اگر شما هم از انواع آلرژی مانند آلرژی فصلی رنج می‌برید و علت آن را نمی‌دانید، حتما تا انتهای این مقاله همراه ما باشید. برای مدیریت و کاهش این علائم، روش‌های درمانی متنوعی وجود دارد. شناخت آلرژی‌ها و استفاده از درمان‌های مناسب می‌تواند مشکل شما را تا حد زیادی حل کند. در این مقاله از تهران لب، در مورد تعریف آلرژی و منشا آن و همچنین راهکار کنترل آلرژِ توضیح می‌دهیم.
همه چیز در مورد آلرژی
آلرژی‌ها واکنش بدن به یک پروتئین خارجی هستند. این پروتئین‌ها که به آن‌ها آلرژن می‌گویند، معمولا بی‌ضرر هستند. اما در افرادی که به یک پروتئین خاص حساسیت دارند، سیستم ایمنی بدن به‌طور غیرعادی و شدید نسبت به حضور این مواد واکنش نشان می‌دهد. این واکنش‌ها می‌تواند منجر به بروز علائمی نظیر عطسه، خارش، آبریزش بینی و در موارد شدیدتر، تنگی نفس و حتی شوک آنافیلاکتیک شود.
هنگامی که بدن شما یک آلرژن را شناسایی می‌کند، آنتی‌بادی‌هایی به نام ایمونوگلوبولین تولید می‌کند که به مبارزه با این ماده به ظاهر خطرناک می‌پردازند. این فرآیند باعث آزاد شدن مواد شیمیایی نظیر هیستامین می‌شود که علائم آلرژی را ایجاد می‌کنند.
واکنش آلرژیک چیست؟
واکنش آلرژیک نحوه پاسخ بدن شما به یک آلرژن است. اگر به آلرژی مبتلا هستید، اولین باری که با یک آلرژن خاص مواجه می‌شوید، بدن شما با تولید ایمونوگلوبولین واکنش نشان می‌دهد. سیستم ایمنی بدن آنتی‌بادی‌هایی ایجاد می‌کند که به IgE (ایمونوگلوبولین) تبدیل می‌شوند.
آنتی‌بادی‌های IgE به سلول‌های سلول‌های آلرژی که در پوست، مجاری تنفسی و غشاهای مخاطی در اندام‌های گوارشی (از دهان تا روده) وجود دارند، متصل می‌شوند. این آنتی‌بادی‌ها آلرژن‌ها را در بدن پیدا می‌کنند و آن‌ها را به سلول‌های مست (ماست سِل یا mastocyte) انتقال می‌دهند؛ جایی که به گیرنده‌های ویژه‌ای متصل می‌شوند. این فرآیند باعث آزاد شدن هیستامین از سلول‌های مست می‌شود. هیستامین همان ماده‌ای است که علائم آلرژی مانند خارش، عطسه و آبریزش بینی را ایجاد می‌کند.
آلرژی چقدر شایع است؟ و چه کسانی به آلرژی مبتلا می‌شوند؟
آلرژی‌ها بسیار شایع هستند و میلیون‌ها نفر را در سراسر جهان تحت تأثیر قرار می‌دهند. در ایالات متحده، بیش از ۵۰ میلیون نفر سالانه دچار واکنش‌های آلرژیک می‌شوند. آلرژی‌ها ششمین علت شایع بیماری‌های مزمن در این کشور محسوب می‌شوند. شایع بودن آلرژی تحت تأثیر عوامل ژنتیکی، محیطی و نوع آلرژن‌ها قرار دارد و میزان شیوع آن بسته به منطقه جغرافیایی و فصل متفاوت است.
بررسی آلرژی ارثی
آلرژی می‌تواند هر فردی را تحت تأثیر قرار دهد اما اگر والدین بیولوژیکی شما به آلرژی مبتلا باشند، احتمال ابتلا یا توسعه آلرژی در شما نیز افزایش می‌یابد. به طور کلی، عوامل ژنتیکی و محیطی نقش مهمی در بروز آلرژی‌ها دارند. به عبارت دیگر بخش عظیمی از آلرژی ارثی است.
رایج‌ترین آلرژی‌ها کدام‌اند؟
همان‌طور که اشاره شد، آلرژی‌ها به واکنش‌های غیرطبیعی و اغراق‌شده سیستم ایمنی بدن نسبت به موادی اطلاق می‌شوند که در شرایط عادی برای اکثر افراد بی‌ضرر هستند. این واکنش‌ها می‌توانند علائم متنوعی ایجاد کنند که شدت آن‌ها از خفیف تا شدید متغیر است. در ادامه، به بررسی انواع رایج آلرژی‌ها و علائم مرتبط با هر نوع می‌پردازیم تا درک بهتری از این وضعیت شایع به دست آورید.
آلرژی‌های غذایی
آلرژی غذایی زمانی رخ می‌دهد که بدن شما به یک غذای خاص آنتی‌بادی تولید می‌کند. واکنش آلرژیک معمولا چند دقیقه پس از مصرف غذا شروع می‌شود و ممکن است شدید باشد. علائم شامل:
- خارش عمومی بدن یا خارش موضعی
- تهوع و استفراغ
- کهیر
- تورم اطراف دهان، گلو، زبان یا صورت
- در موارد شدید، آنافیلاکسی (شوک آلرژیک) که نیاز به درمان فوری دارد.
رایج‌ترین آلرژی‌های غذایی در بزرگسالان: شیر، تخم‌مرغ، گندم، سویا، بادام‌زمینی، آجیل‌های درختی، صدف
رایج‌ترین آلرژی‌های غذایی در کودکان: شیر، تخم‌مرغ، گندم، سویا، بادام‌زمینی، آجیل‌های درختی
آلرژی‌های استنشاقی
این نوع آلرژی‌ها ناشی از موادی هستند که شما آن‌ها را استنشاق می‌کنید. آلرژن‌های استنشاقی شامل موارد فصلی (مانند گرده‌ها) و غیر فصلی (مانند شوره حیوانات) هستند. علائم شامل موارد زیر است:
- آبریزش یا گرفتگی بینی
- عطسه و خارش بینی
- خارش و اشک‌ریزی چشم‌ها
- در افراد مبتلا به آسم، علائم ممکن است شامل خس‌خس سینه و تنگی نفس باشد.
آلرژن‌های غیرفصلی رایج
- حیوانات خانگی: پروتئین‌های موجود در پوست، ادرار و بزاق حیوانات
- مایت‌های گرد و غبار: موجودات ریزی که در گرد و غبار خانه زندگی می‌کنند.
- سوسک‌ها: پروتئین‌های موجود در مدفوع، بزاق و بدن سوسک‌ها
- کپک‌ها: قارچ‌هایی که در هوا پخش می‌شوند.
آلرژن‌های فصلی رایج
- گرده درختان (بهار)
- گرده علف‌ها (تابستان)
- گرده علف‌های هرز (پاییز)
آلرژی‌های دارویی
برخی داروها می‌توانند باعث واکنش آلرژیک شوند، مانند:
- آنتی‌بیوتیک‌ها
- داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی
- انسولین
- داروهای شیمی‌درمانی
علائم آلرژی دارویی: راش پوستی، کهیر، خارش، تنگی نفس و تورم
آلرژی به لاتکس
آلرژی به لاتکس پس از تماس مکرر با محصولات حاوی لاتکس مانند دستکش‌های لاستیکی، بادکنک‌ها، کاندوم‌ها و باندها ایجاد می‌شود و علائم آن شامل موارد زیر است:
- تحریک پوستی (درماتیت تماسی)
- کهیر
- آبریزش و خارش بینی
- مشکلات تنفسی
ونوم/حشرات نیش‌دار
برخی حشرات با تزریق زهر (ونوم) می‌توانند واکنش آلرژیک شدید ایجاد کنند. شایع‌ترین حشرات نیش‌دار:
- زنبورها
- مورچه‌های آتشین
- زنبورهای سرخ
- زنبورهای معمولی
- زنبورهای زرد
علائم ونوم: تنگی نفس، کهیر، تورم صورت و گلو، خس‌خس سینه، ضربان قلب سریع، سرگیجه و افت فشار خون
انواع آزمایش تشخیص آلرژی
تشخیص آلرژی‌ها با استفاده از روش‌های مختلفی انجام می‌شود. متخصص آلرژی بر اساس علائم، سن و آلرژن‌های مشکوک شما، مناسب‌ترین روش را انتخاب می‌کند. در ادامه با 5 مورد از مهمترین آزمایش‌های رایج آلرژی آشنا می‌شویم.
آزمایش پوستی (Skin Prick Test)
این آزمایش رایج‌ترین روش برای تشخیص آلرژی است. در این روش، متخصص از یک سوزن نازک برای وارد کردن مقدار کمی از آلرژن‌های مختلف به پوست ساعد یا پشت شما استفاده می‌کند. گاهی نیز قطره‌هایی از آلرژن‌ها روی پوست شما قرار داده می‌شود و سپس با یک ابزار خاص، پوست به آرامی خراش داده می‌شود تا آلرژن وارد پوست شود. واکنش‌هایی مانند قرمزی یا بروز برجستگی‌های گرد (به نام ویل) معمولا طی 15 دقیقه رخ می‌دهند. این آزمایش برای تشخیص آلرژی‌های تنفسی، غذایی و آلرژی به پنی‌سیلین استفاده می‌شود.
آزمایش داخل‌پوستی (Intradermal Skin Test)
اگر نتیجه آزمایش پوستی منفی یا نامشخص باشد، ممکن است از آزمایش داخل‌پوستی استفاده شود. در این روش، مقدار کمی از آلرژن به لایه بیرونی پوست (اپیدرم) تزریق می‌شود. این آزمایش برای تشخیص آلرژی به محرک‌های هوایی، داروها و نیش حشرات کاربرد دارد.
آزمایش پچ (Patch Test)
این آزمایش برای تشخیص علت درماتیت تماسی (حساسیت پوستی) استفاده می‌شود. پزشک قطره‌هایی از آلرژن‌ها را روی پوست شما می‌ریزد و سپس ناحیه مورد نظر را با باند می‌پوشاند یا از پچ‌هایی که حاوی آلرژن هستند، استفاده می‌کند. شما باید این پچ‌ها را به مدت 48 تا 96 ساعت نگه دارید و سپس به مطب پزشک بازگردید تا واکنش‌های پوستی مانند قرمزی یا راش بررسی شود.
آزمایش خون (IgE Test)
در این آزمایش، از نمونه خون شما استفاده می‌شود. در آزمایشگاه، آلرژن‌ها به نمونه خون اضافه می‌شود و سطح آنتی‌بادی‌های ایمونوگلوبولین اندازه‌گیری می‌شود. آزمایش خون می‌تواند به طور کلی سطح IgE خاص نسبت به یک آلرژن معین را اندازه‌گیری کند.
آزمایش خوراکی (Oral Challenge Test)
این آزمایش تنها تحت نظارت پزشک در مطب انجام می‌شود و برای تشخیص آلرژی‌های غذایی یا دارویی به کار می‌رود. در این روش، فرد مقدار کمی از آلرژن مشکوک را مصرف می‌کند. این آزمایش به دلیل احتمال بروز واکنش‌های شدید باید تحت نظارت دقیق پزشک انجام شود تا در صورت بروز علائم، اقدامات فوری صورت گیرد.
چه زمانی باید آزمایش آلرژی انجام داد؟
اگر علائم آلرژی شما به صورت مداوم ادامه دارد یا در زمان‌های خاصی از سال بروز می‌کند، مشورت با متخصص آلرژی و انجام آزمایش‌های تشخیصی می‌تواند به شناسایی آلرژن‌ها و مدیریت بهتر علائم کمک کند. این اطلاعات به شما در پیشگیری از واکنش‌های آلرژیک و بهبود کیفیت زندگی کمک می‌کند.
درمان آلرژی چگونه است؟
یکی از موثرترین روش‌های درمان آلرژی، پرهیز از آلرژن‌ها است. اما این روش به تنهایی ممکن است به طور کامل واکنش‌های آلرژیک را متوقف نکند. برای مدیریت بهتر علائم آلرژی، می‌توان از داروهای بدون نسخه و داروهای تجویزی استفاده کرد. در ادامه با روش‌های مختلف درمان آلرژی آشنا می‌شوید:
- آنتی‌هیستامین‌ها (Antihistamines)
آنتی‌هیستامین‌ها به کاهش علائم آلرژی مانند خارش، عطسه و آبریزش بینی کمک می‌کنند. برخی از رایج‌ترین آنتی‌هیستامین‌ها شامل:
- فکسوفنادین (Fexofenadine)
- لوراتادین (Loratadine)
- ستیریزین (Cetirizine)
- اسپری‌های بینی (Nasal Sprays)
اسپری‌های بینی برای کاهش التهاب و علائم آلرژی بسیار مؤثر هستند. این داروها بی‌خطر بوده و می‌توانند روزانه استفاده شوند، اما ممکن است چند روز تا یک هفته طول بکشد تا اثر کنند. برخی از اسپری‌های رایج:
- فلوتیکازون (Fluticasone)
- کرومولین سدیم (Cromolyn Sodium)
- اسپری‌های آنتی‌هیستامین بینی
- ضد احتقان‌ها (Decongestants)
این داروها به کاهش گرفتگی بینی کمک می‌کنند اما به دلیل عوارض جانبی بالا و نگرانی‌ها در مورد استفاده طولانی‌مدت، باید با احتیاط مصرف شوند. نمونه‌هایی از ضد احتقان‌ها:
- اکسی‌متازولین (Oxymetazoline)
- فنیل‌افرین (Phenylephrine)
- پسودوافدرین (Pseudoephedrine)
- داروهای آسم (Asthma Medications)
افرادی که آلرژی و آسم دارند ممکن است به داروهای استنشاقی یا خوراکی برای کنترل علائم نیاز داشته باشند:
- برونکودیلاتورها (bronchodilators)
- استروئیدهای استنشاقی (Inhaled steroids)
- آنتی‌لکوترین‌ها مانند مونته‌لوکاست (Montelukast)، زافیرلوکاست (Zafirlukast) و زیلوتون (Zileuton)
- داروهای تزریقی مانند اومالیزوماب (Omalizumab)، دوپیلیوماب (Dupilumab) یا بنرالی‌زوماب (Benralizumab)
- ایمونوتراپی (Immunotherapy)
اگر داروها و پرهیز از آلرژن‌ها به اندازه کافی مؤثر نباشند، پزشک ممکن است ایمونوتراپی را توصیه کند. ایمونوتراپی شامل تزریق (آلرژی شات) یا قطره‌های زیر زبانی است که حاوی مقادیر کمی از آلرژن‌ها هستند. به مرور زمان، با افزایش تدریجی دوز، بدن به این آلرژن‌ها تحمل پیدا می‌کند.
- شستشوی بینی با محلول نمکی (Nasal Saline Irrigation)
استفاده از دستگاه‌های شستشوی بینی مانند نتی پات (Neti Pot) به تمیز کردن مجاری بینی و حذف موکوس و آلرژن‌های محبوس شده کمک می‌کند. این روش به بهبود علائم تنفسی کمک می‌کند.
برای درخواست هرگونه مشاوره ژنتیکی تلفنی و نمونه‌گیری در آزمایشگاه جهت انجام تست و آزمایش آلرژی، با تلفن 1650 آزمایشگاه پاتوبیولوژی و ژنتیک پزشکی تهران لب تماس بگیرید.
آنچه از مقاله «آلرژی چیست؟ آیا آلرژی ارثی است؟ | انواع، آزمایش تشخیص آلرژی، درمان» آموختیم
آلرژی یک واکنش غیرطبیعی سیستم ایمنی بدن به موادی است که معمولا بی‌ضرر هستند؛ مانند گرده گیاهان، غذاها، گرد و غبار یا نیش حشرات. علائم آلرژی می‌تواند شامل عطسه، آبریزش بینی، خارش چشم‌ها، کهیر و در موارد شدید آنافیلاکسی باشد که نیاز به درمان فوری دارد.
آلرژی‌ها می‌توانند ارثی باشند؛ به این معنا که اگر یکی از والدین یا هر دو والد آلرژی داشته باشند، احتمال بروز آلرژی در فرزندان بیشتر است. اما نوع آلرژی الزاما مشابه والدین نخواهد بود. عواملی مانند محیط زندگی، تغذیه و مواجهه با آلرژن‌ها نیز در بروز آلرژی‌ها نقش دارند. برای تشخیص آلرژی، می‌توانید از آزمایش‌های پوستی و آزمایش‌های خون در آزمایشگاه تهران لب استفاده کنید.
منبع:
https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/8610-allergies
