سندروم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)، زمانی رخ می‌دهد که تخمدان‌ها به صورت غیرطبیعی هورمون جنسی مردانه تولید می‌کنند. این عارضه که در دوره باروری در زنان ایجاد می‌شود باعث بروز مشکلاتی در آنها می‌شود.
این اختلال، باعث افزایش بیش از حد هورمونی به نام آندروژن در بدن می‌شود و ممکن است سبب اختلال در قاعدگی زنان شود. در این مقاله قصد داریم به بررسی و شناخت کامل این سندروم بپردازیم، در صورت نیاز به بررسی دقیق‌تر و اطلاعات بیشتر لازم است به پزشک متخصص مراجعه کنید.
برای درخواست هرگونه مشاوره، انجام آزمایش تشخیص سندروم تخمدان پلی کیستیک و ثبت درخواست تلفنی نمونه‌گیری (در آزمایشگاه، منزل، محل کار)
با تلفن 1650 برای استان تهران و تلفن 88709970-021 برای دیگر استان‌ها
با آزمایشگاه پاتوبیولوژی و ژنتیک پزشکی تهران لب تماس بگیرید.
اختلال سندروم تخمدان پلی کیستیک چیست؟
در سندرم تخمدان پلی کیستیک، کیست‌های کوچک مایع زیادی در امتداد لبه بیرونی تخمدان ایجاد می‌شود. کیست‌های کوچک پر از مایع حاوی تخمک‌های نابالغ هستند. در سندرم پلی کیستیک، این کیسه‌ها اغلب قادر به آزاد کردن تخمک نیستند، به این معنی که تخمک‌گذاری انجام نمی‌شود و در نتیجه مشکلاتی برای باروری و دوره قاعدگی زنان ایجاد می‌کند.
مهمترین علائم سندروم تخمدان پلی کیستیک چیست؟
علائم سندروم تخمدان پلی کیستیک در هر فرد متفاوت است.
چنانچه دو مورد از علائم زیر را در خود مشاهده کردید لازم است به پزشک مراجعه کنید:
- داشتن پریودهای نامنظم از مهمترین علائم سندروم پلی کیستیک است.
- وقتی که تعداد روزهای پریود طولانی‌تر از حد معمول می‌شود.
- وقتی که آندروژن بیش از حد باشد باعث رشد زائد موی صورت و بدن می‌شود که به آن هیرسوتیسم می‌گویند.
- آکنه شدید، یکی از علائم این بیماری است.
- طاسی شبیه مردان، می‌تواند علامتی برای سندروم پلی کیستیک باشد.
آیا علت بیماری پلی کیستیک مشخص است؟
در جواب باید گفت علت سندروم PCOS مشخص نیست، اما ممکن است عواملی در بروز آن نقش داشته باشند.
- مقاومت به انسولین: انسولین هورمونی است که پانکراس می‌سازد و به سلول‌ها اجازه می‌دهد تا از قند، منبع انرژی اولیه بدن شما استفاده کنند. اگر سلول‌ها نسبت به عملکرد انسولین مقاوم شوند، سطح قند خون افزایش می‌یابد و باعث می‌شود که بدن با تولید انسولین بیشتر، قند خون را کاهش دهد. انسولین بیش از حد در بدن، باعت تولید هورمون آندروژن می‌شود.
- التهاب با درجه پایین: گلبول‌های سفید خون در پاسخ به عفونت یا آسیب، موادی را می‌سازند که این فرآیند را التهاب با درجه پایین می‌گویند. تحقیقات ثابت کرده است که افراد مبتلاء به سندرم تخمدان پلی کیستیک، دارای التهاب طولانی مدت هستند که در نهایت باعث بروز تخمدان پلی کیستیک می‌شود.
- نقش وراثت: تحقیقات نشان داده است که ژن‌های خاصی باعث بروز PCOS می‌شوند. داشتن سابقه خانوادگی بیماری PCOS ممکن است در ایجاد این بیماری نقش داشته باشد. در اینباره باید برای مشاوره ژنتیک به یک متخصص مراجعه کرد.
- تولید آندروژن اضافی: تخمدان، ممکن است میزان بالایی از آندروژن تولید کند. داشتن آندروژن بیش از حد در تخمک‌گذاری اختلال ایجاد می‌کند. سطح بالای آندروژن باعث بروز مشکلاتی مانند آکنه و هیرسوتیسم می‌شود.
عوارض سندروم تخمدان پلی کیستیک چیست؟
افراد مبتلاء به سندرم تخمدان پلی کیستیک ممکن است در معرض خطر بیشتری برای برخی بیماری‌ها مانند دیابت و فشار خون بالا باشند. این عارضه بیشتر از اوایل بیست سالگی شروع می‌شود و تقریباً شایع است.
به‌طور کلی، عوارض اختلال تخمدان پلی کیستیک به شرح زیر است:
- ناباروری
- دیابت بارداری
- فشار خون بالا در بارداری
- سقط جنین
- زایمان زودرس
- استئاتوهپاتیت غیر الکلی
- التهاب شدید کبد به علت تجمع چربی در کبد
- سندرم متابولیک (جمله فشار خون بالا، قند خون بالا و سطح ناسالم کلسترول یا تری گلیسیرید)
- افزایش بیماری‌های قلبی و عروقی
- دیابت نوع 2 یا پیش دیابت
- آپنه خواب
- افسردگی، اضطراب
- اختلالات خوردن
- سرطان پوشش رحم
- چاقی
- نازک شدن موی سر
تشخیص بیماری سندروم پلی کیستیک
شیوع سندرم تخمدان پلی کیستیک در میان برخی از قومیت‌ها بیشتر است و این گروه‌ها اغلب عوارض بیشتری را در نتیجه این بیماری تجربه می‌کنند. لازم است پزشک معالج، پس از معاینه و بررسی علائم شما، سندروم PCOS را تشخیص دهد. آزمایش هورمونی (مرتبط با تخمدان مانند LH ،FSH و تستوسترون) و سونوگرافی به تشخیص این اختلال در بدن کمک می‌کند. تست هورمونی لازم را می‌توان در آزمایشگاه و مراکز درمانی انجام داد.
در نهایت پزشک با بررسی‌های زیر به تشخیص این مشکل می‌پردازد:
- در مورد علائم و سابقه پزشکی خود با شما صحبت می‌کند.
- سابقه پزشکی خانواده شما را بررسی می‌کند.
- وزن و فشار خون شما را بررسی می‌کند.
- معاینه فیزیکی انجام می‌دهد.
- موهای زائد صورت، ریزش مو و آکنه و رنگ پوست شما را بررسی می‌کند.
- سطح هورمون و سطح گلوکز خون را بررسی می‌کند.
- سونوگرافی لگن را برای بررسی تخمدان و ضخامت دیواره رحم انجام می‌دهد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر پریود شما نامنظم است یا برای بارداری مشکل دارید و علائم سطح بالای هورمون آندروژن را دارید لازم است به پزشک مراجعه کنید. در صورت داشتن علائم طاسی با الگوی مردانه و آکنه و رشد موهای زائد همراه موارد بالایی لازم است با پزشک خود مشورت کنید.
آیا سندروم تخمدان پلی کیستیک باعث سقط جنین می‌شود؟
در جواب باید گفت: بله ممکن است ابتلاء به سندروم پلی کیستیک عوارض بارداری مانند سقط جنین را افزایش دهد، البته در بسیاری موارد، بیماران مبتلاء به این عارضه، حاملگی خود را به سلامت طی می‌کنند. دیابت بارداری، زایمان زودرس، سزارین و چاقی و فشار خون بالا از موارد احتمالی در حاملگی بیماران مبتلاء به این عارضه است.
برای درخواست هرگونه مشاوره، انجام آزمایش و ثبت درخواست تلفنی نمونه‌گیری (در آزمایشگاه، منزل، محل کار)
با تلفن 1650 برای استان تهران و تلفن 88709970-021 برای دیگر استان‌ها
با آزمایشگاه پاتوبیولوژی و ژنتیک پزشکی تهران لب تماس بگیرید.
درمان بیماری پلی کیستیک
درمان PCOS بستگی به این دارد که آیا قصد بارداری دارید. در واقع تصمیم شما برای بارداری نوع درمان را متفاوت می‌سازد.
برای درمان سندروم تخمدان پلی کیستیک می‌توان موارد زیر را پیشنهاد داد:
- کنترل بارداری هورمونی: این روش شامل قرص‌های ضدبارداری، چسب‌ها، واکسن‌ها، حلقه واژینال یا دستگاه داخل رحمی (IUD) است. کنترل بارداری هورمونی می‌تواند به تنظیم چرخه قاعدگی شما کمک کند. برخی از انواع این روش‌ها در درمان آکنه و رشد موهای زائد موثر است.
- متفورمین: مصرف دارویی متفورمین که برای دیابت نوع دو استفاده می‌شود، به بهبود استفاده بدن از انسولین کمک می‌کند.
- مصرف داروهایی برای متوقف کردن آندروژن‌ها: برخی از داروها، قادر هستند که آندروژن‌ها را مسدود کنند و در نتیجه باعث کنترل آکنه و رشد مو شود. با پزشک معالج خود درباره این روش درمانی مشورت کنید.
- ایحاد تغییرات سبک زندگی: با خوردن یک رژیم غذایی مغذی، می‌توان به کنترل وزن مناسب و در نتیجه کنترل سطح انسولین کمک کرد.
پیشنهاد می‌شود برای مشاوره و انتخاب بهترین روش درمانی سندروم تخمدان پلی کیستیک به پزشک مراجعه کنید.
- منابع:
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/pcos/diagnosis-treatment/drc-20353443
