دیابت یکی از متداول‌ترین بیماری ها در بین همه افراد جامعه است اما دیابت بارداری که نام دیگر آن دیابت حاملگی (Gestational diabetes) است، در زمان بارداری ایجاد می‌شود. این مشکل که در حدود 4 درصد از خانم‌های باردار دیده می‌شود، نوعی اختلال در سطح قند خون است که ممکن است برای مادر و جنین مشکلات متعددی به وجود آورد. در این مقاله قصد داریم روش‌های تشخیص و درمان دیابت بارداری را بررسی کنیم. البته برای کسب اطلاعات بیشتر و دقیق‌تر درباره این مشکل، لازم است با یک متخصص مجرب مشورت کنید.
برای درخواست هرگونه مشاوره، انجام آزمایش برای تشخیص دیابت بارداری و ثبت درخواست تلفنی نمونه‌گیری (در آزمایشگاه، منزل، محل کار)
با تلفن 1650 برای استان تهران و تلفن 88709970-021 برای دیگر استان‌ها
با آزمایشگاه پاتوبیولوژی و ژنتیک پزشکی تهران لب تماس بگیرید.
مهم‌ترین علائم دیابت بارداری چیست؟
نکته مهمی که باید به آن توجه کنید این است که بسیاری از علائم زیر در دوره حاملگی طبیعی است و حتما علامت مشکل دیابت در دوره بارداری نیست، دیابت بارداری با آزمایش قند خون در آزمایشگاه مشخص می‌شود، با این حال، در صورت وجود هر یک از این علائم، توصیه می‌شود با پزشک معالج خود مشورت کنید.
مهم‌ترین علائم دیابت در بارداری به شرح زیر است:
- تکرر ادرار
- نوشیدن بیش از حد آب و نوشیدنی
- اشتهای زیاد و پرخوری
- گزگز کردن نوک انگشتان
- احساس بی‌حالی
- کرخت شدن دست و پا
- افزایش وزن ناگهانی
- عفونت مکرر مثانه
- افزایش غیر طبیعی مایع آمنیوتیک جنین
روش تشخیص دیابت بارداری
پزشک برای تشخیص این عارضه در بارداری، آزمایش قند خون ناشتا را در ماه‌های اول بارداری تجویز می‌کند. دیابت حاملگی معمولا در طول هفته 24 تا 28 هفته مخصوصا هفته 25 بارداری قابل تشخیص است. در صورت وجود علائم این بیماری، ممکن است پزشک معالج تست چالش گلوکز را انجام دهد. در تست چالش گلوکز، زن باردار محلول گلوکز را می‌نوشد و در فواصل زمانی معین قند خون او اندازه‌گیری می‌شود.
این آزمایش‌ها به ارزیابی بهتر وضعیت بیمار کمک می‌کند تا در نهایت پزشک معالج یک برنامه درمانی مناسب برای دوره بارداری و بعد از زایمان تجویز کند.
انواع دیابت بارداری
دیابت بارداری به دو دسته تقسیم می‌شود که در ادامه مطلب هر کدام را به اختصار معرفی می‌کنیم:
- دیابت نوع A1: در این نوع دیابت بارداری نیازی به استفاده از دارو نیست و با رعایت رژیم غذایی، بیماری قابل کنترل است.
- دیابت نوع A2: این دیابت که از نوع اول شدیدتر است و برای کنترل سطح قند خون نیاز به مصرف دارو و انسولین دارد.
توجه داشته باشید که هر دو نوع دیابت، نیاز به مراقبت و کنترل توسط پزشک معالج دارد تا عوارض آن برای کودک و مادر به کمترین حد خود برسد.
عوارض دیابت بارداری
در صورت عدم رسیدگی به این عارضه در بارداری، ممکن است خطرات جدی کودک و مادر را تهدید کند. البته باید گفت بسیاری از مادران مبتلاء به دیابت در طول دوره بارداری کودک سالمی به دنیا می‌آورند و روند بارداری آن‌ها طبیعی خواهد بود.
در ادامه مطلب، چند مورد از مهم‌ترین عوارض دیابت بارداری را بررسی می‌کنیم:
- اختلال در جفت جنین: دیابت بارداری می‌تواند بر عملکرد جفت جنین تأثیر بگذارد. این مشکل ممکن است بر حرکات کودک تاثیر بگذارد و باعث کند شدن حرکات جنین شود، در این شرایط لازم است با پزشک خود تماس بگیرید.
- مرده زایی: یکی دیگر از عوارض خطرناک دیابت در بارداری مرده زایی است. این عارضه می‌تواند باعث مرگ جنین قبل از تولد یا بلافاصله بعد از تولد شود. البته این اتفاق بسیار نادر است. توجه داشته باشید که تشخیص به موقع و مدیریت دیابت بارداری می‌تواند خطرات آن را کاهش دهد.
- زایمان سزارین: یکی از نتایج احتمالی مادران مبتلاء به دیابت این است، از آنجایی که جنین در این مادران وزن زیادی دارد، احتمال سزارین در این مادران بیشتر است.
- زردی و یرقان: مشکل دیگری که ممکن است برای کودک در نتیجه دیابت در دوره حاملگی رخ دهد زردی و یرقان است.
آیا در صورت ابتلاء به دیابت بارداری، این بیماری به کودک منتقل می‌شود؟
خبر خوب این است که دیابت حاملگی مادران به جنین منتقل نمی‌شود، اما بعضی از مطالعات نشان داده است که کودکانی که مادر آن‌ها مبتلاء به دیابت در دوره حاملگی بوده، احتمال اینکه در بزرگسالی مبتلاء به دیابت نوع 2 یا چاقی شوند، بیشتر است.
بنابراین توصیه می‌شود این کودکان به‌طور منظم ورزش کنند و با رعایت رژیم غذایی اصولی، وزن مناسبی داشته باشند تا از بروز این مشکلات جلوگیری شود.
بهترین درمان برای دیابت بارداری
بهترین روش درمان دیابت بارداری این است که تغییرات مهمی در سبک زندگی، رژیم غذایی مناسب و فعالیت‌های بدنی ایجاد کنید. از آنجایی که دیابت بارداری می‌تواند باعث بروز مشکلاتی در کودک و مادر شود، درمان باید خیلی زود مورد توجه قرار گیرد.
در ادامه مطلب، چند مورد از مهم‌ترین راهکارهای درمان دیابت بارداری را معرفی می‌کنیم:
- خوردن غذای سالم: در رژیم غذایی روزانه خود انواع غذاها مانند میوه و سبزیجات تازه را بگنحانید و مصرف چربی را کاهش دهید. رعایت رژیم غذایی اصولی می‌تواند تا حد زیادی بروز مشکلات ناشی از دیابت در زمان حاملگی را کاهش دهد.
- اندازه‌گیری قند خون: اگر از مشکل دیابت در دوره حاملگی رنج می‌برید، احتمالا پزشک معالج شما اندازه‌گیری قند خون را به شما توصیه می‌کند. برای این کار لازم است سطح قند خون خود را چندین مرتبه در روز اندازه‌گیری کنید.
- دارو: چنانچه انجام موارد بالا برای کنترل سطح قند خون مادران مبتلاء به دیابت بارداری کافی نباشد، پزشک تزریق انسولین را تجویز می‌کند. البته این روش درمان، در تعداد کمی از زنان بارداری که این مشکل را دارند انجام می‌شود. گاهی اوقات ممکن است پزشک معالج داروی خوراکی را برای کنترل سطح قند خون تجویز کند.
- ورزش کردن: ورزش کردن به صورت منظم باعث می‌شود بدن از گلوکز بدون انسولین اضافی استفاده کند. پیشنهاد می‌شود قبل از انجام هر فعالیت ورزشی با پزشک خود مشورت کنید.
دیابت بارداری در چه افرادی شایع است؟
دیابت حاملگی ممکن است در هر مادر بارداری بروز کند، اما مادرانی که شرایط زیر را دارند بیشتر احتمال بروز دیابت را دارند:
- چاقی
- سن بالای 35 سال
- فشار خون بالا
- سابقه خانوادگی
- مادران با تحرک و فعالیت کم
- مادران مبتلاء به بیماری تخمدان پلی کیستیک
- سابقه زایمان فرزند با وزن بالا
پیگیری دیابت بارداری بعد از زایمان را فراموش نکنید
بعد از زایمان، پیگری سطح قند خون مادران تا 12 هفته لازم است. بعد از این مدت هم لازم است سه سال یکبار آزمایش قند خون را تکرار کنید. چنانچه آزمایش قند خون، دیابت نوع 2 را نشان داد با پزشک خود برای یک برنامه درمانی مناسب مشورت کنید.
برای درخواست هرگونه مشاوره، انجام آزمایش و ثبت درخواست تلفنی نمونه‌گیری (در آزمایشگاه، منزل، محل کار)
با تلفن 1650 برای استان تهران و تلفن 88709970-021 برای دیگر استان‌ها
با آزمایشگاه پاتوبیولوژی و ژنتیک پزشکی تهران لب تماس بگیرید.
آنچه از مقاله دیابت بارداری آموختیم
تشخیص دیابت بارداری برای بسیاری از مادران کمی نگران‌کننده است، اما مطمئن باشید با کنترل مناسب سطح قند خون می‌توانید یک بارداری طبیعی داشته باشید و کودک خود را سالم به دنیا بیاورید. پزشک معالج شما در طول بارداری در کنارتان است تا خطرات ناشی از دیابت حاملگی را تا حد زیادی کاهش دهد.
- منابع:
