پسوریازیس یک بیماری پوستی خودایمنی است که باعث خارش و ناراحتی شدید در بیمار می‌شود. شایع‌تیرن نوع آن پسوریازیس پلاکی است. این بیماری باعث ایجاد نواحی ضخیم و پوسته‌پوسته روی پوست می‌شود. هرچند این بیماری درمان قطعی و مشخصی ندارد، اما راهکارهایی وجود دارد که می‌تواند به مدیریت علائم کمک کند. برای مثال ممکن است پزشک شما کرم یا پماد خاصی را برای پسوریازیس تجویز کند. در ادامه این مقاله از تهران لب، به شکل کامل در مورد بیماری پسوریازیس، انواع آن، تفاوت با بیماری‌های پوستی دیگر و روش‌های درمان پسوریازیس توضیح می‌دهیم.
بیماری پسوریازیس چیست؟
پسوریازیس یک بیماری خود ایمنی است که التهاب پوستی در بیمار ایجاد می‌کند. مشخص‌ترین علائم پسوریازیس شامل نواحی ضخیم پوستی بی‌رنگ و پوشیده از فلس است. این مناطق ضخیم و پوسته‌پوسته، به اصطلاح پلاک نامیده می‌شوند. لازم به ذکر است که پسوریازیس یک بیماری مزمن پوستی محسوب می‌شود؛ به این معنی که می‌تواند به طور غیر منتظره شعله‌ور شود و هیچ درمان مشخص و قطعی نیز برای آن وجود ندارد.
انواع پسوریازیس
انواع مختلفی از پسوریازیس وجود دارد که عبارتند از:
- پسوریازیس پلاکی: پسوریازیس پلاکی شایع‌ترین نوع پسوریازیس است. حدود 80 تا 90 درصد افراد مبتلا به پسوریازیس، به نوع پلاکی آن مبتلا می‌شوند.
- پسوریازیس معکوس: این نوع از پسوریازیس، در چین‌های روی پوست ظاهر می‌شود و باعث ایجاد پلاک‌های نازک بدون فلس می‌شود.
- پسوریازیس روده‌ای: پسوریازیس روده‌ای ناشی از عفونت است. برای مثال ممکن است پس از یک گلودرد ناشی از عفونت استرپتوکوک ظاهر شود. علائم این نوع از بیماری شامل لکه‌های پوسته‌پوسته کوچک، قرمز و قطره‌ای شکل است و اغلب کودکان و جوانان را تحت تاثیر قرار می‌دهد و در سراسر بدن پخش می‌شود.
- پسوریازیس پوسچولار: پسوریازیس پوسچولار دارای برجستگی‌های کوچک و پر از چرک در بالای پلاک‌ها است.
- پسوریازیس اریترودرمیک: یک نوع شدید پسوریازیس است که ناحیه وسیعی (بیش از 90 درصد) از پوست بیمار را تحت تاثیر قرار می‌دهد و باعث تغییر رنگ گسترده پوست و ریزش پوست می‌شود.
- سبوپسوریازیس: معمولاً روی صورت و پوست سر به صورت برجستگی‌ها و پلاک‌هایی با پوسته‌های چرب و زرد ظاهر می‌شود. این نوع پسوریازیس شباهت زیادی با درماتیت سبورئیک دارد.
- پسوریازیس ناخن: پسوریازیس ناخن باعث تغییر رنگ پوست، ایجاد حفره و تغییر در ناخن‌های دست و پا می‌شود.
علائم پسوریازیس
علائم پسوریازیس روی پوست در بیشتر موارد شامل پلاک‌هایی است که در بالا توضیح داده شد. مراحل تشکیل پلاک‌ها به شکل زیر است:
- راش یا ناحیه برجسته و ضخیم روی پوست ایجاد می‌شود.
- پلاک‌ها تغییر رنگ می‌دهند.
- پلاک پوسته‌پوسته شده و به راحتی می‌ریزد.
نشانه اولیه پسوریازیس برجستگی‌های کوچک است. برجستگی‌ها رشد می‌کنند و فلس‌ها در بالای آن تشکیل می‌شوند. سطح پلاک ممکن است ریزش کند، اما فلس‌های زیر آنها به هم می‌چسبند. اگر بثورات پوستی خود را بخراشید، ممکن است فلس از پوست شما جدا شود؛ که می‌تواند باعث خونریزی هم شود. با ادامه رشد بثورات، ضایعات (مناطق بزرگتر آسیب پوست) می‌توانند ایجاد شوند. علائم پسوریازیس می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد.
علائم دیگر پسوریازیس چیست؟
علاوه بر پلاک‌های پوستی یا بثورات پوستی، ممکن است بیمار علائمی داشته باشد که عبارتند از:
- خارش پوست
- پوست ترک‌خورده و خشک
- درد پوست
- ناخن‌هایی که سوراخ، ترک خورده یا خرد شده‌اند.
- درد مفاصل
اگر پلاک‌های روی پوست را خراش دهید، پوست خشک می‌ریزد و ممکن است منجر به عفونت شود. این عفونت‌ها خطرناک هستند. اگر درد شدید، تورم و تب دارید، از علائم عفونت هستند. اگر این علائم را دارید حتما با پزشک خود تماس بگیرید.
چه چیزی باعث پسوریازیس می‌شود؟
علت ایجاد پیوریازیس در واقع یک سیستم ایمنی بیش از حد واکنشی است که باعث ایجاد التهاب در پوست شما می‌شود. اگر به پسوریازیس مبتلا هستید، سیستم ایمنی بدن شما قرار است مهاجمان خارجی مانند باکتری‌ها را از بین ببرد تا شما را سالم نگه دارد و از بیمار شدن شما جلوگیری کند. در عوض، سیستم ایمنی بدن شما می‌تواند سلول‌های سالم را هم با مهاجمان خارجی اشتباه بگیرد. در نتیجه، سیستم ایمنی بدن شما التهاب یا تورم ایجاد می‌کند که آنها را روی سطح پوست خود به صورت پلاک‌های پوستی می‌بینید.
در حالت معمول تا 30 روز طول می‌کشد تا سلول‌های جدید پوست رشد کرده و جایگزین سلول‌های قدیمی پوست شوند. سیستم ایمنی بیش از حد واکنشی شما باعث می‌شود که جدول زمانی رشد سلول‌های جدید پوست به سه تا چهار روز تغییر کند. سرعت سلول‌های جدید جایگزین سلول‌های قدیمی باعث ایجاد پوسته‌ها و ریزش مکرر پوست در بالای پلاک‌های پوستی می‌شود.
پسوریازیس معمولاً در میان اعضای خانواده‌ها به شکل مشترک دیده می‌شود. ممکن است یک جزء ژنتیکی در پسوریازیس وجود داشته باشد و والدین ممکن است این بیماری را به فرزندان خود منتقل کنند.
شیوع پسوریازیس
شیوع پسوریازیس یا شعله‌ور شدن پسوریازیس در نتیجه تماس با یک محرک است. شیوع پسوریازیس از فردی به فرد دیگر متفاوت است. محرک‌های رایج برای شعله ور شدن پسوریازیس عبارتند از:
- استرس عاطفی
- عفونت (عفونت استرپتوکوک)
- آسیب پوستی مانند بریدگی، خراش یا جراحی
- برخی داروها مانند لیتیوم و بتا بلوکرها
- تغییر دمای بدن به دلیل آب و هوا
پسوریازیس چه قسمتی از بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهد؟
بثورات پسوریازیس می‌تواند در هر نقطه از پوست شما ظاهر شود. در مناطق زیر این بیماری شایع‌تر است:
- آرنج و زانو
- صورت و داخل دهان
- پوست سر
- ناخن‌های دست و پا
- اندام تناسلی
- پایین کمر
- کف دست و پا
در بیشتر افراد، پسوریازیس ناحیه کوچکی از پوست آنها را می‌پوشاند. در موارد شدیدتر، پلاک‌ها به هم متصل می‌شوند و ناحیه بزرگی از بدن بیمار را می‌پوشانند.
آرتریت پسوریاتیک چیست؟
آرتریت پسوریاتیک نوعی آرتریت است که باعث درد و تورم مفاصل می‌شود. مشابه پسوریازیس، آرتریت پسوریاتیک یک بیماری خود ایمنی است که باعث می‌شود سیستم ایمنی بدن شما عملکرد غیرطبیعی داشته باشد و علائم ایجاد کند. از هر 3 نفری که پسوریازیس در آنها تشخیص داده می‌شود، 1 نفر به دلیل التهاب دچار آرتروز می‌شود. درمان زودهنگام آرتریت پسوریاتیک می‌تواند آسیب به مفاصل را کاهش دهد.
تفاوت پسوریازیس با اگزما و قارچ پوستی و درماتیت
پسوریازیس، اگزما، قارچ پوستی و درماتیت به دلیل شباهت‌هایی که دارند ممکن است در بعضی از موارد اشتباه گرفته شوند. پسوریازیس، اگزما، قارچ پوستی و درماتیت هر کدام بیماری‌های پوستی متفاوتی هستند که علائم و علل مختلفی دارند. پسوریازیس همانطور که گفته شد، یک بیماری خودایمنی مزمن است که در آن سلول‌های پوست به طور غیرطبیعی سریع‌تر رشد می‌کنند و منجر به تشکیل لکه‌های قرمز و پوسته‌های نقره‌ای می‌شود.
اگزما (درماتیت آتوپیک) عمدتاً در کودکان بروز می‌کند و با خارش شدید، خشکی و التهاب پوست مشخص می‌شود. این وضعیت معمولاً در نواحی صورت، داخل آرنج و زانوها دیده می‌شود و می‌تواند به عوامل ژنتیکی و محیطی مرتبط باشد.
قارچ پوستی ناشی از عفونت‌های قارچی است که می‌تواند نواحی مرطوب بدن را تحت تأثیر قرار دهد؛ مانند کشاله ران و زیر بغل. این عفونت‌ها معمولا با خارش، قرمزی و پوسته‌پوسته شدن پوست همراه هستند.
درماتیت به التهاب پوستی اطلاق می‌شود که می‌تواند به دلیل عوامل مختلفی مانند آلرژی یا تحریکات شیمیایی ایجاد شود. هر یک از این بیماری‌ها نیاز به تشخیص و درمان خاص خود دارند. برای تشخیص دقیق بیماری لازم است که به پزشک مراجعه کنید و شاید لازم باشد آزمایش‌های خاصی از شما گرفته شود.
پسوریازیس چگونه تشخیص داده می‌شود؟
یک پزشک یا یک متخصص پوست پسوریازیس را پس از معاینه فیزیکی و بررسی پوست و بررسی علائم شما تشخیص می‌دهد. به این منظور، پزشک از شما سؤالاتی می‌پرسد که معمولا شامل موارد زیر است:
- آیا سابقه بیماری‌های پوستی در خانواده خود دارید؟
- اولین بار چه زمانی متوجه علائم شدید؟
- آیا برای درمان پوست خود از داروهای خانگی استفاده کرده‌اید؟
- آیا این اولین باری است که روی پوست خود شیوع بیماری دارید؟
- از چه نوع صابون یا شامپویی استفاده می‌کنید؟
ممکن است ارائه‌دهنده شما آزمایش بیوپسی پوست را برای تأیید تشخیص شما ارائه دهد. در طول این آزمایش، نمونه کوچکی از بافت پوست را از پلاک پوست شما خارج می‌کنند و آن را زیر میکروسکوپ بررسی می‌کنند.
آیا برای تشخیص پسوریازیس آزمایش خون یا میکروبیولوژی لازم است؟
برای تشخیص پسوریازیس به طور معمول نیازی به آزمایش خون (آزمایش هماتولوژی) یا آزمایش‌های میکروبیولوژی نیست. تشخیص این بیماری بیشتر بر اساس معاینه بالینی انجام می‌شود، که در آن پزشک با بررسی ظاهر ضایعات پوستی و سابقه پزشکی فرد، به این نتیجه می‌رسد. پسوریازیس با ضایعات قرمز رنگ، پوسته‌های نقره‌ای و پلاک‌های ضخیم روی نواحی مختلف بدن شناخته می‌شود که علائم ظاهری مشخصی دارند.
از آنجایی که پسوریازیس یک بیماری التهابی غیرعفونی است که به دلیل واکنش نامناسب سیستم ایمنی بدن ایجاد می‌شود، نیازی به انجام آزمایش‌های میکروبیولوژی مانند کشت باکتریایی یا قارچی برای تشخیص این بیماری نیست. برخلاف بیماری‌های عفونی پوستی که ناشی از عفونت‌های میکروبی هستند، پسوریازیس به عفونت‌های ویروسی، باکتریایی یا قارچی مرتبط نیست و این نوع آزمایش‌ها برای تشخیص آن معمولاً انجام نمی‌شود.
پسوریازیس چگونه درمان می‌شود؟
چندین گزینه برای درمان پسوریازیس وجود دارد که می‌توانند علائم پسوریازیس را تسکین دهند. رایج‌ترین آنها عبارتند از:
- کرم‌های استروئیدی
- مرطوب‌کننده‌های پوست خشک
- دارو برای کند کردن تولید سلول‌های پوست (آنترالین)
- لوسیون‌ها یا شامپوهای دارویی
- پماد ویتامین D3
- ویتامین A یا کرم‌های رتینوئید
کرم یا پماد ممکن است برای بهبود بثورات در نواحی کوچک پوست شما کافی باشد. اگر بثورات شما نواحی بزرگ‌تری را تحت تاثیر قرار دهد، یا اگر درد مفاصل نیز دارید، به درمان‌های دیگری نیاز خواهید داشت. درد مفاصل ممکن است نشانه‌ای از ابتلا به آرتریت هم باشد.
پزشک شما در مورد برنامه درمانی بر اساس موارد زیر تصمیم می‌گیرد:
- شدت بثورات
- مناطقی از بدن که بثورات پوستی وجود دارد
- سن
- وضعیت سلامت کلی شما
برای درخواست هرگونه مشاوره تلفنی و نمونه‌گیری در آزمایشگاه جهت انجام آزمایش ژنتیک تشخیص پسوریازیس، با تلفن 1650 آزمایشگاه پاتوبیولوژی و ژنتیک پزشکی تهران لب تماس بگیرید.
آنچه از مقاله «پسوریازیس چیست؟ | علت، علائم، تشخیص و درمان پسوریازیس» آموختیم
پسوریازیس یک بیماری خارش پوستی است که می‌تواند در طول زندگی شما ظاهر شود و از بین برود. افراد در هر سن، جنس و نژادی ممکن است به پسوریازیس مبتلا شوند. پسوریازیس میلیون‌ها نفر را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار می‌دهد. بیش از 3 درصد از جمعیت ایالات متحده به پسوریازیس مبتلا هستند. به شکل میانگین 1 تا 2 درصد از مردم جهان ای بیماری را دارند. در ایران هم تخمین زده می‌شود که حدود 600 هزار نفر مبتلا به پسوریازیس باشند. این بیماری مربوط به یک پاسخ ایمنی از نوع بیش‌فعال است و مسری نیست. اگر تغییرات پوستی دارید که از بین نمی‌روند، با پزشک خود صحبت کنید. همانطور که گفته شد، درمانی برای پسوریازیس وجود ندارد اما آنچه که تحت عنوان درمان پسوریازیس وجود دارد، می‌تواند علائم بیماری را بهبود ببخشد.
منبع:
https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/6866-psoriasis
