آزمایش پرولاکتین برای چیست؟ + قیمت و شرایط انجام آزمایش پرولاکتین

آزمایش پرولاکتین چیست؟

هورمون ها مواد شیمیایی هستند که در بدن ترشح شده و بر فعالیت های مختلف سلول ها و اندام ها تأثیر می گذارند. این مواد شیمیایی نقش مهمی در تنظیم رشد، متابولیسم، تولید مثل، خلق و خو، استرس و سلامت جنسی دارند. اختلال در تعادل هورمون ها می تواند منجر به مشکلات جسمی و روانی شود. بنابراین، اهمیت آزمایش های هورمونی برای تشخیص و درمان این مشکلات بسیار زیاد است. آزمایش پرولاکتین یکی از آزمایش های خون مهم است که این هورمون مهم را اندازه گیری میکند.

آزمایش پرولاکتین به انگلیسی prolactin یک آزمایش خون است که سطح این هورمون را در بدن اندازه می گیرد. تست آزمایشگاهی پرولاکتین می تواند برای تشخیص علت برخی از مشکلات مانند ناباروری، اختلالات قاعدگی، ترشح شیر بدون بارداری، اختلالات جنسی، ریزش مو، گرگرفتگی و تخمدان پلی کیستیک مفید باشد.

 همچنین، آزمایش پرولاکتین خون می تواند برای بررسی وجود عملکرد غده هیپوفیز یا اختلالات تیروئیدی انجام شود.

در این مقاله میپردازیم به اینکه آزمایش پرولاکتین مربوط به چیست، روش انجام آزمایش پرولاکتین چگونه است و تست پرولاکتین مردان چیست. همچنین نگاهی به شرایط آزمایش هورمونی پرولاکتین و جواب آزمایش پرولاکتین خون می اندازیم.

برای درخواست هرگونه مشاوره، انجام آزمایش پرولاکتین و ثبت درخواست تلفنی نمونه‌گیری (در آزمایشگاه، منزل، محل کار)
با تلفن 1650 برای استان تهران و تلفن 88709970-021 برای دیگر استان‌ها
با آزمایشگاه پاتوبیولوژی و ژنتیک پزشکی تهران لب تماس بگیرید.

نقش پرولاکتین و آزمایش پرولاکتین چیست؟

پرولاکتین در آزمایش خون توسط غده هیپوفیز در مغز تولید می شود و به طور عمده برای کمک به زنان برای تولید شیر پس از زایمان کاربرد دارد و در سلامت تولید مثل زنان مهم است. عملکرد خاص پرولاکتین در مردان شناخته شده نیست. با این حال، سطح پرولاکتین برای اندازه گیری رضایت جنسی در مردان و زنان مورد استفاده قرار می گیرد.

بنابراین در جواب اینکه آزمایش Prolactin چیست، باید گفت یک آزمایش خون است که سطح هورمون پرولاکتین را در بدن اندازه می‌گیرد.

این هورمون همچنین بر موارد زیر تاثیرگذار است:

• سیکل قاعدگی
• متابولیسم
• سیستم ایمنی
• سلامت جنسی و تولید مثل

اختلال در سطح پرولاکتین می ‌تواند منجر به مشکلاتی مانند ناباروری، ترشح شیر بدون بارداری، اختلالات جنسی، ریزش مو، گرگرفتگی و تومور غده هیپوفیز شود. در ادامه این موارد را کامل تر بررسی میکنیم.

آزمایش پرولاکتین خون برای چیست؟

یکی از سوالاتی که برای افراد مطرح میشود این است که آزمایش پرولاکتین برای چیست؛ در پاسخ به اینکه آزمایش هورمون پرولاکتین برای چیست، باید گفت این تست می ‌تواند برای تشخیص علل مختلفی از اختلالات هورمونی، ناباروری، ترشح شیر بدون بارداری، بروز علائم یائسگی، جوش صورت، ریزش مو و دیگر مشکلات به کار رود. برای انجام آزمایش PRL یا پرولاکتین، نیاز به نمونه ‌گیری خون از رگ بازوی شما است.

شما باید حداقل دو روز قبل از آزمایش از خوردن غذا، نوشیدن الکل، دخانیات، ورزش و رابطه جنسی خودداری کنید چرا که همچنین باید از تحریک پستان‌ از طریق لباس تنگ، لباس زیر و لمس جلوگیری شود تا مقدار نرمال پرولاکتین افزایش پیدا نکند.

در ادامه 4 کاربرد این آزمایش را دقیق تر بررسی میکنیم تا بهتر بفهمید که آزمایش پرولاکتین برای تشخیص چیست.

·       آزمایش پرولاکتین و ناباروری

آزمایش پرولاکتین خون یکی از آزمایش ‌هایی است که برای بررسی علت ناباروری در زنان انجام می‌ شود. اگر سطح این هورمون در خون بالا باشد، ممکن است باعث اختلال در تخمک ‌گذاری و کاهش میل جنسی شود. برخی از علائم پرولاکتین بالا در زنان عبارتند از:

• ترشح شیر از سینه‌ها بدون بارداری
• قاعدگی نامنظم یا بدون دوره قاعدگی
• آکنه
• ریزش مو
• علائم یائسگی

·       آزمایش پرولاکتین در یائسگی

در این دوره، تولید هورمون ‌های جنسی زنانه، یعنی استروژن و پروژسترون، کاهش می ‌یابد و سیکل قاعدگی نامنظم و سپس متوقف می ‌شود. برخی از علائم یائسگی عبارتند از: گرگرفتگی، تعریق شبانه، خشکی واژن، کاهش میل جنسی، افسردگی، اضطراب، تغییرات خلق و خو، ریزش مو، آکنه و تغییرات وزن بعضی از این علائم ممکن است به دلیل بالا بودن پرولاکتین ایجاد شوند. میزان پرولاکتین بالا می‌تواند باعث کاهش تولید استروژن و پروژسترون شده و سبب مختل شدن سیکل قاعدگی و بروز علائم یائسگی شود.

·       آزمایش پرولاکتین برای جوش

یکی از هورمون ‌هایی که می ‌تواند روی جوش تاثیر بگذارد، پرولاکتین است. اگر سطح این هورمون در خون بالا باشد، ممکن است باعث افزایش ترشح چربی پوست شده و موجب ایجاد یا تشدید جوش شود. برای تشخیص پرولاکتین بالا آزمایش خون انجام می ‌شود و برای درمان آن، داروهایی که باعث کاهش ترشح این هورمون می ‌شوند، مصرف می ‌شوند.

• آزمایش پرولاکتین و ریزش مو

یکی نمونه دیگر از علت آزمایش پرولاکتین، ریزش مو در زنان و مردان است. عدم تعادل این هورمون یکی از دلایلی است که ممکن است فرد را دچار کم پشتی و ریزش مو کند. انجام آزمایش کمی پرولاکتین خون میتواند در جلوگیری از این اتفاق مفید باشد. 

دو تست مکمل آزمایش خون پرولاکتین

تست های مکمل آزمایش پرولاکتین شامل چه چیزهایی است؟ دو مورد از آزمایش ‌های مکمل پرولاکتین شامل هورمون های تیروئید و تستوسترون است که در ادامه ارتباط آنها را توضیح میدهیم:

• آزمایش پرولاکتین و تیروئید

 این آزمایش برای اندازه‌ گیری میزان هورمون ‌های تیروئیدی در خون استفاده می ‌شود. تیروئید یک غده ‌ی پروانه‌ ای شکل است که در قسمت جلویی گردن قرار دارد و هورمون‌ هایی را تولید می ‌کند که بر متابولیسم، دما، وزن و انرژی بدن تأثیر دارند.

اما ارتباط این هورمون با ازمایش هورمونی پرولاکتین چیست؟ کم ‌کاری تیروئید می‌ تواند باعث افزایش سطح پرولاکتین شود و پرکاری تیروئید می‌ تواند باعث کاهش سطح پرولاکتین شود.

• آزمایش پرولاکتین و تستوسترون

این آزمایش برای اندازه‌ گیری میزان تستوسترون در خون استفاده می‌ شود که مربوط به هورمون جنسی است که در مردان و زنان تولید می‌ شود ولی مقدار آن در مردان بیشتر است. تستوسترون نقش مهمی در توسعه ویژگی ‌های جنسی، تولید مثل، رشد عضلات، استخوان ‌ها و موها، تنظیم خون ‌رسانی و احساس خوب دارد.

ارتباط آزمایش پرولاکتین هورمون تیروئید از این جهت است که پرولاکتین بالا می ‌تواند باعث کاهش تولید تستوسترون شود و تستوسترون پایین می‌ تواند باعث افزایش ترشح پرولاکتین شود.

چه کسانی باید آزمایش پرولاکتین بدهند؟

تنها کاربرد آزمایش پرولاکتین در زنان نیست، بلکه آزمایش پرولاکتین در آقایان نیز میتواند مسائل مهمی را بررسی کند. در ادامه به نقش تست پرولاکتین برای مردان و زنان میپردازیم:

·       آزمایش پرولاکتین زنان

بانوانی که دچار ناباروری، عدم تنظیم سیکل قاعدگی، ترشح شیر از پستان بدون بارداری، علائم یائسگی یا تورم غده هیپوفیز هستند، ممکن است نیاز به تست پرولاکتین داشته باشند. جواب آزمایش هورمونی پرولاکتین می ‌تواند سطح هورمون پرولاکتین را در خون نشان دهد و پزشکان با  تفسیر جواب آزمایش پرولاکتین میتوانند علت اختلالات را بررسی کنند.

·       آزمایش پرولاکتین برای آقایان

آقایانی که دچار کاهش میل جنسی، اختلال در نعوظ، اختلال در تولید اسپرم، تورم و تومور غده هیپوفیز، سردرد یا مشکلات بینایی هستند، ممکن است نیاز به آزمایش پرولاکتین در مردان داشته باشند. عدد آزمایش پرولاکتین می‌ تواند نشان دهد که آیا سطح این هورمون در خون بالا است یا خیر. همچنین تفسیر آزمایش هورمون پرولاکتین به بررسی علل آن کمک میکنند. شرایط تست پرولاکتین مردان تفاوت چندانی ندارد و باید چند ساعت قبل از آن چیزی جز آب نخورید و از استرس و ورزش خودداری کنید.

·       آیا آزمایش پرولاکتین در کودکان هم تجویز میشود؟

به طور معمول آزمایش پرولاکتین برای مردان و زنان تجویز میشود و کمتر دیده میشود که کودکی نیاز به انجام تست پرولاکتین خون داشته باشد. با این حال، برخی تحقیقات نشان میدهند که اثار بالا بودن یا پایین بودن این هورمون ممکن است در کودکان نیز مشاهده شود.

اهمیت آزمایش پرولاکتین برای بارداری

تفسیر آزمایش پرولاکتین در زنان بسیار مهم است چرا که از عوامل مهم داشتن یک بارداری و همچنین یک فرزند سالم است. نقش تست پرولاکتین در شیردهی و تولید شیر از غدد پستان محدود نمیشود، بلکه سطح آن روی عملکرد تخمدان‌ ها و باروری اثرگذار است. در ادامه نقش آزمایش پرولاکتین سرم در بارداری را بررسی میکنیم.

·       نقش آزمایش پرولاکتین در بارداری

 آزمایش پرولاکتین در بارداری برای بررسی سلامت غده هیپوفیز و تأثیر آن بر تولید شیر مادر انجام می‌ شود. سطح پرولاکتین در طول بارداری به طور قابل توجهی افزایش می ‌یابد و به ایجاد تغییرات فیزیولوژیک در سینه ‌ها، کمک می‌ کند تا آماده شیردهی شوند. تست پرولاکتین حاملگی می ‌تواند نشان دهد که آیا غده هیپوفیز به درستی کار می ‌کند و آیا میزان پرولاکتین مناسب است یا خیر.

·       اهمیت آزمایش پرولاکتین قبل از بارداری

آزمایش پرولاکتین قبل از بارداری برای زنانی که مشکلاتی مانند ناباروری، تاخیر در پریود و… دارن انجام می ‌شود. تفسیر تست پرولاکتین خون میتواند علت این مشکلات را تشخیص دهد و راه‌ حل مناسب را پیشنهاد کند. پرولاکتین نرمال برای باردار شدن حدود 4 تا 30 نانوگرم است.

عدم وجود رنج نرمال پرولاکتین در بارداری میتواند باعث مهار تخمک‌ گذاری، کاهش استروژن، اختلال در لانه‌ گذاری رحم و سقط جنین شود. بنابراین، آزمایش نرمال پرولاکتین قبل از بارداری می ‌تواند کمک کند تا این مشکلات رفع شوند و احتمال بارداری و سلامت جنین را افزایش دهد.

• آزمایش پرولاکتین بعد از سقط جنین

بالا بودن پرولاکتین در آزمایش خون بعد از سقط جنین طبیعی است و به مرور زمان کاهش می یابد. معمولاً یک تا دو ماه بعد از سقط جنین، حد نرمال پرولاکتین به حالت اولیه برمیگردد. اما اگر میزان پرولاکتین نرمال بعد از این مدت نیز مشاهده نشود، ممکن است نشانه ‌ای از وجود تومور هیپوفیز یا اختلالات دیگر باشد. در این صورت، باید از پزشک مشورت بگیرید و درمان مناسب را دنبال کنید .

طریقه آزمایش پرولاکتین چگونه است؟

چگونگی آزمایش پرولاکتین یکی از مسائل مهمی است که افراد آن را جستجو می کنند. مهم تر از آن، یکی از پرتکرارترین سوالات درباره تست پرولاکتین این است که تست پرولاکتین از طریق خون است یا ادرار که در ادامه اشاره میکنیم.

·       آزمایش پرولاکتین خون است یا ادرار؟

آزمایش پرولاکتین فقط خون است یا ادرار؟ همانطور که از نام اسم تست پرولاکتین (آزمایش خون پرولاکتین) مشخص است، این آزمایش تنها از طریق نمونه خون دریافت میشود و از طریق دیگر نمونه ها مثل ادرار یا تست پرولاکتین مدفوع امکانپذیر نمیباشد.

·       آزمایش پرولاکتین چگونه گرفته میشود؟

در رابطه با اینکه آزمایش پرولاکتین چگونه انجام میشود باید گفت برای انجام آن، نیاز به نمونه ‌گیری خون از رگ بازو یا دست می باشد. دستورالعمل تست پرولاکتین و نمونه گیری آن مشابه یک آزمایش خون ساده است و بعد از آن نمونه خون به آزمایشگاه فرستاده شده و مقدار پرولاکتین با استفاده از روش‌ های آزمایشگاهی تعیین می ‌شود.

شرایط آزمایش پرولاکتین و هورمونی

با توجه به اینکه  تفسیر آزمایش پرولاکتین زنان نقش مهمی در روند درمان و رفع مشکلات مختلف دارد، بسیار مهم است که بعد از انجام تست پرولاکتین جواب قطعی و درستی نیاز داشته باشیم. یکی از مهمترین مسائلی که روی بالا یا پایین بودن پایین بودن پرولاکتین در آزمایش خون تاثیرگذار است، نامساعد بودن شرایط تست پرولاکتین است.

آزمایش پرولاکتین شرایط خاصی دارد که فرد باید برای دریافت جواب تست پرولاکتین نرمال آنها را رعایت کند.

·       چه زمانی برای آزمایش پرولاکتین مناسب است؟

اولین سوال این است که آزمایش پرولاکتین کی باید انجام شود. اینکه تست پرولاکتین چه زمانی باید انجام شود از اهمیت بالایی برخوردار است و سطح هورمون را تغییر میدهد. برای تست پرولاکتین بهترین زمان چند ساعت بعد از بیداری است.

* چند ساعت قبل از آزمایش پرولاکتین باید بیدار باشیم؟

سطح پرولاکتین در صبح زود بالاتر است و بهتر است آزمایش پرولاکتین چند ساعت بعد از بیداری انجام شود. پزشکان توصیه میکنند 2 الی 3 ساعت بعد از بیداری این آزمایش را انجام دهید. برخی منابع میگویند تست پرولاکتین یک ساعت بعد از بیداری هم قابل انجام است که این مسئله درست نیست و روی سطح نرمال پرولاکتین تاثیر میگذارد.

·       آیا برای آزمایش پرولاکتین باید ناشتا بود؟

اینکه آزمایش پرولاکتین ناشتایی می خواهد یا خیر مهم دیگری است گاها باعث تغییر و دقیق نبودن رنج پرولاکتین میشود. توجه داشته باشید که از مهم ترین شرایط تست پرولاکتین ناشتا بودن میباشد و بسیار مهم است که برای تست پرولاکتین ناشتا باشیم و از مصرف مواد غذایی بجز آب پرهیز کنیم.

علت اینکه در آزمایش پرولاکتین باید ناشتا باشیم این است که مصرف مواد غذایی باعث تست پرولاکتین بالا در فرد میشود. 

* برای آزمایش پرولاکتین چند ساعت باید ناشتا بود

چند ساعت قبل از آزمایش پرولاکتین باید ناشتا بود نظرات مختلفی وجود دارد و به طور کلی توصیه میشود 8 الی 12 قبل از آزمایش خون پرولاکتین ناشتا باشید. با این حال خوردن آب قبل از تست پرولاکتین مشکلی ایجاد نمیکند.

·       آیا میتوان قبل از آزمایش فعالیت بدنی داشت؟

12 ساعت قبل از آزمایش پرولاکتین، باید از هر نوع فعالیت بدنی، استرس، نزدیکی جنسی، تحریک شدن سینه، مصرف دخانیات و الکل خودداری کنید. چون این عوامل می ‌توانند سطح پرولاکتین را افزایش دهند. بنابراین به تست پرولاکتین و سیگار هم توجه داشته باشید.

·       آیا آزمایش پرولاکتین در قاعدگی امکان پذیر است؟

سوالات و ابهامات مختلفی درباره آزمایش پرولاکتین در پریودی وجود دارد، برای مثال اینکه:

• آزمایش پرولاکتین حتما باید پریود بود یا نه؟
• آزمایش پرولاکتین روز چندم پریود انجام میشود؟
• آیا آزمایش پرولاکتین در زمان قاعدگی باعث تغییر نتیجه نمیشود؟
• شرایط آزمایش پرولاکتین در پریودی چگونه است؟

در این خصوص باید گفت که انجام آزمایش پرولاکتین و پریودی هیچگونه تداخلی با یکدیگر نداشته و انجام آن تست پرولاکتین در پریود امکانپذیر است.

* آزمایش پرولاکتین روز چندم پریودی انجام میشود؟

برای انجام آزمایش پرولاکتین و پریود، بسیار از پزشکان توصیه میکنند تست پرولاکتین روز سوم پریود انجام شود چرا که در این زمان، سطح این هورمون ثابت تر است.

بنابراین باید گفت که انجام آزمایش پرولاکتین و قاعدگی باعث کاهش دقت نتایج آزمایش نمیشود و انجام آن در این دوران بلامانع است و شرایط آن نیز تفاوتی با حالت عادی ندارد.

خواندن جواب آزمایش هورمونی پرولاکتین

جواب و تفسیر آزمایش پرولاکتین برای افراد و بخصوص خانم ها بسیار مهم است، بنابراین باید بدانیم که تست پرولاکتین چقدر باید باشد. به طور کلی آزمایش پرولاکتین باید چند باشد بستگی به شرایط فرد دارد. برای مثال آزمایش پرولاکتین نرمال در زنان باردار با تست پرولاکتین نرمال زنان غیرباردار متفاوت است. در ادامه حد نرمال پرولاکتین در زنان را بررسی میکنیم.

·       پرولاکتین نرمال چقدر است؟

میزان پرولاکتین نرمال در زنان و مردان متفاوت است. علاوه بر آن، مقدار نرمال پرولاکتین در زنان تحت تاثیر عواملی مثل بارداری و شیردهی قرار دارد. یکی دیگر از مواردی که در عدد نرمال پرولاکتین در زنان تاثیرگذار است، فعالیت بدنی و رابطه جنسی است و به همین دلیل هم از نکات مهم قبل از آزمایش پرولاکتین این است که تا 12 ساعت از انجام این موارد پرهیز کنید تا میزان نرمال پرولاکتین در زنان تغییر نکند.    

برای جواب به سوال پرولاکتین نرمال چقدر است، رنج نرمال پرولاکتین در آزمایش به شکل زیر میباشد:

• اندازه نرمال پرولاکتین مردان: سطح نرمال پرولاکتین در مردان از 2 تا زیر 17 نانوگرم بر دسی لیتر است (کمتر از ng/mL 20 (µg/L 425)).
• عدد نرمال پرولاکتین در زنان غیرباردار: میزان نرمال پرولاکتین در زنان بالای 19 سال، 4 تا 30 نانوگرم در دسی لیتر (ng/dl) یا (بین ۶۰۰-۳۰ mIU/l) است (کمتر از ng/mL 25).
• مقدار پرولاکتین نرمال در زنان باردار (حامله): حد نرمال آزمایش پرولاکتین در بارداری 80 تا 400 نانوگرم در دسی لیتر است.
• میزان پرولاکتین در یائسگی: یافته ها نشان می دهد (منبع ncbi.nlm.nih.gov) حد متوسط و بالای پرولاکتین در زنان یائسه تفاوت معنی داری ندارد. سطوح پرولاکتین بیش از 8.0 نانوگرم در میلی لیتر پیش بینی فشار خون محیطی بالا است.
• میزان پرولاکتین در کودکان: 3 الی 20 نانوگرم در میلی لیتر (ng/ml) است.

مجددا تکرار میکنیم که Prolactin نرمال در هر فرد ممکن است متفاوت باشد و اعداد ارائه شده صرفا یک رنج حدودی است که خواندن جواب تست پرولاکتین به شما کمک میکند تا بدانید پرولاکتین نرمال در زنان باید چند باشد و چه عددی آزمایش پرولاکتین پایین را نشان میدهد.   

قیمت آزمایش پرولاکتین

قیمت آزمایش هورمون پرولاکتین یکی از عواملی است که میتواند بر تصمیم افراد برای انجام این آزمایش تاثیر داشته باشد. جدا از اینکه آزمایش پرولاکتین قیمت بالایی ندارد، پیشنهاد میکنیم بیشتر به اهمیت آزمایشات پزشکی اهمیت بدهید تا هزینه تست پرولاکتین و آزمایش هورمونی.

هزینه آزمایش هورمون پرولاکتین ممکن است بسته به نوع آزمایش، آزمایشگاه، بیمه و دفترچه تامین اجتماعی متفاوت باشد.

برای انجام آزمایش پرولاکتین قیمت آزاد آن برابر با حدودا 150 هزار تومان است و درصورتی که از بیمه تامین اجتماعی استفاده کنید، هزینه آن برابر با 120 هزار تومان خواهد بود.