اوره خون چیست؟ | آزمایش، علل و درمان اوره خون بالا

احتمالاً بارها در مورد آزمایش اوره خون یا BUN (Blood Urea Nitrogen) شنیده باشید. این آزمایش همانطور که از نام آن پیداست، میزان نیتروژن اوره موجود در خون انسان را اندازه می‌گیرد. نیتروژن اوره در اصل یک ماده طبیعی و اضافی بدن است که کبد پس از هضم غذا آن را تولید می‌کند. کبد در واقع برای آزاد کردن پروتئین‌های موجود در غذا، نیتروژن اوره خون تولید می‎‌کند و این ماده پس از آزاد شدن در خون، در نهایت به کلیه‌ها وارد می‌شود.

گاهی این روند طبیعی به شکلی انجام می‌شود که میزان نیتروژن اوره خون بالا رفته و یا کاهش شدید می‌یابد که در هر دو حالت خطرناک است و باید تحت نظر یک پزشک متخصص و با انجام آزمایش اوره خون درمان سریع شروع شود. در ادامه در مورد اوره خون و درمان آن بیشتر توضیح می‌دهیم.

آزمایش BUN (نیتروژن اوره خون) چیست؟

(BUN (Blood Urea Nitrogen یا آزمایش نیتروژن اوره خون می‌تواند اطلاعات مهمی در مورد عملکرد کلیه‌های شما ارائه دهد. وظیفه اصلی کلیه‌ها در بدن، حذف مواد زائد و مایعات اضافی از بدن است. اگر بیماری کلیوی دارید، این مواد زائد می‌توانند در خون شما جمع شوند. با گذشت زمان، این اتفاق ممکن است به مشکلات جدی از جمله فشار خون بالا، کم‌خونی و بیماری‌های قلبی منجر شود.

تست BUN، میزان نیتروژن اوره در خون شما را اندازه‌گیری می‌کند. نیتروژن اوره یک ماده زائد است که کلیه‌های شما از خون شما خارج می‌کنند. سطوح BUN بالاتر از حد طبیعی ممکن است نشانه‌ای از عدم عملکرد صحیح کلیه‌های شما باشد.

افراد مبتلا به بیماری کلیوی اولیه ممکن است هیچ علامتی نداشته باشند. آزمایش نیترژن اوره خون می‌تواند به کشف مشکلات کلیوی در مراحل اولیه کمک کند؛ زمانی که درمان می‌تواند در موثرترین حالت ممکن باشد.

چه زمانی به تست اوره خون نیاز داریم؟

پزشک شما ممکن است آزمایش BUN را به عنوان بخشی از یک معاینه معمولی تجویز کند. برای مثال اگر مشکل کلیوی دارید یا در معرض خطر ابتلا به آن هستید، ممکن است این آزمایش تجویز شود. بهتر است بدانید که بیماری کلیوی اولیه معمولاً هیچ علامت یا عارضه‌ای ندارد.

در صورت داشتن موارد زیر ممکن است احتمال ابتلا به بیماری کلیوی در فرد بیشتر شود:

• مشکلات کلیوی خانوادگی
• بیماری دیابت
• فشار خون بالا
• بیماری قلبی

اگر علائم بیماری کلیوی مراحل بعدی را داشته باشید، پزشک برای شما آزمایش اوره خون تجویز خواهد کرد. این علائم شامل موارد زیر می‌شود:

• نیاز به ادرار کردن بیشتر یا کمتر از حد معمول
• خارش
• خستگی غیرطبیعی
• تورم در پاها، ساق پا یا مچ پا
• گرفتگی عضلات
• مشکل در خواب

علت اوره خون بالا چیست؟

همانطور که گفته شد، افزایش میزان اوره خون خطرناک است و باید توسط آزمایش هماتولوژی فوراً تشخیص داده شود. افزایش اوره ممکن است تحت تاثیر عوامل مختلفی باشد که مهمترین آن‌ها عبارتند از:

• میزان پروتئین موجود در رژیم غذایی (زیرا با سوخت و ساز پروتئین، اوره در بدن تولید می‌شود)
• وجود اختلالات کلیوی و سنگ کلیه
• کاهش میزان مایعات موجود در بدن و کم‌آبی شدید
• عفونت کلیوی
• تنگی شدید در ناحیه اتصال حالب به کلیه
• انسداد حالب در اثر سنگ کلیه
• پروستات بزرگ و مزمن در آقایان
• تاثیر بعضی از داروها (عارضه دارویی)
• تنبلی کلیه در اثر کهولت سن

چگونه بفهمیم اوره خون بالا داریم؟

عوارض اوره خون بالا می‌تواند مواردی مانند خشکی پوست، ضعف شدید و احساس خستگی، حالت تهوع و استفراغ، داشتن تکرر ادرار، وجود التهاب در پاها و برخی عوارض دیگر باشد. در صورتی که هریک از علایم گفته شده را داشتید، لازم است که سریعاً به پزشک مراجعه کنید تا از شما آزمایش اوره خون گرفته شود. لازم به ذکر است که آزمایش اوره خون در تهران لب بهترین راه برای تشخیص اوره خون بالا است و وجود علائم گفته شده فقط هشداری برای احتمال اوره بالای خون است.

سطوح بالای اوره خون چگونه درمان می‌شود؟

درمان سطوح بالای BUN بستگی به علت زمینه‌ای بیماری دارد. در افراد سالم، عوامل زیر باعث کاهش اوره خون می‌شود:

• خوردن پروتئین کمتر در رژیم غذایی
• قطع مکمل‌های پروتئینی 
• نوشیدن مایعات فراوان 

اما درمان سطوح بالای BUN در بیماران کلیوی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• مدیریت هر گونه اختلال زمینه‌ای (مانند فشار خون بالا یا دیابت)
• درمان عوارض (مانند ناهنجاری‌های الکترولیت، تجمع سموم در بدن و ناهنجاری‌های استخوانی) 
• در شرایط شدیدتر، دیالیز یا پیوند کلیه 

مقدار طبیعی اوره خون

یکی از سوالاتی که ممکن است برای شما هم پیش آید، این است که میزان طبیعی اوره خون چقدر باید باشد؟ لازم به ذکر است که مقدار اوره موجود در خون بسته به سن افراد متفاوت است. در افراد بالغ میزان اوره خون طبیعی 15 تا 45 میلی‌گرم در دسی لیتر است. این میزان در کودکان بین 10 تا 40 میلی‌گرم در دسی لیتر است. میزان اوره موجود در خون از طریق آزمایش خون تشخیص داده می‌شود.

در طول تست BUN چه اتفاقی می‌افتد؟

در آزمایش اوره خون بالا، یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی با استفاده از یک سوزن کوچک از رگ بازوی شما نمونه خون می‌گیرد. پس از وارد کردن سوزن، مقدار کمی خون در یک لوله آزمایش یا ویال جمع‌آوری می‌شود. وقتی سوزن داخل یا خارج می‌شود ممکن است کمی احساس سوزش کنید. این سوزش معمولا کمتر از پنج دقیقه طول می‌کشد؛ بنابراین هیچ نگرانی از بابت این آزمایش نخواهید داشت.

آیا برای آماده شدن برای آزمایش اوره خون باید کاری انجام دهیم؟

معمولاً برای آزمایش BUN آمادگی خاصی لازم نیست. اما اگر پزشک آزمایش‌های دیگری را بر روی نمونه خون شما درخواست داده باشد، ممکن است لازم باشد چندین ساعت قبل از آزمایش ناشتا باشید (چیزی نخورید و ننوشید). اگر دستورالعمل خاصی برای دنبال کردن وجود داشته باشد، متخصصین ما در تهران لب به شما اطلاع خواهند داد.

تفسیر نتایج آزمایش اوره خون

سطح نرمال اوره در آزمایش BUN می‌تواند متفاوت باشد، اما به طور کلی سطح بالای نیتروژن اوره خون نشانه‌ای است از این است که کلیه‌های شما خوب کار نمی‌کنند. اما نتایج غیرطبیعی همیشه به این معنی نیست که شما یک بیماری خطرناک دارید که نیاز به درمان دارد.

سطوح بالاتر از حد طبیعی BUN همچنین می‌تواند ناشی از کم‌آبی (مایع بسیار کم در بدن شما)، سوختگی، عوارض برخی داروها، رژیم غذایی با پروتئین بالا یا عوامل دیگر از جمله سن بالای شما باشد. سطح BUN معمولاً با افزایش سن افزایش می‌یابد. برای اینکه بدانید نتایج شما به چه معناست، باید با پزشک‌های متخصص جهت تفسیر آزمایش اوره خون در تهران لب صحبت کنید.

پیشگیری، بهترین راه درمان اوره خون بالا

درمان خانگی اوره خون بالا، کنترل آن و پیشگیری از افزایش میزان آن در اثر مصرف پروتئین است. محدود کردن غذاهای پروتئینی، در صورتی که مشکلات کلیوی نداشته باشید، بهترین روش کاهش اوره خون و کنترل آن است. برای این کار توصیه می‌شود که از مصرف زیاد گوشت، ماهی، قارچ، شیر، حبوبات و دیگر غذاهای پروتئینی خودداری کنید.

همچنین استفاده از مواد زیر می‌تواند در کاهش اوره خون موثر باشد:

• جوش شیرین
• کرفس
• چای ترش

بهترین دارو برای کاهش اوره خون

در مواردی که میزان اوره خون خیلی بالا باشد و نتوان با روش‌های گفته شده آن را کنترل کرد، درمان دارویی برای کاهش سطح اوره خون تجویز می‌شود. لازم به ذکر است که در این موارد احتمال مسمومیت و عوارض دیگر برای بیمار وجود دارد. پزشک برای این حالت‌ها معمولا از داروی آلپورینول استفاده می‌کند که معمولا بهترین دارو برای کاهش اوره خون شناخته می‌شود.

دیالیز برای کاهش اوره خون

در صوتی که میزان اوره خون خیلی بالا باشد و فرد مبتلا به اورمیا (اوره خون بالا) از طریق دارو نتواند اوره را از بدن دفع کند، پزشکان از دیالیز برای پاکسازی خون و تخلیه کلیه و کاهش اوره خون استفاده می‌کنند. این روش معمولا زمانی استفاده می‌شود که کمتر از 20 درصد کلیه فرد عملکر مطلوب را داشته باشد. در واقع دیالیز جایگزین کلیه فرد می‌شود تا مایعات بدن از این طریق به مثانه فرستاده شود تا از طریق ادرار از بدن دفع شود.

آنچه از مقاله «اوره خون چیست؟ آزمایش، علل و درمان اوره خون بالا» آموختیم

دانستیم که آزمایش اوره خون چیست و چه کسانی نیاز به انجام این آزمایش دارند. با توجه به علائمی که برای اوره خون بالا گفته شد، در صورتی که این علائم را در خود مشاهده کردید، توصیه می‌شود که سریعا به پزشک مراجعه کنید تا در صورت لزوم آزمایش اوره خون از شما گرفته شود و علل و درمان آن مشخص شود. لازم به ذکر است که آزمایش اوره خون در آزمایشگاه تخصصی تهران لب با دقت بالا و توسط افراد متخصص گرفته شده و نتایج آن در سریع‌ترین زمان ممکن ارائه می‌شود.

منبع:

https://www.webmd.com/a-to-z-guides/blood-urea-nitrogen-test