بارداری پوچ که به عنوان بارداری کاذب یا مولار هم شناخته می‌شود یک عارضه بارداری نادر است که حدود 1 در 1200 بارداری را تحت تاثیر قرار می‌دهد و معمولا در اوایل بارداری رخ می‌دهد. بارداری پوچ گاهی اوقات در سونوگرافی اوایل بارداری تشخیص داده می‌شود و همچنین ممکن است پس از سقط جنین با بررسی بافت جمع‌آوری شده یا دفع شده از رحم، تشخیص داده شود.
برای درخواست هرگونه مشاوره، انجام آزمایش بارداری و ثبت درخواست تلفنی نمونه‌گیری (در آزمایشگاه، منزل، محل کار)
با تلفن 1650 برای استان تهران و تلفن 88709970-021 برای دیگر استان‌ها
با آزمایشگاه پاتوبیولوژی و ژنتیک پزشکی تهران لب تماس بگیرید.
بارداری پوچ چیست؟
در بارداری پوچ (Molar pregnancy یا Blighted ovum)، رشد غیرطبیعی و سریع بخشی یا تمام جفت رخ می‌دهد. جفت بزرگتر از حد معمول می‌شود و حاوی تعدادی کیست (کیسه‌های مایع) است. در بارداری پوچ کامل، رشد غیرطبیعی جفت مانع از رشد جنین می‌شود. در بارداری پوچ جزئی، جنین تشکیل می‌شود، اما غیرطبیعی خواهد بود و نمی‌تواند زنده بماند و حداکثر عمر این جنین حدود سه ماه است.
در این نوع بارداری، تمام علائم معمول بارداری (مانند تهوع صبحگاهی یا درد سینه) را تجربه خواهید کرد؛ زیرا جفت همچنان به تولید هورمون بارداری hCG، حتی بیشتر از حد معمول ادامه می‌دهد. در بیشتر موارد، بارداری پوچ در سه ماهه اول و اغلب با سقط جنین تشخیص داده می‌شود.
انواع بارداری پوچ
انواع مختلفی از بارداری پوچ وجود دارد که شامل بارداری پوچ کامل یا مهاجم و بارداری پوچ جزئی است. در بارداری پوچ کامل، بافت جفت متورم می‌شود و کیست‌های پر از مایع را تشکیل می‌دهد و در این حالت هیچ جنینی وجود ندارد.
در بارداری پوچ جزئی، جفت ممکن است هم بافت طبیعی و هم بافت غیرطبیعی داشته باشد. ممکن است جنینی وجود داشته باشد، اما جنین نمی‌تواند زنده بماند و جنین معمولاً در اوایل بارداری سقط می‌شود. بارداری پوچ می‌تواند عوارض جدی، از جمله یک نوع نادر سرطان را داشته باشد، به همین دلیل نیاز به درمان زودهنگام دارد.
بارداری‌های مولار به دو دسته کامل یا مهاجم و جزئی تقسیم می‌شوند. در بارداری‌های مولار کامل، هیچ جنینی تشکیل نمی‌شود. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که یک اسپرم یک تخمک خالی را بارور می‌کند و به همین دلیل جنین نمی‌تواند رشد کند. بافت جفت رشد می‌کند، اما غیرطبیعی است و حاوی کیست (یا تومور) پر از مایع است. این بافت همچنان هورمون بارداری hCG را تولید می‌کند. شایع‌ترین و خطرناک‌ترین عارضه برای زندگی، پارگی رحم در این حالت است.
بارداری پوچ جزئی زمانی رخ می‌دهد که یک جفت غیرطبیعی در کنار یک جنین تشکیل می‌شود. در این موارد، جنین در حال رشد، یک مجموعه اضافی از کروموزوم‌ها دارد. بنابراین ممکن است شروع به رشد کند، اما به طور کلی زنده نمی‌ماند.
علل ایجاد بارداری پوچ چیست؟
یک تخمک بارور شده به طور غیرطبیعی باعث ایجاد بارداری پوچ می‌شود. در واقع سلول‌های انسانی معمولاً 23 جفت کروموزوم دارند و در لقاح معمولی یک کروموزوم در هر جفت از پدر و دیگری از مادر می‌آید. اما در بارداری پوچ کامل، یک یا دو اسپرم یک تخمک را بارور می‌کنند. کروموزوم‌های تخمک مادر غایب یا غیرعملکردی هستند، بنابراین در این موارد هیچ سهمی از طرف مادر وجود ندارد.
در بارداری پوچ جزئی یا ناقص، کروموزوم‌های مادر وجود دارند اما پدر دو مجموعه کروموزوم را ارائه می‌دهد. بنابراین جنین به جای 46 کروموزوم، 69 کروموزوم دارد. این امر بیشتر زمانی رخ می‌دهد که دو اسپرم یک تخمک را بارور می‌کنند و منجر به یک نسخه اضافی از ژن‌های پدر می‌شود.
اگرچه بارداری‌های پوچ نادر هستند اما می‌توانند هر کسی را تحت تاثیر قرار دهند، اگرچه علم ثابت کرده است که این مورد برای مادران کمتر از 20 سال سن، بیش از 40 سال سن، مادران با سابقه بارداری پوچ، مادران با دو یا چند سقط جنین روبرو بوده‌اند وجود دارد.
علائم و تشخیص بارداری پوچ
در ابتدای بارداری پوچ، علائم خاصی وجود ندارد و ممکن است زن علائم معمولی یک بارداری طبیعی را تجربه کند. با این حال اکثر بارداری‌های مولار با گذشت هفته‌ها می‌توانند علائمی مانند موارد زیر را داشته باشند:
- خونریزی واژینال از قهوه‌ای تیره تا قرمز روشن در سه ماهه اول
- حالت تهوع و استفراغ شدید
- در موارد نادری، کیست‌هایی شبیه خوشه انگور از واژن خارج می‌شوند.
- فشار یا درد لگن
باید گفت که امروزه تشخیص زودهنگام بارداری پوچ امکان‌پذیر است. اکثر این موارد در سه ماهه اول رخ می‌دهد. اگر در سه ماهه اول تشخیص داده نشود، علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- رحمی که به سرعت رشد می‌کند و در اوایل بارداری بزرگتر از حد انتظار است.
- پره اکلامپسی (یک بیماری که باعث فشار خون بالا و پروتئین در ادرار می‌شود) قبل از هفته 20 بارداری
- کیست تخمدان
- پرکاری تیروئید، که به عنوان هیپرتیروئیدیسم نیز شناخته می‌شود.
پزشک شما در طول معاینات پیش از زایمان (معمولاً در سه ماهه اول) بارداری پوچ را تشخیص می‌دهد. سونوگرافی رحم اغلب به جای جفت، چندین کیسه پر از مایع را نشان می‌دهد و معمولاً در این حالت هیچ جنینی وجود ندارد. علاوه بر این در بارداری پوچ، hCG در سطوح غیرطبیعی بالا تولید می‌شود. انجام آزمایش هورمونی و خون در آزمایشگاه می‌تواند این سطوح بالا را که یک زنگ خطر مهم است تشخیص دهد.
درمان بارداری پوچ چیست؟
توده غیرطبیعی تشکیل شده در رحم باید از بدن خارج شود، زیرا می‌تواند عوارض جدی ایجاد کند. به طور کلی درمان بارداری پوچ جراحی شامل کورتاژ با مکش برای از بین بردن تمام بافت غیرطبیعی از رحم است. در این عمل، بیهوشی کامل تجویز می‌شود تا در طول عمل احساس درد نکنید.
در برخی موارد به جای جراحی، از دارو برای کمک به انقباض رحم و دفع محتویات آن استفاده می‌شود. در موارد بسیار نادر، هیسترکتومی یا برداشتن رحم با جراحی ضروری است.
پس از آن باید سطوح hCG تا زمانی که رحم به حالت عادی بازگردد بررسی شوند. این بررسی‌ها تضمین می‌کند که تمام بافت توده غیرطبیعی از بین رفته است. در موارد بسیار نادر، بارداری پوچ منجر به نوعی سرطان به نام کوریوکارسینوم می‌شود. این سرطان در داخل رحم تشکیل می‌شود و می‌تواند به سایر قسمت‌های بدن سرایت کند و به درمان‌هایی مانند شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی نیاز دارد.
برای درخواست هرگونه مشاوره، انجام آزمایش و ثبت درخواست تلفنی نمونه‌گیری (در آزمایشگاه، منزل، محل کار)
با تلفن 1650 برای استان تهران و تلفن 88709970-021 برای دیگر استان‌ها
با آزمایشگاه پاتوبیولوژی و ژنتیک پزشکی تهران لب تماس بگیرید.
عوارض و پیشگیری از بارداری پوچ
سایر عوارض محتمل برای بارداری پوچ می‌تواند شامل عفونت خون، عفونت رحم و فشار خون بسیار بالا باشد.
باید گفت متاسفانه هیچ راهی برای پیشگیری از بارداری پوچ وجود ندارد. اگر بارداری پوچ داشته‌اید، می‌توانید با جلوگیری از بارداری دیگر تا یک سال پس از اولین بار، احتمال عوارض را کاهش دهید. در هر صورت توصیه می‌شود قبل از تلاش برای باردار شدن دوباره با پزشک زنان خود صحبت کنید.
به یاد داشته باشید که اگر بارداری مولار داشته‌اید خطر سقط جنین افزایش نمی‌یابد، فقط خطر بیشتری برای ابتلاء به بارداری پوچ بعدی وجود دارد. در برخی موارد ممکن است قبل از بارداری نیاز به مشاوره داشته باشید، زیرا بارداری پوچ می تواند برای زن یک تجربه آسیب زا و ناراحت کننده باشد که امکان تجربه آن را دارد.
- منبع:
