتیک وزارت بهداشت یا ژنتیک پزشکی

از پرطرفدار ترین رشته های ژنتیک، ژنتیک انسانی یا وزارت بهداشت می باشد که رویکرد اصلی آن مربوط به بررسی ژنوم انسان در بررسی بیماری های ژنتیکی است. بیش تر کار متخصصین این حوزه شناسایی و بررسی جهش های ژنتیکی، مطالعه ژنتیک جمعیت، ژنتیک سرطان، ژنتیک خون و جنبه های مولکولی و بیوشیمیایی ژن ها می باشد.

این رشته جذابیت بسیار زیادی برای علاقه مندان به ژنتیک پزشکی دارد و سالانه به علت بالا بودن متقاضیان این رشته، ظرفیت ژنتیک پزشکی به سرعت در دانشگاه های سراسری کشور پر میشود.

دانشجویانی که در این رشته فارغ التحصیل می شوند، می توانند در مقطع دکترای تخصصی رشته ژنتیک پزشکی ادامه تحصیل دهند و مجوز تاسیس آزمایشگاه ژنتیک را از وزارت بهداشت اخذ کنند.

– ژنتیک وزارت علوم

دیگر گرایش رشته ژنتیک، تحت نظر وزارت علوم می باشد نسبت به ژنتیک پزشکی از تعداد متقاضیان کمتری برخوردار است. این رشته برخلاف رشته ژنتیک انسانی، فقط به اینکه ژنتیک انسان چیست و چطور میتوان آن را بهبود داد، بسنده نمیکند. در واقع این رشته، ژنتیک را در سطح گسترده تری بررسی می کند. همه موجودات زنده از جمله یوکاریوت ها و پروکاریوت ها در آن مورد بررسی قرار می گیرند.

طول این دوره در دانشگاه دو و نیم سال است و دانشجویان می بایست پس از گذراندن واحدهای درسی، پایان نامه و کار پژوهشی در آزمایشگاه ارائه دهند.

همچنین فارغ التحصیلان این رشته امکان تاسیس آزمایشگاه ژنتیک را ندارند، اگرچه می توانند در آزمایشگاه یا مراکز علمی و پژوهشی مختلف مشغول به کار شوند.

آشنایی با برخی منابع علمی ژنتیک

افرادی که علاقه مند به علم ژنتیک هستند، همیشه می توانند از یک منابع علمی مفید در این زمینه استفاده کنند و اطلاعات ارزشمندی از آنها به دست بیاورند.

2 نمونه از کتاب های خوبی که برای این رشته عرضه شده را به شما پیشنهاد میکنیم:

  • ژنتیک واتسون – این کتاب یکی از مرجع ‌های معتبر در زمینه ژنتیک مولکولی است که توسط جیمز واتسون، یکی از کشف ‌کنندگان ساختار دو رشته ‌ای DNAنوشته شده است. این کتاب شامل تاریخچه، مفاهیم، روش ‌ها و کاربردهای ژنتیک پایه در زیست ‌شناسی، ژنتیک پرستاری و پزشکی، بیوتکنولوژی و غیره است.
  • ژنتیک پزشکی تامپسون – این کتاب یک منبع جامع و کاربردی در زمینه ژنتیک پزشکی است که توسط تامپسون و همکارانش نگارش شده است. این کتاب شامل آخرین پیشرفت ‌ها در تشخیص مولکولی، مسائل ژنتیک پیشرفته مثل پروژه ژنوم انسان، بیماری ‌های ژنتیکی، حل مسائل ژنتیک مندلی، مسائل اخلاقی و اجتماعی در ژنتیک است.

آزمایش ژنتیک چیست؟

برای اینکه بهتر بدانیم ژنتیک یعنی چه لازم است با تست ها و آزمایشات آن بیشتر آشنا شویم. آزمایشات

برای آزمایش ژنتیک در بهترین آزمایشگاه به تهران لب مراجعه کنید
برای آزمایش ژنتیک در بهترین آزمایشگاه به تهران لب مراجعه کنید

ژنتیک ابزاری حیاتی در تحلیل و بررسی مولکول‌ های ژنتیکی افراد هستند. این آزمایشات به ما اجازه می ‌دهند تا ویژگی‌ های ارثی، میزان احتمال ابتلا به بیماری‌ های ژنتیکی و اطلاعات مربوط به نسبت ‌های خانوادگی را مورد بررسی قرار دهیم.

آزمایشات ژنتیک شامل مطالعه ساختار و ترتیب DNA، تشخیص تغییرات ژنتیکی مختلف مانند متغیرهای  DNA، حذف شدگی و اضافه شدگی کروموزوم ها و انواع دیگر اختلالات کروموزومی و ژنتیکی می باشند. همچنین، این آزمایشات به تشخیص بیماری ‌های ژنتیکی در جنین‌  و بررسی اثرات آنها در باروری و بارداری نیز کمک می‌ کنند.

– آیا آزمایش ژنتیک ضروری است؟

یافته های جدید علم ژنتیک میتوانند به بررسی و احتمال وقوع بسیار زیادی از بیماری ها بپردازد. در برخی از مواقع انجام این آزمایشات می توانند ضروری باشند، مثل زمانی که در آزمایشات غربالگری موارد غیرطبیعی دیده میشود و پزشکان برای بررسی بهتر، این آزمایشات را تجویز می کنند.

– چه کسانی باید آزمایش ژنتیک بدهند؟

علم ژنتیک با پیشرفت ‌های فراوانی که در دهه‌ های اخیر داشته، امکانات و قابلیت های بسیاری را برای پزشکان به ارمغان آورده است و تقریبا در تمامی زمینه ها میتوان از این علم استفاده نمود.

امروزه این تست‌ ها به افراد در موارد مختلفی کمک می‌ کنند، از جمله:

  • انتقال بیماری یا ویژگی‌های خاص: افرادی که می ‌خواهند در مورد وراثت و احتمال انتقال ویژگی ‌های خاص به نسل ‌های آینده اطلاعات دقیق ‌تری داشته باشند.
  • تشخیص بیماری‌های ژنتیکی: افرادی که به دلیل سابقه خانوادگی در معرض خطر بیماری ‌های ژنتیکی قرار دارند.
  • تشخیص و درمان بیماری: برای تعیین درستی تشخیص بیماری‌ ها و انتخاب راهکارهای درمانی متناسب با ویژگی‌ های ژنتیکی هر فرد.
  • پیشگیری از بیماری‌ها: افرادی که از وجود بیماری‌های ژنتیکی در خانواده خود اطلاع دارند و میخواهند از آن جلوگیری کنند.

همچنین در ادامه برخی از کاربردهای اصلی آزمایش ژنتیک را بررسی میکنیم.

* آزمایش ژنتیک قبل از ازدواج

آزمایش ژنتیک قبل از ازدواج یکی از ابزارهای مهم و ارزشمند در حفظ سلامتی و کاهش ریسک انتقال بیماری‌ های ژنتیکی به نسل‌ های آینده است. این آزمایش در تشخیص و پیش‌ بینی اختلالات ژنتیکی بسیار مهم است، چرا که در صورت وجود این اختلالات در زن یا مرد، طرفین ازدواج باید از این شرایط آگاهی داشته باشند.

این آزمایش به زوج‌ ها کمک می‌ کند تا به طور دقیق ‌تری اطلاعات ژنتیکی خود را بررسی کرده و از بیماری هایی که ممکن است به فرزندان آنها منتقل شود آگاهی پیدا کنند. این اطلاعات می ‌تواند در انتخاب بهترین راه ‌های پیشگیری، درمان و جلوگیری از بروز بیماری ‌ها و مشکلات ژنتیکی مفید باشد.

* آزمایش ژنتیک بارداری

آزمایش ژنتیک بارداری یک روش دقیق و سریع برای در بارداری و سلامت جنین است. این آزمایش با گرفتن نمونه خون از مادر و بررسی DNA جنین در آن انجام می‌ شود و می‌ تواند بیش از 100 نوع اختلال ژنتیکی و ناهنجاری کروموزومی را شناسایی کند.

* آزمایش ژنتیک جنین

تست های ژنتیک جنین روشی برای بررسی سلامت ژنتیکی جنین قبل از تولد است و وظیفه اش بررسی ناهنجاری ‌های کروموزومی مانند سندرم داون و یا اختلالات ژنتیکی مانند کروموزوم ایکس شکننده است. جواب آزمایش ژنتیک جنین به والدین کمک می ‌کند تا تصمیمات بهتری در مورد بارداری و درمان جنین بگیرند.

این  آزمایش معمولاً با روش‌ های غیرتهاجمی مانند آزمایش خون مادر و یا روش ‌های تهاجمی مانند نمونه‌ برداری از پرزهای جفتی انجام می ‌شود تا انواع صفت ژنتیک جنین را بررسی کند. همچنین، زمان انجام این آزمایش بستگی به روش و هدف آزمایش دارد. برخی از آزمایش‌ ها می‌ توانند در هفته هفتم تا دهم بارداری و برخی دیگر در هفته ۱۱ تا ۱۴ بارداری صورت گیرند.

همچنین از آزمایش ژنتیک قبل از بارداری نیز استفاده میشود تا عواملی که میتوانند باعث خطر برای جنین شوند مورد بررسی قرار بگیرند.

 * آزمایش ژنتیک ازدواج فامیلی

ازدواج های فامیلی یکی از اصلی ترین دلایل تولد کودکان با اختلالات ژنتیکی است. این مسئله خصوصا در کشورهای شرقی که ازدواج با اعضای فامیل رایج است، بیش تر از کشورهای غربی مشاهده می شود.

این ازدواج ها میتوانند انواع مشکلات و بیماری های ارثی را برای کودکان به همراه داشته باشند و آزمایش ژنتیک برای ازدواج فامیلی راهی است تا پیش از اقدام به بارداری، تمام اطلاعات ژنتیکی والدین مورد بررسی قرار بگیرند تا از وقوع این مشکلات پیشگیری شود.

مشاوره و انجام آزمایش