مشکل از جایی شروع می‌شود که در ابتدا این بیماری علائمی مثل سرماخوردگی از خود نشان میدهد. علائمی مثل گلو درد، گرفتگی صدا و مشکل در بلع غذا از جمله رایجترین مشکلات این سرطان است. این سرطان‌ها در مردان بیشتر از بانوان دیده می‌شود و اکثراً در سن بالای 50 سال دیده شده است.
در ادامه این مقاله قصد داریم، سرطان حلق، گلو و حنجره را به همراه علائم، علت، تشخیص و روش‌های درمان آن بررسی کنیم.
سرطان گلو چیست؟
سرطان گلو، که به‌عنوان سرطان حلق یا سرطان لارنکس (larynx cancer) نیز شناخته می‌شود، نوعی از سرطان است که در ناحیه گلو یا لارنکس (حلق) شکل می‌گیرد. این سرطان می‌تواند شامل بخش‌های مختلف گلو، از جمله حلق (که راه عبور هوا و غذا است) و لارنکس (که حاوی طناب‌های صوتی است) شود.
به طور کلی، زمانی می‌گوییم فردی دچار سرطان شده که توده‌ای سلولی در یکی از بخش‌های بدن او به شکل غیرعادی شکل می‌گیرد، از دیگر سلول‌ها تغذیه می‌کند و در نهایت به بافت‌های دیگر بدن حمله می‌کند و پخش می‌شود. در خصوص سرطان گلو، سرطانی است که در گلو یعنی در حلق یا حنجره شکل گرفته است.
گلو یک مجرای عضلانی است که از پشت بینی شروع می‌شود و تا گردن ادامه دارد و در زمان سرطان، سلول‌های مسطح داخل گلو دچار توده‌های سرطانی میشوند. رایجترین انواع این سرطان‌ها شامل سرطان در ناحیه حنجره یا حلق و دهان هستند.
همچنین ممکن است اصطلاح «سرطان سر و گردن» را هم از زبان پزشکان بشنوید که به همین عارضه اشاره دارد.
انواع سرطان گلو
سرطان گلو انواع مختلفی دارد که هر یک در نواحی متفاوتی از گلو شکل می‌گیرند. در ادامه، با انواع این سرطان‌ها آشنا می‌شوید:
- سرطان هیپوفارنکس (Hypopharyngeal): این نوع سرطان در قسمت پایینی گلو و درست بالای مری و نای آغاز می‌شود.
- سرطان گلوت (Glottic): این نوع سرطان از تارهای صوتی گلو شروع می‌شود.
- سرطان نازفارنکس (Nasopharyngeal): این سرطان در ناحیه‌ای از گلو که پشت بینی قرار دارد، به وجود می‌آید.
- سرطان ساب گلوت (Subglottic):این نوع سرطان در بخش زیرین حنجره، زیر تارهای صوتی ایجاد می‌شود.
- سرطان سوپراگلوت (Supraglottic): این سرطان در قسمت بالایی حنجره آغاز شده و بر اپی گلوت، غضروفی که وظیفه جلوگیری از ورود غذا به نای را دارد، اثر می‌گذارد.
- سرطان اوروفارنکس (Oropharyngeal): این نوع سرطان از لوزه‌ها و قسمت پشتی دهان شروع می‌شود.
علائم سرطان گلو
اکثر افرادی که به سرطان گلو مبتلا میشوند علائم مشابهی دارند که رایجترین آنها تومور گلو است که باعث گلو درد مداوم می‌شود. همچنین انجمن سرطان آمریکا توصیه کرده است که اگر گلودرد در فردی بیش از 2 هفته طول بکشد، می‌بایست هرچه سریع‌تر به یک پزشک متخصص مراجعه کند و در صورت لزوم آزمایشات لازم برای سرطان گلو را انجام دهد.
همچنین برخی دیگر از علائم این بیماری شامل موارد زیر هستند:
- تغییر صدا
- سرفه
- گرفتگی صدا
- مشکل در بلع
- گوش درد
- گلو درد
- کاهش وزن
- ایجاد یک توده در دهان، گلو یا گردن
- درد فک
- لکه‌های سفید در دهان یا گلو
- سردرد
- دشواری در تنفس
- خونریزی در دهان یا بینی
- مشکل در باز کردن دهان
علت سرطان گلو
انجمن سرطان آمریکا (ACS) اعلام کرده افرادی که به طور طولانی مدت و مداوم از سیگار و مشوربات الکلی استفاده می‌کنند، حدوداً 30 برابر بیشتر از افراد دیدگر در معرض این سرطان قرار دارند.
در ادامه برخی از دلایل دیگر ابتلا به این سرطان را مشاهده می‌کنید:
- استفاده مداوم از تنباکو
- مصرف بیش از حد الکل
- رژیم غذایی فقیر از میوه‌ها و سبزیجات
- قرار گرفتن در معرض آزبست، به‌ویژه برای سرطان حنجره
- اضافه‌وزن
- سن بالای ۵۰ سال
- داشتن اختلالات خونی مانند آنمی فانکونی یا دیسکراتوزیس مادرزادی
- عفونت با برخی از سویه‌های ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)
- عدم توجه به بهداشت دهان و دندان
سرطان حنجره چیست؟
حنجره نیز به بخشی از گلو گفته می‌شود که تارهای صوتی در آن قرار دارند و زمانی که با جریان هوا مرتعش میشوند، برای ما تولید صدا می‌کنند. در واقع حنجره به ما کمک می‌کند که حرف بزنیم، نفس بکشیم و بلع را انجام دهیم. سرطان حنجره نوعی تومور است که بافت‌های گلو و حلق را درگیر می‌کند و در نوع بدخیم، به بافت حنجره حمله می‌کند و در نهایت تومور حنجره بروز پیدا می‌کند.
علائم سرطان حنجره
نشانه‌های سرطان حنجره در هر مرحله از سرطان ممکن است وخیم‌تر باشد. معمولاً اولین علامتی که این بیماری را نشان میدهد گرفتگی و تغییر صدا است که به صورت طولانی مدت ادامه دارد و بدون راهکارهای درمانی بهتر نمی‌شود.
همچنین برخی دیگر از علائم این سرطان شامل:
- بروز مشکل در بلع یا قورت‌دادن آب دهان و غذا
- سرفه‌های مداوم
- تغییر صدا و گرفتگی آن
- گلودرد
- ایجاد توده یا زخمی که به خودی خود بهبود نمی‌یابد
- کاهش وزن ناگهانی
- درد در گوش‌ها
زنان نیز همانند مردان در معرض خطر ابتلا به این نوع سرطان هستند، اما نسبت آنها به مردان کمتر است. علائم سرطان حنجره در زنان مشابه مردان است، اما ممکن است شدت و تعداد این نشانه‌ها در مردان بیشتر باشد. معمولاً نخستین علامت این نوع سرطان در زنان، خشن شدن صدا است.
علت ابتلا به سرطان حنجره
علت دقیق ابتلا به تومورهای حنجره هنوز به طور کامل توسط محققان مشخص نشده است، اما آنها بر این باورند که این بیماری از طریق جهش‌های ژنتیکی و تکثیر غیرعادی سلول‌ها در ناحیه گلو و حنجره آغاز می‌شود.
این جهش‌ها منجر به طولانی‌تر شدن عمر سلول‌های بدخیم نسبت به سلول‌های طبیعی میشوند و در نتیجه، این سلول‌ها به‌طور مداوم رشد و تکثیر می‌کنند. علاوه بر آن، چندین عامل خطر وجود دارد که احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش میدهد:
- مصرف مفرط سیگار و تنباکو
- مصرف زیاد مشروبات الکلی
- ابتلا به عفونت‌های مقاربتی (STI)
- ویروس HPV
- نداشتن رژیم غذایی سالم شامل میوه‌ها و سبزیجات
- مواجهه شغلی با مواد شیمیایی مانند نیکل، آزبست، اسید سولفوریک، گرد و غبار چوب یا گاز خردل
- بیماری ریفلاکس معده به مری
سرطان حلق چیست؟
در سرطان حلق نیز بخشی از گلو تحت تاثیر توده‌های سرطانی قرار گرفته و فرد بیمار، علائمی مثل سرفه‌های خونی و لکه‌های سفید در دهان را مشاهده می‌کند. این سرطان جزء بیماری‌های نادر به حساب می‌آید و طبق گفته انجمن سرطان آمریکا، حدوداً 53 هزار نفر به این بیماری مبتلا هستند. در صورتی که تعداد مبتلایان سرطان سینه در سال حدود 290 هزار نفر است.
این بیماری در سه قسمت اصلی شکل می‌گیرد:
- نازوفارنکس: بخش بالایی حلق است که به بینی و بخش‌های بالایی گلو متصل می‌شود.
- اوروفارنکس: بخش میانی حلق را اوروفارنکس تشکیل میدهد و در آن، ارتباط بین دهان و گلو برقرار می‌شود.
- هیپوفارنکس: پایین‌ترین بخش حلق، هیپوفارنکس نام دارد و به لوله‌های گوارشی و تنفسی متصل می‌شود.
علائم ابتلا به سرطان حلق
یکی از نخستین علائم سرطان حلق (که معمولاً در اوروفارنکس مشاهده می‌شود) بروز یک توده بدون درد در قسمت فوقانی گردن است.
سایر علائم این بیماری شامل موارد زیر است:
- تورم گردن
- درد مداوم سر
- انسداد بینی
- درد در ناحیه صورت
- خونریزی بینی
- تغییرات در شنوایی
- صدای زنگ در گوش (وزوز گوش)
توجه داشته باشید که وجود یک یا برخی از این علائم لزوماً به معنی سرطان حلق نبوده و برای تشخیص نهایی حتما می‌بایست به متخصص مراجعه کرد.
تشخیص سرطان حلق، گلو و حنجره
برای تشخیص تومورهای گلو، پزشک متخصص معمولاً از چندین روش آزمایشی استفاده می‌کند. که نیاز به استفاده از روش‌های مختلف کلینیکی، تصویربرداری، بیوپسی و آزمایش‌های مولکولی دارد. در اینجا، مراحل تخصصی تشخیص سرطان گلو توضیح داده می‌شود:
- معاینه فیزیکی (Physical Examination): پزشک متخصص گوش و حلق و بینی (ENT)، اولین ارزیابی‌ها را با معاینه دقیق گلو و ناحیه گردن انجام میدهد. این شامل بررسی حلق، حنجره و غدد لنفاوی ناحیه‌ای برای هرگونه زخم، توده یا ناهنجاری‌های مشکوک است. در صورت وجود علائمی مانند تغییر صدا، درد در هنگام بلع یا دشواری در بلع، معاینه فیزیکی دقیق‌تر انجام می‌شود.
- لارنگوسکوپی (Laryngoscopy): لارنگوسکوپی یک روش تشخیصی مهم برای مشاهده دقیق داخل حنجره و تارهای صوتی است. این روش به دو صورت انجام می‌شود، لارنگوسکوپی غیرمستقیم که با استفاده از یک آینه کوچک و نور در دهان بیمار انجام می‌شود تا نواحی پشت حلق و حنجره دیده شوند. لارنگوسکوپی مستقیم (فیبر نوری) که با استفاده از یک لارنگوسکوپ انعطاف‌پذیر، که از طریق بینی یا دهان به حنجره و تارهای صوتی فرستاده می‌شود. این روش امکان مشاهده دقیق‌تر و جمع‌آوری اطلاعات از نواحی عمیق‌تر گلو را فراهم می‌کند.
- بیوپسی (Biopsy): بیوپسی یکی از مهم‌ترین مراحل در تشخیص قطعی سرطان گلو است. در این روش، یک نمونه کوچک از بافت مشکوک برداشته شده و برای بررسی میکروسکوپی به پاتولوژی ارسال می‌شود. انواع بیوپسی‌ها شامل؛ بیوپسی انسیزیونال (Incisional Biopsy)، بیوپسی اکسیزیونال (Excisional Biopsy) و بیوپسی با سوزن نازک (Fine Needle Aspiration – FNA) است. بررسی میکروسکوپی نمونه‌های بیوپسی اطلاعات دقیقی درباره نوع سرطان (مانند کارسینوم سلول سنگفرشی) و میزان تهاجم سلولی به بافت‌های اطراف ارائه میدهد.
- تصویربرداری تشخیصی (Diagnostic Imaging): برای ارزیابی وسعت تومور و احتمال گسترش آن به سایر نواحی بدن، از روش‌های تصویربرداری مثل سی‌تی اسکن (CT Scan)، ام‌آر‌آی (MRI)، پت اسکن (PET-CT) استفاده می‌شود.
- سیستوسکوپی و برونکوسکوپی: در مواردی که تومور به نواحی مجاور گلو مانند مجرای هوایی یا نای گسترش یافته باشد، پزشک ممکن است از روش‌هایی مانند برونکوسکوپی (برای بررسی مجاری تنفسی) یا سیستوسکوپی (برای بررسی بخش‌های دیگر سیستم تنفسی) استفاده کند.
- آزمایش‌های مولکولی و ژنتیکی (Molecular and Genetic Testing): ارتباط بین سرطان‌های حلق و حنجره با ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)، به ویژه نوع 16 این ویروس، به طور گسترده شناخته شده است. آزمایش HPV در نمونه‌های بیوپسی می‌تواند وجود این ویروس را تأیید کند که تأثیر مهمی بر تصمیمات درمانی دارد. برخی از سرطان‌های گلو دارای تغییرات ژنتیکی خاصی هستند که میتوانند به هدف قرار دادن درمان‌های جدید کمک کنند. آزمایش‌هایی برای بررسی جهش‌هایی مانند TP53، EGFR، و PIK3CA ممکن است انجام شود تا اطلاعات دقیق‌تری درباره رفتار سرطان و پاسخ به درمان‌های هدفمند ارائه شود.
- آزمایش‌های خونی (Blood Tests): آزمایش خون ممکن است برای ارزیابی سلامت عمومی بیمار و بررسی نشانگرهای سرطانی خاصی که ممکن است در سرطان گلو وجود داشته باشند، انجام شود که شامل؛ شمارش کامل سلول‌های خونی (CBC) جهت ارزیابی تعداد و کیفیت گلبول‌های سفید، قرمز و پلاکت‌ها، آزمایش عملکرد کبد (LFT) جهت بررسی احتمال گسترش سرطان به کبد انجام می‌شود و بررسی نشانگرهای توموری (Tumor Markers) مانند SCC (کارسینوم سلول سنگفرشی) که احتمال دارد در سرطان‌های پیشرفته در خون افزایش یابد.
- مرحله‌بندی سرطان (Cancer Staging): پس از تشخیص سرطان، مرحله‌بندی آن با استفاده از سیستم TNM (اندازه تومور، وضعیت گره‌های لنفاوی، و متاستاز) انجام می‌شود. این مرحله‌بندی به پزشکان کمک می‌کند تا وسعت گسترش سرطان و شدت بیماری را ارزیابی کرده و برنامه درمانی مناسب را تعیین کنند.
درمان سرطان حلق، گلو و حنجره
سرطان حلق، گلو و حنجره به عوامل مختلفی مثل شدت سرطان بستگی دارد و همچنین اینکه سرطان توسعه یافته و پخش شده است یا خیر. علاوه بر آن، ابتلا یا عدم ابتلا به ویروس HPV نیز در درمان سرطان حنجره و حلق تاثیر گذار است.
عمل شیمی‌درمانی و پرتودرمانی همچنان دو گزینه اصلی درمان این نوع از سرطان‌ها هم هستند. علاوه بر آنها، روش‌های درمانی با استفاده از جراحی هم وجود دارند که پزشک ممکن است آنها را توصیه کند:
- جراحی گردن: در این روش جراحی، جراح با شکافتن گردن، بافت‌های سرطانی و غدد لنفاوی را حذف می‌کند. همچنین، غدد لنفاوی نیز برای بررسی درگیری با سلول‌های سرطانی مورد ارزیابی قرار می‌گیرند.
- لارنژکتومی: لارنژکتومی به معنی برداشتن بخشی از گلو است. در این روش، تمام حنجره خارج نمی‌شود و بخش‌های برداشته‌شده میتوانند با تکنیک‌های بازسازی، قدرت بلع بیمار را حفظ کنند.
- درمان با لیزر: این روش معمولاً برای سرطان‌های کوچک که متاستاز به غدد لنفاوی هستند به کار می‌رود. در این روش، پزشک با استفاده از لیزر و دستگاه آندوسکوپی، بافت‌های سرطانی را خراشیده یا برش داده و یا با حرارت لیزر، سلول‌های غیرطبیعی را تبخیر می‌کند.
- درمان هدفمند: در درمان هدفمند، از داروهایی استفاده می‌شود که نقاط قوت سلول‌های سرطانی را هدف قرار می‌دهند. این داروها با مهار عوامل محرک سلول‌های سرطانی، به مرور زمان منجر به بهبود سرطان حنجره میشوند.
برای درخواست هرگونه مشاوره تلفنی و نمونه‌گیری در آزمایشگاه جهت انجام آزمایش ژنتیک تشخیص زودهنگام سرطان حلق، گلو و حنجره، با تلفن 1650 آزمایشگاه پاتوبیولوژی و ژنتیک پزشکی تهران لب تماس بگیرید.
سرطان حلق، گلو و حنجره در صورت عدم تشخیص به موقع میتوانند عواقبی از جمله ناتوانی در صحبت کردن و در صورت وخیم بودن سرطان، موجب مرگ شخص شوند. به همین دلیل توصیه می‌شود. همچنین روش‌های درمانی در این بیماری‌ها عموماً مشابه به یکدیگر هستند و پس از معاینه توسط پزشک، می‌توانید آزمایشات مربوط به سرطان حلق، گلو و حنجره را در تهران لب، بهترین آزمایشگاه تهران انجام دهید.
منبع:
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/throat-cancer/symptoms-causes/syc-20366462
