اهدای جنین چیست؟ | زمان، شرایط و درصد موفقیت

اهدای جنین یکی از روش‌های پزشکی برای کمک به زوج‌هایی است که به دلیل مشکلات ناباروری قادر به فرزندآوری نیستند. در این روش، یک جنین حاصل از لقاح آزمایشگاهی (IVF) که متعلق به زوج‌های دیگر است، به رحم مادر پذیرنده منتقل می‌شود. این فرآیند به‌ویژه برای زنانی که قادر به تولید تخمک نیستند یا با مشکلات رحمی مواجه هستند، یک گزینه مناسب محسوب می‌شود.

اما برای استفاده از این روش، شرایط پزشکی و قانونی خاصی باید رعایت شود. همچنین، درصد موفقیت این روش به عوامل مختلفی از جمله سن مادر پذیرنده و کیفیت جنین بستگی دارد. در این مقاله از تهران لب، زمان مناسب، شرایط لازم و میزان موفقیت اهدای جنین را بررسی خواهیم کرد.

اهدای جنین نوعی روش کمک‌باروری است که با استفاده از لقاح مصنوعی (IVF) انجام می‌شود. در این روش، تخمک و اسپرم در محیط آزمایشگاهی با هم ترکیب شده و پس از تشکیل جنین، به رحم مادر انتقال داده می‌شود. در برخی موارد، جنین‌ها برای استفاده در آینده فریز شده یا به زوج‌های دیگر اهدا می‌شوند. پزشک معمولا این روش را زمانی پیشنهاد می‌دهد که سایر درمان‌های ناباروری موثر واقع نشده باشند.

اهداف اهدای جنین

اهدای جنین به دلایل مختلفی انجام می‌شود، از جمله:

1. کمک به زوج‌های نابارور برای داشتن فرزند
2. استفاده از جنین برای تحقیقات علمی
3. فریز و ذخیره جنین برای استفاده‌های آینده

از نظر ژنتیکی، کودک حاصل از این روش ویژگی‌های بیولوژیکی والدین اهداکننده را دارد اما از نظر فرهنگی و تربیتی تحت تاثیر خانواده‌ای که در آن رشد می‌کند، خواهد بود.

با استفاده از این روش، بسیاری از زوج‌ها توانسته‌اند لذت پدر و مادر شدن را تجربه کنند. در ادامه، جزئیات بیشتری درباره این فرآیند، مزایا و درصد موفقیت آن بررسی خواهیم کرد.

اقدامات لازم قبل از اهدای جنین

پیش از انجام فرآیند اهدای جنین، فرد اهداکننده باید آزمایش‌های پزشکی و ارزیابی‌های رفتاری را طی کند تا از سلامت او اطمینان حاصل شود. این اقدامات شامل:

• آزمایش برای تشخیص بیماری‌های عفونی مانند HIV-1، HIV-2، هپاتیت B، هپاتیت C، سوزاک و سیفلیس
• بررسی‌های رفتاری برای ارزیابی وضعیت روانی و سابقه سلامت فرد
• غربالگری پزشکی و معاینه فیزیکی کامل
• بررسی احتمال وجود بیماری‌های واگیردار که ممکن است به جنین منتقل شوند

مراحل انجام اهدای جنین

اهدای جنین به سه روش باز، نیمه‌باز و ناشناس به شرح زیر انجام می‌شود:

• در روش باز، اهداکننده و گیرنده یکدیگر را می‌شناسند و ممکن است قبل و بعد از اهدا در ارتباط باشند.
• در روش نیمه‌باز، اطلاعات محدودی بین طرفین رد و بدل می‌شود.
• در روش ناشناس، هیچ اطلاعاتی از طرف مقابل در اختیار اهداکننده یا گیرنده قرار نمی‌گیرد.

در این روش، جنین‌های حاصل از لقاح آزمایشگاهی (IVF) به‌صورت منجمد نگهداری می‌شوند تا زمانی که زوج گیرنده مناسب پیدا شود. سپس جنین از حالت انجماد خارج شده و از طریق یک کاتتر نازک به داخل رحم مادر منتقل می‌شود.

پس از انتقال، آزمایش بارداری حدود 14 روز بعد انجام می‌شود تا مشخص شود که جنین به دیواره رحم چسبیده و بارداری موفقیت‌آمیز بوده است. برای افزایش احتمال موفقیت و جلوگیری از بارداری چندقلویی، مشورت با پزشک درباره تعداد جنین‌های منتقل‌شده ضروری است.

مزایا و معایب اهدای جنین

اهدای جنین یکی از روش‌های درمان ناباروری است که می‌تواند برای زوج‌های بدون فرزند یک فرصت ارزشمند محسوب شود. با این حال، مانند هر روش دیگری، این فرآیند نیز دارای مزایا و معایب خاص خود است.

مزایای اهدای جنین

• دسترسی به جنین آماده: زوج‌هایی که به دلیل مشکلات باروری قادر به فرزندآوری نیستند، می‌توانند بدون نیاز به طی مراحل پیچیده IVF، از جنین‌های اهدایی استفاده کنند. از سوی دیگر، افرادی که در طی درمان ناباروری جنین‌های اضافی دارند، می‌توانند با اهدای آن به دیگران، به تحقق رویای والد شدن آن‌ها کمک کنند.
• تجربه بارداری: در حالی که در فرزندخواندگی، مادر فرآیند بارداری را تجربه نمی‌کند، در اهدای جنین، او می‌تواند مراحل بارداری و زایمان را پشت سر بگذارد و پیوند عاطفی عمیقی با کودک خود برقرار کند.
• یک اقدام انسان‌دوستانه: این روش برای زوج‌هایی که سال‌ها در انتظار فرزند هستند، یک امید بزرگ محسوب می‌شود و می‌تواند زندگی آن‌ها را دگرگون کند.

معایب اهدای جنین

• طولانی بودن روند پذیرش: به دلیل تقاضای بالا و محدودیت در تعداد جنین‌های اهدایی، روند قانونی و پزشکی این فرآیند ممکن است زمان‌بر باشد.
• عدم تضمین موفقیت: میزان موفقیت انتقال جنین فریز شده مشابه انتقال جنین تازه در روش IVF است، اما عواملی مانند سن مادر، مدت زمان انجماد جنین و کیفیت آن تاثیر زیادی بر نتیجه نهایی دارند.

درصد موفقیت اهدای جنین

میزان موفقیت این روش با نرخ تولد نوزاد زنده در هر انتقال جنین سنجیده می‌شود و به فاکتورهای مختلفی بستگی دارد:

• روش‌ها و استانداردهای مرکز درمان ناباروری
• تخصص و مهارت کلینیک در انجماد، ذوب و انتقال جنین
• سن اهداکننده (با افزایش سن، شانس موفقیت کاهش می‌یابد)
• کیفیت جنین در زمان انجماد
• مرحله رشد جنین هنگام فریز شدن
• تعداد جنین‌های انتقال‌یافته
• مراقبت‌های پس از IVF

موارد استفاده از جنین اهدایی

پزشکان معمولا در دو حالت اصلی استفاده از جنین اهدایی را پیشنهاد می‌دهند:

1. زوج‌های نابارور با مشکلات تولید اسپرم: زمانی که مرد به هر دلیلی قادر به تولید اسپرم نیست، جنین اهدایی می‌تواند یک گزینه مناسب برای بچه‌دار شدن باشد.
2. وجود خطر انتقال اختلالات ژنتیکی یا بیماری‌های مادرزادی: در برخی موارد، اگر احتمال انتقال بیماری‌های ژنتیکی یا اختلالات مادرزادی به جنین وجود داشته باشد، پزشکان به استفاده از جنین اهدایی توصیه می‌کنند.

عوامل مختلفی می‌توانند بر کیفیت تخمک یا گامت زن تاثیر بگذارند، مانند سن بالا، شیمی‌درمانی، سابقه جراحی‌های تخمدانی، یا نارسایی تخمدان. این موارد ممکن است باعث کاهش کیفیت تخمک و افزایش خطرات بارداری شوند. همچنین، در مواردی که تخمک و اسپرم سالم باشند اما با درمان‌های ناباروری به نتیجه نرسیده و یا فرد با سقط‌های مکرر مواجه می‌شود، پزشکان معمولا استفاده از جنین اهدایی را توصیه می‌کنند تا احتمال موفقیت افزایش یابد.

شرایط گیرنده و اهداکننده جنین اهدایی

برای انتخاب اهداکنندگان و دریافت‌کنندگان جنین اهدایی شرایط خاصی از نظر سلامت جسمی و روانی، وضعیت اخلاقی و قانونی وجود دارد. این شرایط به شرح زیر است:

1. تایید پزشکی: دریافت گواهی معتبر از پزشک مبنی بر عدم امکان باروری برای زوج نابارور و آمادگی رحم زن برای پذیرش جنین.
2. صلاحیت اخلاقی: زوج دریافت‌کننده و اهداکننده باید از نظر اخلاقی صلاحیت لازم را داشته باشند.
3. سلامت جسمی: زوج‌ها باید از بیماری‌های صعب‌العلاج و خطرناک مانند ایدز، هپاتیت، سوزاک، سیفلیس، کلامیدیا، گنوره و سایر بیماری‌های واگیردار پاک باشند.
4. عدم اعتیاد: اهداکنندگان و دریافت‌کنندگان باید از اعتیاد به مواد مخدر یا الکل عاری باشند.
5. تابعیت ایرانی: برای هر دو طرف اهداکننده و دریافت‌کننده، تابعیت جمهوری اسلامی ایران ضروری است.
6. محرمانگی اطلاعات: اطلاعات شخصی زوج اهداکننده باید محرمانه باقی بماند.
7. عدم ارتباط شخصی: بین اهداکننده و دریافت‌کننده نباید هیچ ارتباط شخصی و پیشین وجود داشته باشد.
8. رفتار اجتماعی سالم: زوج اهداکننده و دریافت‌کننده باید از رفتارهای اجتماعی پرخطر دور باشند.
9. ازدواج قانونی: اهداکنندگان باید زن و شوهر قانونی باشند.

• سلامت و آمادگی برای فرزندپروری: زوج دریافت‌کننده باید از نظر جسمی سالم و آماده برای فرزندپروری باشند.
• صلاحیت قانونی گیرنده: گیرندگان باید محجور (مجنون، صغیر یا سفیه) نباشند.
• ثبات تصمیم‌گیری: زوجین باید از نظر روانی و عاطفی ثبات لازم را برای پذیرش درمان داشته باشند و انگیزه‌های اهداکننده نیز باید واضح و مشخص باشد.
• یکسان بودن دین و مذهب: اهداکننده و گیرنده باید از نظر دینی و مذهبی هم‌راستا باشند.
• مشاوره حقوقی: مشاوره حقوقی برای طرفین اهداکننده و دریافت‌کننده الزامی است تا حقوق هر دو طرف به‌درستی روشن شود.

این شرایط به‌منظور تضمین سلامت جسمی، روانی و اخلاقی در فرآیند اهدای جنین، برای تمام طرف‌های درگیر، ضروری است.

درصد موفقیت جنین اهدایی

اهدای جنین یکی از روش‌های درمان ناباروری است که میزان موفقیت آن با توجه به تعداد تولد نوزاد زنده پس از هر انتقال جنین اندازه‌گیری می‌شود. به طور کلی، درصد موفقیت این روش بین ۳۷ تا ۴۵ درصد متغیر است. شانس بارداری موفق با استفاده از جنین اهدایی تحت تاثیر عواملی همچون سن اهداکننده، کیفیت جنین، تعداد جنین‌های منتقل‌شده، مرحله رشد جنین هنگام انجماد و همچنین کیفیت خدمات مرکز درمانی قرار دارد. به طور خاص، اگر مرکز درمانی در انتخاب جنین، فرآیند انجماد و ذوب جنین و همچنین انتقال آن، تجربه و مهارت کافی داشته باشد، شانس موفقیت درمان به طور قابل توجهی افزایش می‌یابد.

هزینه جنین اهدایی

در ایران، هزینه درمان‌های ناباروری نسبت به بسیاری از کشورهای دیگر به‌صرفه‌تر است، هرچند که ممکن است به دلیل عدم پوشش بیمه‌ای در برخی خدمات، هزینه‌ها برای بیماران بیشتر به نظر برسد. هزینه‌های مرتبط با دریافت جنین اهدایی در مراکز ناباروری ایران متغیر است؛ چراکه برخی مراکز تعرفه‌های ثابت دارند و برخی دیگر هزینه‌ها را بر اساس توافقات انجام می‌دهند. به‌طور کلی، علاوه بر هزینه‌های مربوط به مراجعه به مرکز درمانی، آزمایشات غربالگری و انتقال جنین، هزینه‌های دیگری برای دریافت جنین اهدایی وجود ندارد.

مدت زمان اهدای جنین

مدت زمان دقیق پروسه اهدای جنین به دلیل مراحل مختلف و شرایط متفاوت هر زوج، قابل پیش‌بینی نیست. با این حال، به طور میانگین می‌توان زمان تقریبی هر مرحله را به این شکل بیان کرد:

1. مرحله اول: این مرحله شامل تایید صلاحیت زوجین توسط مراجع قضایی برای داشتن فرزند است که معمولا حدود ۲ ماه طول می‌کشد.
2. مرحله دوم: به‌دست‌آوردن جنین اهدایی بستگی به تعداد اهداکنندگان و مرکز مربوطه دارد. این مرحله می‌تواند از چند روز تا چند سال زمان ببرد. به‌دلیل کمبود اهداکنندگان نسبت به تقاضا، ممکن است این پروسه بیش از ۵ سال طول بکشد تا نوبت شما برسد.
3. مرحله نهایی: در این مرحله، فرآیند لقاح آزمایشگاهی (IVF) انجام می‌شود که معمولا بین ۴ تا ۶ هفته طول می‌کشد. این مدت زمان شامل مراحل آماده‌سازی و انتقال جنین به رحم است.

تفاوت بین اهدای جنین و فرزندخواندگی

برخی افراد اهدای جنین را مشابه فرزندخواندگی می‌دانند، اما این دو تفاوت‌هایی اساسی دارند. در فرزندخواندگی، کودک پس از تولد به خانواده‌ای دیگر سپرده می‌شود، اما در اهدای جنین، جنین در رحم مادر جدید رشد کرده و متولد می‌شود. بنابراین، هرچند کودک از لحاظ ژنتیکی به اهداکنندگان مرتبط است، اما در محیط خانواده جدید پرورش می‌یابد و پیوند عاطفی از همان دوران بارداری شکل می‌گیرد.

آنچه از مقاله «اهدای جنین چیست؟ | زمان، شرایط و درصد موفقیت» آموختیم

در پایان، تاکید می‌کنیم که اهدای جنین یکی از روش‌های موثر و پیشرفته در درمان ناباروری است که می‌تواند به زوج‌های فاقد توانایی باروری کمک شایانی کند. مرکز آزمایشگاه تهران لب با برخورداری از کادری متخصص و تجهیزات پیشرفته، تمام آزمایش‌های لازم برای اهدای جنین را ارائه می‌دهد و لازم به ذکر است که بسیاری از آزمایش‌های لازم برای این کار در خانه نیز انجام می‌شود. کافی است از بخش درخواست آزمایش در خانه سایت اقدام نمایید تا مشاورین ما با شما در تماس باشند.

منبع:

https://www.health.harvard.edu/blog/paths-to-parenthood-receiving-an-embryo-donation-202202032682