تفاوت نفرولوژی و اورولوژی در بعضی از موارد برای بسیاری از بیماران و مراجعان ممکن است مبهم باشد. نفرولوژی و اورولوژی دو تخصص پزشکی مرتبط با سیستم ادراری هستند، اما تمرکز و وظایف هر یک متفاوت است. متخصصان نفرولوژی عمدتا بر مشکلات کلیه و عملکرد آن‌ها، مانند بیماری‌های مزمن کلیه و نارسایی کلیه، تمرکز دارند. در حالی که اورولوژیست‌ها به طور کلی روی درمان مشکلات کل سیستم ادراری از جمله مثانه، مجرای ادرار و اندام‌های تولید مثل، مانند عفونت‌های ادراری، سرطان پروستات و ناباروری، تمرکز می‌کنند. شناخت تفاوت‌های این دو تخصص و تشخیص دقیق مشکل به بیماران کمک می‌کند تا درمان مناسب و مؤثری دریافت کنند. در ادامه این مقاله از تهران لب، به بررسی تفاوت نفرولوژی و اورولوژی و همچنین تست‌های آزمایشگاهی مرتبط با هریک از این تخصص‌ها می‌پردازیم.
نفرولوژی با اورولوژی چه تفاوتی دارد؟
تفاوت‌های بین متخصص نفرولوژی و اورولوژی ممکن است گیج‌کننده باشد؛ زیرا حوزه‌های تخصصی آن‌ها کمی همپوشانی دارند. متخصصان نفرولوژی در بیماری‌هایی که کلیه‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهند، تخصص دارند. اگر بیماری‌ای دارید که عملکرد کلیه‌هایتان را تحت تاثیر قرار می‌دهد، متخصص نفرولوژی بهترین پزشک برای درمان شماست.
متخصص اورولوژی پزشکانی هستند که در تشخیص و درمان بیماری‌هایی که سیستم ادراری شما را تحت تاثیر قرار می‌دهند، تخصص دارند. سیستم ادراری شما شامل مثانه، میزراه، حالب‌ها و کلیه‌هاست. اورولوژیست‌ها همچنین در شرایط، علائم و درمان‌هایی که سیستم تولیدمثل زنان و مردان را تحت تاثیر قرار می‌دهند، تخصص دارند. اگر بیماری‌ای دارید که بر سیستم ادراری یا تولیدمثل شما تاثیر می‌گذارد، اورولوژیست بهترین پزشک برای درمان شماست. اما درک تفاوت نفرولوژی و اورولوژی به اینجا ختم نمی‌شود.
تفاوت کلیدی دیگر بین نفرولوژیست و اورولوژیست این است که اورولوژیست‌ها آموزش‌های جراحی دارند. اورولوژیست‌ها تنها بیماری‌های کلیوی که نیاز به مداخله جراحی دارند، مانند سرطان کلیه یا سنگ کلیه را درمان می‌کنند، در حالی که نفرولوژیست‌ها جراحی نمی‌کنند.
متخصص نفرولوژیست کیست؟
برای درک تفاوت نفرولوژی و اورولوژی، در ایتدا هر دو حیطه را توضیح خواهیم داد. متخصص نفرولوژی پزشکی است که در مراقبت از کلیه‌ها تخصص دارد. کلیه‌ها بخشی از سیستم ادراری بدن هستند. این اعضای به شکل لوبیا خون شما را فیلتر کرده و مواد زائد، آب اضافی و الکترولیت‌ها را از بدن شما حذف می‌کنند که به صورت ادرار از بدن خارج می‌شود.
متخصص نفرولوژی کودک هم پزشکی است که در مراقبت و درمان کلیه در نوزادان، کودکان، نوجوانان و جوانان تخصص دارد.
وظایف متخصص نفرولوژی چیست؟
متخصص نفرولوژی شرایط و نارسایی‌های کلیه را تشخیص داده و درمان می‌کند. علاوه بر این، آن‌ها به نحوه تاثیر شرایط کلیوی بر سایر بخش‌های بدن نیز توجه دارند، از جمله:
- بیماری‌های خودایمنی
- بیماری‌های قلبی و عروقی
- فشار خون بالا (هایپرتنشن)
بیماری‌هایی که متخصص نفرولوژی درمان می‌کند
- بیماری‌های کلیوی ناشی از دیابت و دیگر بیماری‌ها
- فشار خون بالا
- نارسایی کلیه
- بیماری کیستیک کلیه
- سنگ کلیه
- سندرم نفروتیک
- بیماری کلیوی مرحله پایانی
- سندرم همولیتیک اورمیک
- عفونت‌های مجاری ادراری (UTI)
- عفونت‌های کلیه
- هیپوناترمی و دیگر اختلالات الکترولیتی
- مسمومیت‌های سمی که نیاز به دیالیز دارند
- گلومرولونفریت (GN)
اقداماتی که متخصص نفرولوژی انجام می‌دهد
یک تفاوت نفرولوژی و اورولوژی، در اقداماتی است که هریک انجام می‌دهند. همانطور که قبلا ذکر شد، متخصصان نفرولوژی معمولا آزمایش خون انجام می‌دهند. به عنوان مثال، بدن در زمان ورزش شدید یا آسیب عضلانی کراتینین تولید می‌کند. سطوح بالای کراتینین در خون می‌تواند نشانه‌ای از بیماری کلیوی باشد. کراتینین سرم یکی از رایج‌ترین آزمایش‌های خونی است که توسط متخصص نفرولوژی تجویز می‌شود، اگرچه تنها آزمایش خون موجود نیست.
علاوه بر آزمایش خون، گاهی آزمایش ادرار نیز توصیه می‌شود. در این آزمایش، نمونه ادرار تحت میکروسکوپ بررسی می‌شود تا هر گونه ناهنجاری مانند چرک، باکتری یا خون شناسایی شود. در برخی مواقع از بیمار خواسته می‌شود که نمونه ادرار 24 ساعته تهیه کند. این نمونه میزان نشت پروتئین و الکترولیت‌ها در طول روز را نشان می‌دهد. متخصصان نفرولوژی علاوه بر آزمایش‌های معمول پزشکی، ممکن است سی‌تی‌اسکن، سونوگرافی و بیوپسی نیز انجام دهند.
متخصص نفرولوژیست چه نوع آزمایش‌هایی انجام می‌دهد؟
یک تفاوت نفرولوژی و اورولوژی آزمایش‌هایی است که در هرکدام تجویز می‌شود. آزمایش‌ها و روش‌های رایجی که متخصصان نفرولوژی انجام می‌دهند عبارتند از:
- آزمایش‌های تصویربرداری: آزمایش‌های تصویربرداری کلیه ممکن است شامل اشعه ایکس، سی‌تی‌اسکن و اولتراسوند باشند.
- آزمایش‌های عملکرد کلیه: این آزمایش‌ها تعیین می‌کنند که کلیه‌ها چقدر به درستی کار می‌کنند. این آزمایش‌ها شامل آزمایش‌های خون و ادرار هستند.
- دیالیز: اگر کلیه‌های شما به درستی کار نکنند، دیالیز عملکردهای کلیه را انجام می‌دهد. در طی دیالیز، دستگاهی خون شما را خارج کرده، مواد زائد و مایعات اضافی را فیلتر کرده و خون شما را به بدن باز می‌گرداند.
- بیوپسی کلیه: متخصص نفرولوژی یک نمونه کوچک از بافت کلیه شما می‌گیرد تا به تشخیص یک بیماری کلیوی کمک کند.
- مراقبت از پیوند کلیه: در طول پیوند کلیه، جراح پیوند کلیه یک کلیه سالم از اهداکننده را در فضای لگن شما قرار می‌دهد. کلیه‌های خود شما معمولا حتی پس از نارسایی، همچنان در بدن باقی می‌مانند. متخصص نفرولوژی با جراح پیوند کلیه همکاری می‌کند تا شما را برای این روش آماده کرده و در مراقبت‌های پیگیری و بهبودی کمک کند.
متخصص اورولوژیست کیست؟
در ادامه بررسی تفاوت نفرولوژی و اورولوژی، به تشریح و توضیح اورولوژی و متخصصان این زمینه می‌پردازیم. متخصص اورولوژیست پزشکی است که در تشخیص و درمان بیماری‌های دستگاه ادراری تخصص دارد. دستگاه ادراری با تصفیه مواد زائد و سموم از بدن و دفع آن‌ها، بدن را تمیز نگه می‌دارد. دستگاه ادراری شامل موارد زیر است:
- مثانه
- کلیه‌ها
- حالب‌ها
- مجرای ادرار
متخصص اورولوژی همچنین بیماری‌های مربوط به اندام‌های تولید مثل و غدد فوق کلیوی را درمان می‌کند. غدد فوق کلیوی در بالای کلیه‌ها قرار دارند. سیستم‌های تولید مثل در مردان و زنان ارتباط نزدیکی با سیستم ادراری آن‌ها دارند. شما ممکن است واژه «دستگاه تناسلی-ادراری» را بشنوید که به علائم، بیماری‌ها یا درمان‌هایی اشاره دارد که بر هر دو سیستم تاثیر می‌گذارند.
دلایل مراجعه به متخصص اورولوژی
دلایل مختلفی وجود دارد که ممکن است پزشک شما را به یک متخصص اورولوژی ارجاع دهد؛ از جمله ناباروری، نشت ادرار هنگام عطسه، درد شدید در ناحیه لگن، مشکل در حفظ نعوظ، ادرار خونی یا کدر و احساس سنگینی در ناحیه واژن.
شما ممکن است در صورتی که موارد زیر را تجربه کنید، به اورولوژیست مراجعه کنید:
- مشکل در ادرار کردن (پیشاب)، از جمله شروع دشوار ادرار، جریان قوی ادرار، درد، ادرار کدر یا خون در ادرار
- تغییرات در ادرار کردن، مانند ادرار مکرر یا احساس نیاز دائمی به ادرار کردن
- مشکل در دستیابی به نعوظ یا حفظ آن
- ناباروری
- احساسی که چیزی در حال افتادن به درون واژن شماست یا سنگینی در آن ناحیه
- درد لگنی
- ادرار کردن زمانی که نمی‌خواهید، مانند شب‌ها یا هنگام عطسه، خندیدن یا ورزش کردن
متخصصان اورولوژیست چه شرایطی را درمان می‌کنند؟
متخصصان اورولوژی بیماری‌های شایع و نادر را که بر همه افراد و برخی که مختص مردان یا زنان هستند، درمان می‌کنند.
برخی از این بیماری‌ها عبارتند از:
- عفونت‌های مکرر دستگاه ادراری
- ناتوانی در کنترل ادرار (بی‌اختیاری ادرار)
- خون در ادرار (هماچوری)
- بیماری‌های سیستم تولید مثل مردان، از جمله هایپرپلازی خوش‌خیم پروستات (BPH یا بزرگ شدن پروستات)
- سیستیت بینابینی (مثانه دردناک)
متخصصان اورولوژی همچنین سایر بیماری‌ها را درمان می‌کنند، مانند:
- سرطان‌های مثانه، کلیه و پروستات
- اختلال نعوظ (ED)
- سنگ‌های کلیه
- افتادگی اندام‌های لگنی
- مشکلات مادرزادی دستگاه ادراری (مشکلات دستگاه ادراری که از بدو تولد وجود دارد)
اقداماتی که متخصصان اورولوژی انجام می‌دهند
متخصصان اورولوژی برای بررسی وضعیت سیستم ادراری، آزمایش‌های تصویربرداری مانند سی تی اسکن، ام آر آی و سونوگرافی تجویز کرده و همچنین سرعت جریان ادرار و حجم مثانه را ارزیابی می‌کنند. آن‌ها همچنین نمونه‌های ادرار را از نظر وجود باکتری‌ها و ناهنجاری‌های دیگر مورد بررسی قرار می‌دهند.
این متخصصان در انجام روش‌های مختلفی مانند پیوند کلیه، باز کردن انسداد، ترمیم آسیب‌ها، وازکتومی، پشتیبانی از مجاری ادراری برای جلوگیری از بی‌اختیاری، پروستاتکتومی، برداشتن پروستات از طریق مجرای ادراری، اورتروسکوپی و سایر روش‌ها آموزش دیده‌اند.
زیرشاخه‌های تخصصی در اورولوژی شامل موارد زیر است:
- اورولوژی کودکان
- اورولوژی سرطان
- پیوند کلیه
- پزشکی جنسی
- ناباروری مردان
- بازسازی دستگاه تناسلی و ادراری
- جراحی‌های کم تهاجم (جراحی رباتیک، لاپاراسکوپی و آندوسکوپی)
چه انتظاری از ملاقات با متخصص اورولوژی داریم؟
هنگامی که برای ملاقات با یک متخصص اورولوژی وقت می‌گیرید یا پزشک مراقبت‌های اولیه شما را به اورولوژیست ارجاع می‌دهد، آماده باشید تا در مورد دلیل مراجعه خود صحبت کنید. ممکن است مفید باشد که فهرستی از سوالات یا علائم مربوط به دلیل ملاقات خود تهیه کنید. همچنین باید آماده پاسخ به سوالات مربوط به تاریخچه پزشکی خود و داروهایی که ممکن است مصرف کنید، باشید.
اورولوژیست شما احتمالا برای تشخیص وضعیت شما و تعیین بهترین روش درمان آن، آزمایش‌هایی را درخواست خواهد کرد.
برخی از این آزمایش‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- معاینه فیزیکی. این معاینه‌ها برای مردان و زنان متفاوت خواهند بود. اگر مرد هستید، پزشک ممکن است یک معاینه مقعدی انجام دهد. اگر زن هستید، ممکن است نیاز به معاینه لگنی داشته باشید.
- آزمایش ادرار، آزمایش خون و نمونه‌های منی. برای این آزمایش‌ها، شما نمونه‌هایی از ادرار، خون و منی خود را ارائه می‌دهید (ممکن است نیاز باشد که قبل از ملاقات خود مقداری آب بنوشید؛ زیرا ممکن است از شما خواسته شود نمونه ادرار بدهید).
- آزمایش‌های تصویربرداری مانند سونوگرافی یا سی تی اسکن
آزمایش‌های تخصصی نفرولوژی و اورولوژی و انجام این آزمایش در منزل
آزمایشگاه تهران لب خدمات آزمایش‌های تخصصی نفرولوژی و اورولوژی را به صورت راحت و امن در خانه ارائه می‌دهد. این خدمات شامل آزمایش‌های خون، ادرار و دیگر آزمایش‌های مورد نیاز برای تشخیص و پیگیری بیماری‌های کلیوی و مجاری ادراری مانند آزمایش کراتینین، آزمایش میزان فیلتراسیون گلومرولی (GFR)، آزمایش میزان فیلتراسیون گلومرولی تخمینی (eGFR) و آزمایش نیتروژن اوره خون (BUN) است. متخصصان تهران لب با استفاده از تجهیزات پیشرفته و کادر مجرب، تمامی آزمایش‌ها را با دقت بالا و در محیطی کاملا بهداشتی در منزل شما انجام می‌دهند. این خدمات برای افرادی که به دلایل مختلف قادر به مراجعه به آزمایشگاه نیستند، گزینه‌ای مناسب و راحت است.
برای درخواست هرگونه مشاوره تلفنی و نمونه‌گیری در آزمایشگاه جهت انجام آزمایش‌های نفرولوژی و اورولوژی، با تلفن 1650 آزمایشگاه پاتوبیولوژی و ژنتیک پزشکی تهران لب تماس بگیرید.
آنچه از مقاله «تفاوت نفرولوژی و اورولوژی + تست‌های آزمایشگاهی» آموختیم
در این مقاله به بررسی تفاوت نفرولوژی و اورولوژی پرداختیم. همانطور که گفتیم، تفاوت‌های قابل توجهی بین متخصص نفرولوژی و اورولوژی وجود دارد. هر دو تخصص به سیستم ادراری مربوط می‌شوند، اما متخصصان نفرولوژی بیشتر بر کلیه‌ها و عملکرد آن‌ها تمرکز دارند، در حالی که متخصصان اورولوژی به مشکلات کلیه‌ها، مثانه و مجاری ادراری پرداخته و آن‌ها را درمان می‌کنند.
درک این تفاوت‌ها برای دریافت مراقبت‌های پزشکی مناسب و حل مشکلات ادراری اهمیت زیادی دارد. در صورتی که علائمی مرتبط با عملکرد کلیه‌ها مانند فشار خون بالا یا سنگ کلیه تجربه می‌کنید، مراجعه به متخصص نفرولوژی بهترین گزینه است.
از طرف دیگر، اگر با مشکلات دستگاه ادراری مانند دشواری در ادرار کردن یا بی‌اختیاری مواجه هستید، متخصص اورولوژی مناسب‌تر خواهد بود. همیشه توصیه می‌شود پیش از مراجعه به متخصص، با پزشک مراقبت‌های اولیه مشورت کنید تا در انتخاب بهترین متخصص مناسب با نیاز شما راهنمایی لازم را دریافت کنید.
منبع:
