آزمایش CA-125 (آنتی ژن سرطانی) چیست؟

آزمایش آنتی ژن سرطانیCA-125 یکی از ابزارهای مهم در تشخیص و پایش برخی از بیماری‌ها، به‌ویژه سرطان تخمدان، است. این آزمایش سطح آنتی‌ژن سرطانی 125 را در خون اندازه‌گیری می‌کند که می‌تواند در شرایط خاصی افزایش یابد. گرچه سطح بالای CA-125 همیشه نشانه‌ی سرطان نیست، اما بررسی آن در کنار سایر روش‌های تشخیصی می‌تواند به شناسایی زودهنگام و مدیریت بهتر بیماری کمک کند. بر این اساس، در این مقاله از تهران لب به بررسی دقیق این آزمایش، کاربردهای آن و محدودیت‌های احتمالی آن می‌پردازیم.

آنتی ژن سرطانی یا CA-125 

آزمایش آنتی ژن سرطانی یک نوع آزمایش خون است که میزان پروتئین CA-125 (که به آن آنتی‌ژن سرطانی 125 نیز گفته می‌شود) را در بدن اندازه‌گیری می‌کند.

CA-125 نوعی بیومارکر یا ماده‌ای در خون است که می‌تواند نشان‌دهنده‌ی یک بیماری یا وضعیت خاص باشد. سطح بالای CA-125 ممکن است نشانه‌ای از سرطان تخمدان باشد. تخمدان‌ها دو غده‌ی تولیدمثلی هستند که تخمک‌ها را ذخیره و آزاد کرده و هورمون تولید می‌کنند.

با این حال، آزمایش CA-125 می‌تواند نتایج مثبت و منفی کاذب داشته باشد. یعنی سطح CA-125 ممکن است در حالت عادی باشد، حتی اگر فرد به سرطان مبتلا باشد (منفی کاذب)، یا ممکن است سطح آن بالا باشد، در حالی که فرد سرطان ندارد (مثبت کاذب). به همین دلیل، این آزمایش به‌عنوان یک روش غربالگری موثر برای سرطان تخمدان توصیه نمی‌شود.

در عوض، پزشکان این آزمایش را به‌عنوان بخشی از یک روش کلی برای پایش برخی از انواع سرطان‌ها، به‌ویژه در حین و پس از درمان سرطان، تجویز می‌کنند.

همچنین، این آزمایش برای تشخیص زودهنگام سرطان تخمدان در افرادی که در معرض خطر بالای این بیماری هستند انجام می‌شود. افرادی که یکی از اعضای نزدیک خانواده‌شان به سرطان تخمدان مبتلا بوده یا دارای جهش ژنتیکی خاصی هستند که خطر ابتلا به سرطان تخمدان را افزایش می‌دهد، ممکن است به این آزمایش نیاز داشته باشند. اما در افرادی که هیچ علامت یا عامل خطری ندارند، این آزمایش مفید نخواهد بود.

آزمایش آنتی ژن سرطانی CA-125 چه سرطان‌هایی را تشخیص می‌دهد؟

این آزمایش سرطان را تشخیص نمی‌دهد. بلکه برای کمک به تشخیص، درمان و پایش سرطان تخمدان در برخی از افراد استفاده می‌شود. علاوه بر این، ممکن است برای سرطان لوله‌های فالوپ یا سرطان پرده‌ی صفاق (پریتوان) نیز به کار رود.

چه زمانی باید آزمایش CA-125 انجام شود؟

آزمایش خون CA-125 ممکن است برای موارد زیر استفاده شود:

بررسی میزان موفقیت درمان سرطان تخمدان (اگر سطح CA-125 کاهش یابد، معمولا به این معناست که درمان موثر بوده است).

• پایش عود سرطان تخمدان پس از درمان موفقیت‌آمیز (این آزمایش بسته به زمان پایان درمان، ممکن است هر چند ماه یک‌بار یا سالانه انجام شود)
• غربالگری افراد در معرض خطر بالای سرطان تخمدان
• کمک به ارزیابی افرادی که علائم سرطان تخمدان دارند یا مشکوک به این بیماری هستند

چه کسانی باید آزمایش CA-125 بدهند؟

اگر پزشک مشکوک به سرطان تخمدان باشد یا شما را تحت درمان برای این بیماری قرار داده باشد، ممکن است آزمایش آنتی ژن سرطانی را برای پایش وضعیت شما توصیه کند.

همچنین، اگر در معرض خطر بالای سرطان تخمدان باشید، ممکن است نیاز به آزمایش CA-125 داشته باشید. برخی از عوامل خطر شامل موارد زیر هستند:

• حامل ژن BRCA (جهش در این ژن خطر ابتلا به سرطان تخمدان را افزایش می‌دهد).
• داشتن سابقه خانوادگی سرطان تخمدان.
• سابقه ابتلا به سرطان تخمدان در گذشته.

این آزمایش به‌تنهایی برای تشخیص سرطان کافی نیست، اما در کنار روش‌های دیگر می‌تواند به پزشکان در ارزیابی بهتر وضعیت بیمار کمک کند.

نحوه انجام آزمایش آنتی ژن سرطانی CA-125

در این آزمایش، مقدار کمی از خون شما برای بررسی نمونه‌گیری می‌شود. هنگام وارد شدن سوزن به بازویتان، ممکن است کمی درد یا سوزش احساس کنید. فرآیند خون‌گیری فقط چند دقیقه طول می‌کشد. برای این آزمایش، نیازی به محدودیت‌های غذایی قبل از انجام آن نیست.

آیا برای آزمایش آنتی ژن سرطانی نیاز به آمادگی خاصی داریم؟

خیر، نیازی به انجام اقدام خاصی برای آماده شدن قبل از آزمایش CA-125 وجود ندارد. این آزمایش مانند آزمایش خون معمولی بدون آمادگی خاص و در عرض چند دقیقه انجام می‌شود.

آیا آزمایش CA-125 خطر دارد؟

آزمایش خون CA-125 خطر خاصی ندارد. البته، گرفتن نمونه خون در برخی افراد ممکن است دشوارتر از دیگران باشد. در موارد نادر، ممکن است عفونت یا خونریزی بیش از حد رخ دهد. اما معمولا افراد ممکن است هنگام خون‌گیری احساس سرگیجه کنند یا پس از آن در محل ورود سوزن کبودی داشته باشند.

نتایج نادرست آزمایش آنتی ین سرطانی

بسیاری از شرایط دیگر، غیر از سرطان تخمدان، می‌توانند باعث افزایش سطح CA-125 شوند. بنابراین ممکن است نتیجه به شکل کامل مربوط به وجود آنتی ژن سرطانی در بدن نباشد و تحت تاثیر عوامل دیگر قرار گرفته باشد. برخی از این شرایط عبارت‌اند از:

• قاعدگی
• بارداری
• آندومتریوز
• بیماری التهابی لگن (PID)
• فیبروم رحم یا سایر توده‌های خوش‌خیم (غیرسرطانی)
• سایر سرطان‌ها مانند سرطان پانکراس یا سرطان لوله‌های فالوپ
• بیماری‌های کبدی

به دلیل این‌که سطح بالای CA-125 ممکن است در سایر بیماری‌ها نیز دیده شود، این آزمایش معمولا همراه با ابزارهای تشخیصی دیگر استفاده می‌شود.

نتیجه مطلوب آزمایش CA-125 چیست؟

نتایج این آزمایش باید توسط پزشک متخصص تفسیر شود. محدوده‌های نرمال ممکن است متفاوت باشند؛ زیرا آزمایشگاه‌های مختلف از روش‌های متفاوتی استفاده می‌کنند. به‌طور کلی، سطح بالاتر از ۳۵ واحد در هر میلی‌لیتر غیرطبیعی تلقی می‌شود.

اما افزایش سطح CA-125 همیشه به معنی سرطان یا بازگشت آن نیست. پزشک شما نتایج را بررسی کرده و در صورت نیاز، آزمایش‌های بیشتری را تجویز می‌کند.

آزمایش CA-125 در منزل و شرایط انجام این آزمایش در منزل

آزمایشگاه تهران لب با ارائه خدمات آزمایش خون در منزل، امکان انجام آزمایش‌های پزشکی را بدون نیاز به مراجعه حضوری فراهم کرده است. با استفاده از این سرویس، شما می‌توانید در محیطی آرام و ایمن، تحت نظارت متخصصان مجرب، نمونه‌گیری خود را انجام دهید. تیم حرفه‌ای ما با رعایت استانداردهای بهداشتی و استفاده از تجهیزات مدرن، دقت و سرعت بالایی را در ارائه نتایج تضمین می‌کند. برای درخواست خدمات آزمایش در منزل، کافی است از طریق وب‌سایت یا تماس با ما نوبت خود را ثبت کنید و از تجربه‌ای راحت و مطمئن بهره‌مند شوید.

تفسیر آزمایش آنتی ژن سرطانی CA-125

پزشک شما نتایج آزمایش را به‌طور دقیق برای شما توضیح خواهد داد. حتی اگر سطح CA-125 بالا باشد، برای تشخیص سرطان به آزمایش‌های بیشتری نیاز است.

یک نتیجه آزمایش به‌تنهایی کافی نیست و معمولا پزشکان این آزمایش را در چند نوبت انجام می‌دهند تا تغییرات سطح CA-125 را بررسی کنند.

اگر شما مبتلا به سرطان تخمدان هستید، سطح بالای CA-125 ممکن است نشان‌دهنده‌ی عود یا پیشرفت سرطان باشد، در حالی که سطح پایین‌تر می‌تواند نشان‌دهنده‌ی تأثیر مثبت درمان باشد.

سطح CA-125 ارتباط مستقیمی با میزان پیشرفت سرطان ندارد، بنابراین برای تعیین دقیق وضعیت بیماری، آزمایش‌های تکمیلی لازم است.

جدول تفسیر نتایج آزمایش CA-125

پیگیری‌های پس از آزمایش CA-125

اگر پزشک شما آزمایش CA-125 را تجویز کند و نتیجه آن مثبت باشد، احتمالا آزمایش‌های تکمیلی را برای بررسی بیشتر درخواست خواهد کرد. این آزمایش‌ها ممکن است شامل سونوگرافی ترانس‌واژینال یا تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی (MRI) باشند.

همچنین، پزشک ممکن است تصمیم بگیرد آزمایش CA-125 را در زمان دیگری تکرار کند تا ببیند آیا نتایج تغییر می‌کنند یا خیر.

آنچه از مقاله «آزمایش CA-125 (آنتی ژن سرطانی) چیست؟» آموختیم

آزمایش CA-125 یکی از ابزارهایی است که پزشکان برای پایش روند درمان سرطان و غربالگری افراد در معرض خطر بالا استفاده می‌کنند. بااین‌حال، این آزمایش برای افرادی که هیچ علامت یا عامل خطری ندارند، توصیه نمی‌شود. اگر در مورد این آزمایش و نتایج آن نگرانی دارید، حتما با پزشک خود مشورت کنید. تنها پزشک متخصص می‌تواند نتایج آزمایش شما را به‌درستی تفسیر کرده و راهنمایی‌های لازم را ارائه دهد. آزمایشگاه تهران لب همراه شماست تا با ارائه خدمات دقیق و مطمئن، در مسیر سلامت گام بردارید.

منبع:

https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/ca-125-test/about/pac-20393295