آزمایش TIBC چیست؟ | تفسیر و شرایط

آزمایش TIBC یا ظرفیت اتصال کامل آهن، یکی از آزمایش‌های تشخیصی مهم برای بررسی وضعیت آهن در بدن است. این آزمایش به پزشکان کمک می‌کند تا مشکلات مرتبط با آهن، مانند کم‌خونی (آنمی) و هموکروماتوز را شناسایی کنند. معمولا نتایج آزمایش TIBC همراه با سطح آهن و فریتین خون تفسیر می‌شود تا تصویری دقیق از میزان آهن بدن ارائه دهد. در این مقاله از تهران لب، به بررسی آزمایش TIBC، شرایط انجام آن، تفسیر نتایج و ارتباط آن با سایر آزمایش‌های آهن می‌پردازیم تا درک بهتری از وضعیت سلامت خود داشته باشید.

چه زمانی به آزمایش TIBC نیاز داریم؟

آزمایش TIBC یا ظرفیت اتصال کامل آهن یک آزمایش خون است که توانایی خون را در اتصال به آهن و انتقال آن در سراسر بدن اندازه‌گیری می‌کند. پزشکان از این آزمایش برای کمک به تشخیص کم‌خونی فقر آهن و سایر اختلالات مرتبط با متابولیسم آهن استفاده می‌کنند.

به طور خاص، آزمایش TIBC میزان ترانسفرین در خون را نشان می‌دهد. ترانسفرین پروتئینی است که در کبد ساخته شده و جذب آهن را در خون تنظیم می‌کند. بدن برای تولید گلبول‌های قرمز سالم به آهن نیاز دارد. گلبول‌های قرمز اکسیژن را از ریه‌ها به سایر بخش‌های بدن منتقل می‌کنند. آهن همچنین برای سلامت عضلات، مغز استخوان و عملکرد صحیح اندام‌ها ضروری است.

پزشکان معمولا آزمایش TIBC را برای تشخیص مشکلات مرتبط با آهن تجویز می‌کنند. ممکن است بدن شما آهن خیلی کمی (کم‌خونی فقر آهن) یا آهن زیادی (هموکروماتوز) داشته باشد. آزمایش TIBC معمولا بخشی از پنل آهن است که ممکن است شامل موارد زیر نیز باشد:

• آزمایش آهن ناشتا
• درصد اشباع ترانسفرین یا اشباع آهن
• آزمایش فریتین خون

پزشکان همچنین از آزمایش TIBC برای پایش بیماری‌های مرتبط با آهن استفاده می‌کنند.

چه کسی آزمایش TIBC را انجام می‌دهد؟

معمولا یک فلبوتومیست (متخصص نمونه‌گیری خون) این آزمایش را انجام می‌دهد. نمونه خون گرفته‌شده به آزمایشگاه ارسال می‌شود، جایی که یک متخصص علوم آزمایشگاهی آن را آماده کرده و آزمایش را با استفاده از دستگاه‌های تحلیلی انجام می‌دهد.

آیا TIBC همان فریتین است؟

آزمایش‌های TIBC و فریتین به هم مرتبط هستند اما کاملا متفاوتند. آزمایش فریتین سطح فریتین را که پروتئینی برای ذخیره آهن در سلول‌ها است، اندازه‌گیری می‌کند. در حالی که آزمایش TIBC میزان انتقال آهن را از طریق ترانسفرین نشان می‌دهد، آزمایش فریتین مقدار آهن ذخیره‌شده در بدن را مشخص می‌کند. فریتین معمولا شاخص بهتری برای ارزیابی کمبود آهن است.

روند انجام آزمایش TIBC

پزشک ممکن است از شما بخواهد که ۱۲ ساعت قبل از آزمایش ناشتا باشید (هیچ چیزی جز آب نخورید یا ننوشید) و از مصرف مکمل‌های آهن خودداری کنید. اگر درباره آمادگی برای آزمایش سوالی دارید، با پزشک خود مشورت کنید.

روند و مراحل انجام آزمایش TIBC به شرح زیر است:

• روی یک صندلی می‌نشینید و پزشک یا متخصص نمونه‌گیری، رگ مناسبی را در بازوی شما (معمولا در قسمت داخلی آرنج) پیدا می‌کند.
• پس از پیدا کردن رگ، محل را تمیز و ضدعفونی می‌کند.
• یک سوزن کوچک را داخل رگ شما قرار داده و نمونه خون می‌گیرد. ممکن است یک احساس سوزش یا نیشگون جزئی داشته باشید.
• خون در یک لوله آزمایش جمع‌آوری می‌شود.
• پس از جمع‌آوری مقدار کافی خون، سوزن خارج شده و یک پنبه یا گاز استریل روی محل نمونه‌گیری قرار داده می‌شود تا خونریزی متوقف شود.
• در نهایت، یک چسب زخم روی محل گذاشته شده و آزمایش شما تمام می‌شود.

نکته: کل فرایند معمولا کمتر از ۵ دقیقه طول می‌کشد.

بعد از آزمایش TIBC چه اتفاقی می‌افتد؟

پس از نمونه‌گیری، خون شما به آزمایشگاه ارسال شده و پس از آماده شدن نتایج، پزشک آن را با شما به اشتراک خواهد گذاشت. برای رزو نوبت برای آزمایش، کافی است رزرو نوبت را از طریق سایت انجام دهید و چنانچه قصد دارید در خانه آزمایش شما انجام شود، از بخش آزمایش در خانه تهران لب اقدام نمایید.

آیا آزمایش TIBC خطر دارد؟

آزمایش خون یک روش بسیار رایج و ضروری در بررسی‌های پزشکی است و تقریبا هیچ خطری ندارد. ممکن است در محل نمونه‌گیری کمی درد خفیف یا کبودی داشته باشید، اما معمولا به سرعت برطرف می‌شود.

چقدر طول می‌کشد تا نتایج آزمایش TIBC آماده شود؟

در بیشتر موارد، نتایج آزمایش TIBC ظرف یک یا دو روز آماده می‌شود، اما ممکن است در برخی موارد زمان بیشتری طول بکشد. ما در تهران لب در تلاشیم تا نتایج تمام آزمایش‌ها در سریع‌ترین زمان ممکن آماده شود.

محدوده طبیعی آزمایش TIBC

محدوده طبیعی TIBC در آزمایشگاه‌های مختلف ممکن است متفاوت باشد. هنگامی که نتایج آزمایش خود را دریافت می‌کنید، محدوده مرجع طبیعی همان آزمایشگاه نیز در گزارش ذکر خواهد شد.

به طور کلی، محدوده طبیعی TIBC بین ۲۴۰ تا ۴۵۰ میکروگرم در دسی‌لیتر (mcg/dL) است.

نکته مهم این است که پزشکان معمولا نتایج آزمایش TIBC را همراه با سایر آزمایش‌ها مانند آهن خون و فریتین بررسی می‌کنند تا بتوانند تشخیص دقیقی بدهند.

نشانه‌های غیرطبیعی در آزمایش TIBC چیست؟

اگر آزمایش TIBC میزان طبیعی ترانسفرین را نشان ندهد، ممکن است به دلایل مختلفی مرتبط باشد. تفسیر این آزمایش باید توسط پزشک متخصص انجام شود، زیرا تغییر سطح TIBC می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد. با این حال، برخی از نشانه‌های کمبود یا افزایش بیش از حد ترانسفرین عبارت‌اند از:

• رنگ‌پریدگی: ممکن است نشان‌دهنده کمبود آهن و کاهش سطح ترانسفرین باشد.
• التهاب زبان: از دیگر علائم کم‌خونی فقر آهن است.
• عفونت‌های مکرر و تب و لرز: می‌تواند به تغییر سطح ترانسفرین مرتبط باشد.
• خستگی و ضعف غیرعادی: حتی پس از استراحت و تغذیه کافی همچنان احساس خستگی می‌کنید.
• کاهش تمرکز: بر عملکرد یادگیری و فعالیت‌های کاری تأثیر می‌گذارد.
• احساس سرما: بیمار حتی در محیط‌های گرم، احساس سرما می‌کند.
• تپش قلب و ریتم نامنظم: نشانه سطح بالای آهن در بدن است.
• تغییر رنگ پوست به کدر یا خاکستری: ممکن است نشان‌دهنده افزایش غیرطبیعی آهن باشد.
• کاهش ناگهانی وزن: معمولا با تغییر رنگ پوست همراه است.
• کاهش میل جنسی: افراد مبتلا به افزایش بیش از حد آهن ممکن است با اختلالات جنسی مواجه شوند.
• ریزش مو، درد مفاصل و شکم‌درد مکرر: از دیگر نشانه‌های سطح بالای آهن در بدن هستند.

در صورت مشاهده این علائم، مشورت با پزشک و انجام آزمایش‌های تکمیلی توصیه می‌شود.

پایین و بالا بودن سطح آزمایش TIBC

اگر سطح TIBC پایین و سطح آهن خون بالا باشد، ممکن است نشان‌دهنده هموکروماتوز (افزایش بیش از حد آهن در بدن) باشد.

همچنین سطح پایین TIBC و آهن می‌تواند نشانه برخی مشکلات باشد، از جمله:

• سیروز کبدی
• التهاب مزمن
• عفونت
• سوءتغذیه
• سندرم نفروتیک

کاهش فریتین و افزایش TIBC نشانه چیست؟

سطح پایین فریتین و بالا بودن TIBC معمولا نشان‌دهنده کم‌خونی فقر آهن است که شایع‌ترین نوع کم‌خونی محسوب می‌شود. این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که بدن آهن کافی برای تولید هموگلوبین نداشته باشد. هموگلوبین ماده‌ای در گلبول‌های قرمز است که امکان انتقال اکسیژن به سراسر بدن را فراهم می‌کند.

آیا نتایج غیرطبیعی آزمایش TIBC جای نگرانی دارد؟

اگر نتایج آزمایش TIBC شما غیرطبیعی باشد، لزوما به این معنی نیست که دچار یک بیماری هستید. عوامل مختلفی می‌توانند بر نتیجه این آزمایش تأثیر بگذارند، از جمله:

• دریافت اخیر خون (انتقال خون)
• فلوراید
• قرص‌های ضدبارداری خوراکی
• داروی کلرامفنیکل (مورد استفاده برای عفونت‌های سطحی چشم)
• خطا در مراحل جمع‌آوری، حمل‌ونقل یا پردازش نمونه

اگر نتیجه آزمایش شما غیرطبیعی باشد، پزشک با شما در مورد آن صحبت خواهد کرد و قبل از ارائه تشخیص نهایی، عوامل مختلفی را در نظر می‌گیرد. همچنین ممکن است آزمایش‌های تکمیلی برای بررسی دقیق‌تر تجویز شود.

آزمایش TIBC در منزل و شرایط انجام این آزمایش در منزل

آزمایشگاه تهران لب امکان انجام آزمایش TIBC در منزل را برای شما فراهم کرده است تا بدون نیاز به مراجعه حضوری، سلامت خود را بررسی کنید. با استفاده از خدمات نمونه‌گیری در منزل، تیم مجرب ما در زمان دلخواه شما به محل اعزام شده و نمونه‌گیری را با دقت و رعایت استانداردهای پزشکی انجام می‌دهد. پس از آن، نتایج آزمایش به‌صورت آنلاین در کوتاه‌ترین زمان در دسترس شما خواهد بود.

اگر به بررسی سطح آهن و ترانسفرین خون نیاز دارید، کافی است از طریق تهران لب وقت بگیرید و آزمایش خود را با آسایش و اطمینان در خانه انجام دهید.

آنچه از مقاله «آزمایش TIBC چیست؟ | تفسیر و شرایط» آموختیم

دریافت نتایج غیرطبیعی در آزمایش TIBC می‌تواند نگران‌کننده باشد، اما مهم است بدانید که این نتایج همیشه به معنای وجود یک بیماری نیستند. تقریبا ۱ نفر از هر ۲۰ فرد سالم ممکن است نتایجی خارج از محدوده طبیعی داشته باشد. پزشک شما با بررسی دقیق نتایج و در نظر گرفتن سایر عوامل، تشخیص نهایی را ارائه خواهد داد و در صورت نیاز، آزمایش‌های تکمیلی را توصیه می‌کند.

خبر خوب این است که بیشتر مشکلات مربوط به کمبود یا افزایش بیش از حد آهن در بدن، قابل درمان هستند. تشخیص زودهنگام و پیگیری منظم می‌تواند به بهبود وضعیت شما کمک کند. در آزمایشگاه تهران لب، ما در کنار شما هستیم تا اطلاعات دقیق و خدمات آزمایشگاهی مطمئنی را ارائه دهیم.

منبع:

https://my.clevelandclinic.org/health/diagnostics/24979-total-iron-binding-capacity-tibc