آیا می‌دانید که انجام یک آزمایش ساده به نام آزمایش چکاپ فشار خون می‌تواند جلوی بسیاری از بیمار‌های خطرناک و حتی مرگ افراد را بگیرد؟
در حال حاضر یکی از مشکلاتی که ممکن است موجب سکته مغزی، نارسایی قلبی، نارسایی کلیه و بی‌خوابی شود، فشار خون بالا است. فشار خون مقدار فشاری است که توسط خون به دیواره رگ‌های بدن وارد می‌شود. بالا بودن این فشار می‌تواند سبب مشکلات و عوارض خطرناکی در بدن شود.
به طور کلی می‌توان گفت که این مشکل تا حدودی علائمی ندارد، اما در بعضی از افراد با نشانه‌هایی مانند سردرد، استفراغ، تعریق و مشکلات خواب ظاهر می‌شود. از این رو، برای جلوگیری از مشکلات قلبی و مغزی بهتر است که فشار خون بالا درمان شود. از طرفی، فشار خون پایین هم مشکل جدی نیست، اما ممکن است در بعضی از افراد باعث سرگیجه و یا غش شود. به همین دلیل، با انجام آزمایش فشار خون می‌توان از فشار خون در تفسیر آزمایش خون اطلاع یافت تا از بروز مشکلات جدی جلوگیری کرد. در این مقاله از آزمایشگاه تهران لب، در مورد چکاپ فشار خون و تفسیر نتایج آزمایش فشار خون توضیح می‌دهیم.
منظور از فشار خون چیست؟
فشار خون نیرویی است که خون هنگام پمپاژ از قلب به دیواره‌های رگ‌های خونی وارد می‌کند. این فشار به دو مقدار سیستولیک (فشار خون هنگام ضربان قلب) و دیاستولیک (فشار خون در زمان استراحت قلب بین ضربان‌ها) تقسیم می‌شود. مقدار طبیعی فشار خون معمولا در حدود 120/80 میلی‌متر جیوه است، اما عواملی مانند سن، وزن، رژیم غذایی و میزان فعالیت بدنی می‌توانند بر آن تأثیر بگذارند.
فشار خون بالا (هیپرتانسیون) زمانی رخ می‌دهد که مقدار فشار خون به طور مداوم از حد طبیعی بیشتر باشد و این وضعیت می‌تواند به مشکلاتی مانند بیماری‌های قلبی، سکته مغزی و نارسایی کلیه منجر شود. از سوی دیگر، فشار خون پایین (هیپوتانسیون) نیز ممکن است باعث سرگیجه یا غش شود. کنترل و اندازه‌گیری منظم فشار خون اهمیت زیادی دارد، زیرا این وضعیت اغلب بدون علائم است اما می‌تواند به مرور زمان به بدن آسیب برساند.
آزمایش فشار خون چیست؟
آزمایش فشار خون بخشی معمول و ضروری از معاینات پزشکی مربوط به آزمایش چکاپ فشار خون است. هنگام مراجعه به مطب پزشک، معمولاً از دستگاه فشار خون برای ارزیابی وضعیت کلی سلامت شما استفاده می‌شود. این بررسی به‌ویژه برای افرادی که در معرض خطر بیماری‌های مرتبط با فشار خون یا دارای مشکلات زمینه‌ای هستند، باید به‌صورت منظم انجام شود. علاوه بر این، افرادی که به فشار خون بالا مبتلا هستند، نیاز به چکاپ‌های آزمایشگاهی برای ارزیابی دقیق‌تر دارند. این آزمایش‌ها به تشخیص بیماری‌هایی که منجر به افزایش فشار خون می‌شوند یا آن را تشدید می‌کنند، کمک می‌کند.
فشار خون بالا با نام «بیماری خاموش» شناخته می‌شود؛ زیرا معمولا افراد از ابتلای خود به آن آگاه نیستند و ممکن است بدون هیچ علامت خاصی باشد. با این حال، فشار خون بالا می‌تواند به بدن آسیب رسانده و در نهایت منجر به مشکلاتی نظیر بیماری‌های قلبی شود. بنابراین، اهمیت دارد که به طور منظم فشار خون خود را کنترل کنید. اگر فشار خون شما اغلب بالاتر از حد طبیعی است یا سابقه خانوادگی فشار خون دارید، حتما باید آزمایش فشار خون را در برنامه سلامتی خود قرار دهید.
چه کسانی باید به شکل مرتب آزمایش چکاپ فشار خون انجام دهند؟
افرادی که باید به طور مرتب آزمایش چکاپ فشار خون بدهند، شامل گروه‌هایی هستند که بیشتر در معرض خطر ابتلا به فشار خون بالا قرار دارند. به طور کلی، توصیه می‌شود همه افراد بالای 18 سال به صورت منظم فشار خون خود را اندازه‌گیری کنند. اما برخی افراد نیاز بیشتری به پیگیری مداوم دارند.
افرادی که اضافه وزن دارند یا چاق هستند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به فشار خون بالا قرار می‌گیرند، زیرا وزن اضافی فشار بیشتری بر قلب و عروق وارد می‌کند. همچنین، افرادی که سن بالای 40 سال دارند، به دلیل تغییرات طبیعی بدن و کاهش انعطاف‌پذیری عروق، بیشتر در معرض ابتلا به فشار خون بالا هستند.
داشتن سابقه خانوادگی بیماری قلبی یا دیابت نیز یکی دیگر از عوامل خطر است. این افراد باید به طور مرتب آزمایش فشار خون انجام دهند، زیرا احتمال ارثی بودن این مشکلات وجود دارد. همچنین، کسانی که از قرص‌های ضد بارداری استفاده می‌کنند، به دلیل تغییرات هورمونی که این قرص‌ها ایجاد می‌کنند، ممکن است دچار افزایش فشار خون شوند.
در نتیجه، برای جلوگیری از بروز مشکلات جدی مانند سکته یا نارسایی قلبی، این افراد باید به صورت دوره‌ای آزمایش چکاپ فشار خون انجام دهند.
نکات ضروری برای آزمایش فشار خون
برای انجام آزمایش تفسیر فشار خون و دستیابی به نتایج دقیق، رعایت چند نکته ضروری است. این نکات به شما کمک می‌کنند تا اندازه‌گیری فشار خون شما به‌درستی انجام شود. برای اینکه تفسیر آزمایش فشار خون به درستی انجام شود باید نکات زیر را رعایت کنید:
- اجتناب از سیگار و قهوه: حداقل ۳۰ دقیقه قبل از آزمایش از مصرف سیگار و نوشیدن قهوه خودداری کنید، زیرا این موارد می‌توانند فشار خون را موقتی بالا ببرند.
- خالی بودن مثانه: قبل از انجام آزمایش، حتماً مثانه خود را تخلیه کنید، زیرا پر بودن مثانه می‌تواند باعث افزایش فشار خون شود.
- استراحت قبل از آزمایش: ۵ تا ۱۰ دقیقه قبل از آزمایش در حالت ریلکس بنشینید و از صحبت کردن زیاد هم خودداری کنید تا فشار خون شما به حالت طبیعی برسد.
- لباس مناسب: برای سهولت در قرار گرفتن دستگاه فشار خون روی بازویتان، بهتر است لباس آستین کوتاه بپوشید.
- اطلاع به پزشک درباره داروها: اگر دارویی مصرف می‌کنید، حتماً پزشک خود را از آن مطلع کنید، زیرا برخی داروها ممکن است روی فشار خون تأثیر بگذارند.
- وضعیت بدن: هنگام انجام آزمایش، صاف بنشینید و پاهای خود را روی زمین بگذارید تا اندازه‌گیری فشار خون به‌درستی انجام شود.
تفسیر نتایج آزمایش چکاپ فشار خون
در آزمایش چکاپ فشار خون، چندین مورد مهم برای ارزیابی وضعیت فشار خون و دلایل احتمالی آن تفسیر می‌شوند. هر یک از این موارد اطلاعات کلیدی درباره سلامت عمومی بدن و عملکرد اعضای مرتبط با فشار خون ارائه می‌دهد.
در تفسیر آزمایش چکاپ فشار خون معمولا موارد زیر بررسی می‌شود:
کورتیزول در آزمایش فشار خون
سطح کورتیزول در سه نوبت مختلف (صبح، عصر و ادرار 24 ساعته) بررسی می‌شود. این هورمون بر تنظیم فشار خون و قند خون تأثیر دارد. بالا بودن کورتیزول می‌تواند نشان‌دهنده مشکلات غدد فوق‌کلیوی مانند سندرم کوشینگ باشد.
هورمون‌های تیروئیدی (TSH ،T3 ،T4) در آزمایش فشار خون
عملکرد تیروئید بر متابولیسم و فشار خون تأثیر می‌گذارد. ناهنجاری در این هورمون‌ها ممکن است باعث افزایش یا کاهش فشار خون شود.
آلدوسترون و رنین در آزمایش فشار خون
این هورمون‌ها تعادل سدیم و پتاسیم را تنظیم کرده و به کنترل فشار خون کمک می‌کنند. سطح غیرطبیعی آنها نشان‌دهنده اختلالات غده فوق‌کلیوی یا بیماری‌هایی مانند هایپرآلدسترونیسم است که باعث فشار خون بالا می‌شود.
تفسیر اپی‌نفرین و نوراپی‌نفرین در آزمایش فشار خون
این هورمون‌های استرس در دو حالت (ادرار 24 ساعته و نمونه تصادفی) اندازه‌گیری می‌شوند. سطوح بالای آنها می‌تواند به فشار خون بالا مرتبط باشد.
آزمایش‌های کلیوی (اوره و کراتینین) در آزمایش فشار خون
عملکرد کلیه‌ها بررسی می‌شود تا مشخص شود آیا فشار خون بالا به کلیه‌ها آسیب رسانده است یا خیر. افزایش اوره و کراتینین ممکن است نشانه آسیب کلیوی باشد.
آنزیم‌های کبدی (ALP، ALT، GGT) در آزمایش فشار خون
یکی دیگر از مواردی که در فسیر آزمایش چکاپ فشار خون موثر است، بر اساس مقادیر این آنزیم‌ها، عملکرد کبد نیز ارزیابی می‌شود؛ زیرا فشار خون بالا و بیماری‌های کبدی ممکن است مرتبط باشند.
آزمایش قند خون ناشتا در آزمایش فشار خون
آزمایش FBS سطح قند خون را پس از چند ساعت ناشتا بودن اندازه‌گیری می‌کند. هدف اصلی آن تشخیص دیابت، پیش‌دیابت یا دیابت بارداری است. معمولا برای انجام این تست، نیاز است که ۸ تا ۱۲ ساعت قبل از آن چیزی نخورید.نتایج این آزمایش به شرح زیر تفسیر می‌شود:
اگر میزان قند خون ناشتا کمتر از ۹۹ میلی‌گرم در دسی‌لیتر باشد، قند خون طبیعی است. مقادیر بین ۱۰۰ تا ۱۲۵ میلی‌گرم نشان‌دهنده وضعیت پیش‌دیابت هستند.
چربی‌های خون (کلسترول و تری‌گلیسیرید) در آزمایش فشار خون
سطوح بالای چربی‌های خون ممکن است به تجمع چربی در رگ‌ها و افزایش خطر بیماری‌های قلبی و فشار خون بالا منجر شود.
این آزمایش‌ها به پزشکان کمک می‌کنند تا علل فشار خون بالا را شناسایی کرده و راهکارهای درمانی مناسب را تعیین کنند.
برای درخواست هرگونه مشاوره ژنتیکی تلفنی و نمونه‌گیری در آزمایشگاه جهت انجام آزمایش چکاپ فشار خون، با تلفن 1650 آزمایشگاه پاتوبیولوژی و ژنتیک پزشکی تهران لب تماس بگیرید.
آنچه از مقاله «آزمایش چکاپ فشار خون | تفسیر و نحوه انجام» آموختیم
در نهایت، انجام آزمایش‌های منظم فشار خون برای افرادی که به فشار خون بالا مبتلا هستند یا در معرض خطر قرار دارند، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. آزمایش چکاپ فشار خون به پزشکان کمک می‌کند تا علت اصلی فشار خون بالا را شناسایی و راهکارهای درمانی مناسب را ارائه دهند. حتی اگر سابقه فشار خون ندارید، انجام این آزمایش در معاینات عمومی می‌تواند به حفظ سلامت شما کمک کند. افرادی با سابقه خانوادگی فشار خون بالا یا دیابت، باید به طور مرتب چکاپ‌های دوره‌ای انجام دهند تا از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری کنند.
منبع:
https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/blood-pressure-test/about/pac-20393098
