زمانی که برای استخدام به یک مجموعه مراجعه می‌کنید، قبل از اینکه مراحل استخدام تکمیل شوند ممکن است از شما بخواهند که آزمایش‌هایی به نام آزمایشات بدو استخدام یا آزمایش طب کار انجام دهید. انجام آزمایشهای طب کار ممکن است صرفا به زمان استخدام خلاصه نشود و آنها را به صورت سالانه به عنوان چکاپ‌های ادواری انجام دهید؛ این آزمایشات هم بخشی از آزمایش سازمانی به حساب می‌آیند.
هدف از انجام چکاپ سازمانی این است که شرایط کلی جسمانی و روانی فرد سنجیده شود تا حق و حقوق پرسنل و کارفرمایان حفظ شود. در ادامه قصد داریم نگاه کامل‌تری به این سری آزمایشات بیندازیم و با آنها بیشتر آشنا شویم.
طب کار چیست؟
طب کار (Occupational Medicine) یکی از رشته‌های تخصصی پزشکی است که هدفش بررسی و مدیریت سلامت و ایمنی کارکنانی است که در محیط کار مشغول فعالیت هستند. اصلی‌ترین هدف این آزمایشات، بهبود سلامت و کیفیت زندگی پرسنل است.
به طور کلی طب کار شامل پیشگیری، تشخیص و درمان بیماری‌ها و آسیب‌هایی است که مرتبط با محیط کار هستند.
پزشکان طب کار می‌بایست درک عمیقی از فاکتورهای تاثیرگذار روی سلامت انسان از جمله عوامل فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی در محیط کار داشته باشند؛ و از این شناخت خود در ارزیابی سلامت افراد قبل از استخدام استفاده کنند.
به این ترتیب پزشکان می‌توانند اختلالات و مشکلات احتمالی جسمی و روانی افراد را شناسایی کرده و در جواب آزمایش سازمانی ذکر کنند تا وضعیت سلامت فرد قبل از استخدام کاملا مشخص باشد.
هدف از آزمایش طب کار چیست؟
در وب سایت شناخته شده Britannica درباره طب کار نوشته است:
هدف اولیه آزمایش طب کار، درمان آسیب‌های کار و بیماری‌های ناشی از کار و حین آن بود، اما پس از آن مسئولین این برنامه‌های درمانی به این نتیجه رسیدند که پیشیگری کردن از بیماری‌ها بسیار اقتصادی‌تر از درمان آنهاست. به این ترتیب اقداماتی برای پیشگیری از آسیب فراهم شد که نتیجه آن، کاهش بیماری‌های شغلی بود. اگرچه که در برخی مشاغل، پرسنل همچنان در معرض بیماری‌هایی مانند مسمومیت و بیماری‌های تنفسی و… قرار داشتند.
علاوه بر اطلاعات این سایت، می‌توان گفت چکاپ سازمانی می‌تواند اهداف و مزایای زیادی داشته باشد که برخی از آنها شامل موارد زیر می‌باشند:
- ارزیابی وضعیت کلی سلامت کارکنان و اطمینان از آمادگی جسمانی و روحی آنها برای انجام وظایف محوله
- انتخاب نیروی کار مناسب با توجه به شرایط سلامتی جسمی و روانی
- تهیه و ثبت اطلاعات اولیه سلامت کارکنان به منظور مقایسه در معاینات دوره‌ای آینده
- مستند سازی سوابق پزشکی برای ارائه به مراجع قضایی در صورت لزوم
- کاهش هزینه‌های مرتبط با پرداخت غرامت به کارکنان
- کاهش هزینه‌های درمانی
- پیشگیری از بروز آسیب‌های شغلی و کاهش اثرات آن بر کارکنان
هزینه آزمایش طب کار چقدر است و برعهده کیست؟
طبق قانون تامین اجتماعی، هزینه آزمایش طب کار برعهده کارفرما است و کارمند یا کاگران وظیفه پرداخت آن را ندارند. با این حال، اگر در بدو استخدام قصد انجام این آزمایش را داشته باشید، ممکن است هزینه آن برعهده فرد باشد.
همچنین هزینه آزمایش طب کار سالانه توسط انجمن طب کار ابلاغ می‌شود؛ هزینه آزمایشات بدو استخدام در سال 1402 برای افراد زیر 35 سال 790 هزار تومان و برای افراد بالای 35 سال به همراه آزمایش و نوار قلب، 890 هزار تومان اعلام شده بود.
همچنین، آزمایشاتی که برای طب کار مدنظر کارفرما است می‌تواند روی قیمت نهایی آن تاثیرگذار باشد.
جهت کسب اطلاعات اطلاعات تکمیلی و هزینه آزمایش طب کار 1403 میتوانید با تهران لب تماس بگیرید. تلفن: 1650
آزمایش طب کار شامل چیست؟
آزمایش بدو استخدام شامل سری آزمایشهای مختلفی است که بر اساس هر شرایط شغلی ممکن است برخی از آنها مورد نیاز باشد. در ادامه تعدادی از این تست‌ها و معاینات را مشاهده می‌کنید:
معاینات اولیه طب کار
در ابتدا، بیمار تحت یک ارزیابی اولیه قرار می‌گیرد که پزشک معاینات جسمی لازم را انجام می‌دهد. پزشک همچنین درباره سوابق پزشکی خانوادگی و بیماری‌های فرد نیز پرسش می‌کند. برخی مشاغل مانند نیروهای انتظامی، خلبانی، آتش نشانی و دریانوردی نیازمند سلامت کامل جسمانی و قدرت بدنی مناسب هستند. برای این دسته از مشاغل، تست‌های ویژه‌ای طراحی شده است.
آزمایش خون در طب کار
آزمایش خون به طور معمول در معاینات اولیه پیش از استخدام و چکاپ‌های دوره‌ای انجام می‌شود. این آزمایش شاخص‌های گوناگونی را ارزیابی می‌کند که شامل موارد روتین می‌باشد. شاخص‌هایی که در این آزمایش بررسی میشوند عبارتند از:
آزمایش CBC (شامل شمارش اجزای خون مانند گلبول‌های سفید و قرمز، پلاکت‌ها و هموگلوبین)، آزمایش چربی خون (شامل اندازه‌گیری سطح کلسترول کل، LDL (کلسترول بد)، HDL (کلسترول خوب)، و تری‌گلیسریدها)، آنزیم‌های کبدی (شامل تست‌های ALT (آلانین آمینوترانسفراز)، AST (آسپارتات آمینوترانسفراز)، و بیلی‌روبین)، آزمایش قند خون و تست اعتیاد.
البته تست اعتیاد اغلب با استفاده از آزمایش ادرار انجام می‌گیرد.
آزمایش ادرار طب کار
این آزمایش بیشتر برای تشخیص اعتیاد متقاضیان کار انجام می‌شود. از آنجا که اعتیاد می‌تواند عملکرد فرد را تحت تأثیر قرار دهد، ارزیابی آن اهمیت زیادی دارد. علاوه بر این، آزمایش ادرار می‌تواند در تشخیص بیماری‌های کلیوی، کبدی و دیابت نیز مفید باشد و مشابه آزمایشهای ادرار معمولی انجام می‌شود.
نوار قلب طب کار
نوار قلب برای بررسی وضعیت قلبی افراد به ویژه برای کسانی که بالای ۳۵ سال هستند، الزامی است. این تست از افراد زیر ۳۵ سال معمولاً گرفته نمی‌شود. در این آزمایش، فعالیت الکتریکی قلب مانند ضربان و فرکانس آن از طریق الکترودهایی که به بدن متصل میشوند، ثبت می‌گردد.
آریتمی (ضربان غیرطبیعی قلب) یکی از عوامل سکته قلبی است که باید بررسی شود. نوار قلب همچنین می‌تواند به تشخیص اختلالات قلبی، آریتمی، سکته قلبی، تنگی نفس، گرفتگی عروق کرونر و هیپرتروفی قلب کمک کند.
معاینات بینایی سنجی طب کار
یکی از موارد مهم در آزمایشهای طب کار، ارزیابی عملکرد بینایی است. برخی مشاغل حتی با درصد بینایی کمتر هم قابل انجام هستند، اما این معاینات برای شناسایی و درمان مشکلات بینایی صورت می‌گیرد. تشخیص زودهنگام برخی از مشکلات بینایی که قابلیت درمان دارند، اهمیت بسیاری دارد. از جمله آزمایشهای معمول در این بخش، می‌توان به تیزبینی، میدان دید، دید عمق و تشخیص رنگ اشاره کرد.
شنوایی سنجی طب کار
این معاینات عمدتاً در مشاغلی انجام می‌شود که با سر و صدای زیاد سروکار دارند. هدف این تست‌ها، تشخیص زودهنگام و پیشگیری از آسیب‌های شنوایی است.
اسپیرومتری طب کار
آزمایش اسپیرومتری برای ارزیابی عملکرد ریه و تشخیص مشکلات تنفسی انجام می‌شود. این آزمایش در تشخیص بیماری‌هایی مانند آسم، برونشیت مزمن و سایر مشکلات تنفسی مؤثر است. انجام این آزمایش به ویژه در مشاغلی که کارکنان با مواد شیمیایی مواجهه دارند، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
چکاپ ادواری
بر اساس ماده ۹۲ قانون کار، انجام چکاپ‌های دوره‌ای برای کارکنان اجباری است و باید حداقل یک بار در سال در مراکز درمانی مورد تأیید انجام شود. هدف از این چکاپ‌ها، ارزیابی مجدد وضعیت سلامت کارکنان و تشخیص زودهنگام بیماری‌ها است. شناسایی بیماری در مراحل اولیه می‌تواند به کنترل و درمان آن کمک کرده و هزینه‌های درمانی را کاهش دهد.
توجه داشته باشید که هزینه چکاپ‌های ادواری به عهده کارفرماست. این معاینات با اهداف زیر انجام می‌شود:
- تشخیص و درمان به موقع بیماری‌ها (چه مرتبط با کار و چه غیرمرتبط)
- بررسی اثرات عوامل زیان آور شغلی و جلوگیری از بروز خطر برای سایر کارکنان
- پیشگیری از انتشار بیماری‌های واگیردار
- تغییر وظیفه یا شغل برای افراد بیمار
- ارزیابی و بهبود روش‌های ایمنی
توجه: آزمایش طب کار بخشی از قوانین کار است و طبق ماده 90 قانون تامین اجتماعی ضروری است.
« مطالبات همه سازمان ها بابت حق بیمه، خسارات تاخیر و جریمه های نقدی ناشی از اجرای قانون در حکم مطالبات مستند به اسناد لازم الاجرا هستند و طبق مقررات مربوطه به اجرای مفاد اسناد رسمی به وسیله ماموران اجرای سازمان قابل وصول می‌باشد».
آیا اعتیاد در آزمایش طب کار مشخص می‌شود؟
بله، یکی از مواردی که برای هر کسب و کاری مهم است، آلوده نبودن نیروهای انسانی به مواد مخدر است چرا که استخدام این افراد می‌تواند باعث مشکلات رفتاری و بهداشتی در محیط کار شده و همچنین باعث کاهش بهره‌‌وری و بازدهی کار شود.
اعتیاد افراد معمولا در آزمایش ادرار نشان داده می‌شود و اصلی‌ترین اهداف آن شامل:
- پایش و ارزیابی وضعیت سلامت کارکنان، به ویژه افراد دارای سوء رفتار و یا افراد دارای احتمال سوء مصرف مواد مخدر.
- جلوگیری از استخدام یا ادامه فعالیت افراد مبتلا به اعتیاد در محیط سازمان.
- فراهم کردن محیطی امن و عاری از خطرات ناشی از رفتارهای غیرمجاز و مشکلات بهداشتی.
- پیشگیری از بروز هرگونه خطرات احتمالی ناشی از مصرف مواد مخدر یا مشروبات الکلی.
چه مخدرهایی در آزمایش بدو استخدام مشخص میشوند؟
هدف از آزمایش اعتیاد طب کار، شناسایی هرگونه مواد یا ترکیبات مخدر در ادرار است و به همین دلیل، عموما طیف وسیعی از ترکیبات روانگردان مورد بررسی قرار میگیرند.
برخی از آنها شامل موارد زیر می‌باشند:
- ترکیبات مرتبط با ماری جوانا
- ترکیبات الکلی
- کوکائین
- مورفین
- متادون
- کدئین
- ترکیبات مرتبط با فنوباربیتال‌ها
- اپیوئیدهای مخدر (تریاک، هروئین، کراک)
- آمفتامین‌ها از جمله مت آمفتامین
- استروئیدها
برای درخواست هرگونه مشاوره تلفنی و نمونه‌گیری در آزمایشگاه جهت انجام آزمایشات طب کار، با تلفن 1650 آزمایشگاه پاتوبیولوژی و ژنتیک پزشکی تهران لب تماس بگیرید.
آزمایش طب کار در تهران لب
آزمایش طب کار، روش مطمئنی برای تشخیص سلامت افراد و کارکنان است تا آسیب‌های احتمالی که حین کار به وجود آمده اند شناسایی شده و برای درمان آنها اقدام شود. تهران لب به عنوان آزمایش مرجع تهران و یکی از شناخته شده‌ترین آزمایشگاه‌های پایتخت، امکان انجام فوری چکاپ سازمانی در آزمایشگاه و همچنین محل کار درخواستی را فراهم کرده است. شما عزیزان میتوانید جهت کسب اطلاعات بیشتر با شماره تلفن 1650 تماس بگیرید.
منبع:
https://www.bmj.com/careers/article/the-complete-guide-to-becoming-an-occupational-medical-physician
