MCV در آزمایش خون چیست؟

اگر شما هم دائماً دچار پریدگی رنگ پوست هستید، احساس خستگی و بی‌حالی دارید یا تپش قلب شما نامنظم است، به احتمال زیاد پزشک برای شما آزمایش MCV تجویز خواهد کرد. MCV در آزمایش خون در واقع میزان گلبول‌های قرمز را اندازه‌گیری می‌کند و با انجام این آزمایش، بیماری‌هایی مثل فقر آهن، تالاسمی و دیگر بیماری‌هایی که به فعالیت گلبول‌های قرمز در بدن مربوط هستند، تشخیص داده می‌شود. در ادامه این مقاله در مورد آزمایش MCV، نحوه انجام آن و علل کم یا زیاد بودن میزان MCV در آزمایش خون توضیح داده می‌شود.

آزمایش MCV خون چیست؟

MCV مخفف عبارت Mean Corpuscular Volume بوده و حجم کورپوسکولار خون را مشخص می‌کند. کورپوسکول به سلول‌هایی در خون گفته می‌شود که به شکل آزادانه در خون وجود دارند و محل اتصال خاصی در بدن ندارند. این دسته از سلول‌ها در حالت کلی به سه دسته زیر تقسیم می‌شوند:

• گلبول‌های سفید
• گلبول‌های قرمز
• پلاکت‌ها

با این حال، MCV در آزمایش خون برای اندازه‌گیری یا شمارش متوسط حجم گلبول‌های قرمز موجود در خون افراد انجام می‌شود.

نقش گلبول‌های قرمز در خون

گلبول‌های قرمز، سلول‌های دیسکی شکل و کوچکی هستند که در خون ما جریان دارند و وظیفه اصلی آن‌ها حمل اکسیژن از ریه‌ها به تمام سلول‌های بدن است. این اکسیژن برای تولید انرژی، رشد و ترمیم سلول‌ها ضروری است. اندازه و شکل گلبول‌های قرمز اطلاعات مهمی درباره سلامت ما می‌دهند.

تغییرات در اندازه یا شکل آن‌ها می‌تواند نشانه‌ای از بیماری‌هایی مانند کم‌خونی، اختلالات کلیوی یا برخی بیماری‌های ژنتیکی باشد. عوامل مختلفی مانند تغذیه (کمبود آهن، فولات یا ویتامین B12)، بیماری‌ها و اختلالات ژنتیکی می‌توانند بر اندازه و شکل گلبول‌های قرمز تأثیر بگذارند. بنابراین، آزمایش خون و بررسی گلبول‌های قرمز بخشی مهمی از چکاپ‌های دوره‌ای سلامت است.

هدف از انجام آزمایش MCV خون چیست؟

آزمایش خون MCV در واقع بخشی از شمارش کامل خون (CBC) است. آزمایش خون CBC یک نوع آزمایش رایج است که بسیاری از فاکتورهای خون شما از جمله گلبول‌های قرمز را اندازه‌گیری می‌کند. آزمایش خون کامل برای بررسی سلامت عمومی شما استفاده می شود.

آزمایش MCV در خون همچنین ممکن است همراه با سایر آزمایش‌ها برای کمک به تشخیص یا نظارت بر برخی اختلالات خونی از جمله کم خونی استفاده شود. احتمالا می‌دانید که انواع مختلفی از کم خونی وجود دارد. آزمایش MCV می‌تواند به تشخیص نوع کم خونی شما کمک کند.

چه زمانی به آزمایش خون MCV نیاز داریم؟

حال که دانستیم آزمایش MCV چیست، شاید برای شما هم سوال پیش آید که چه زمانی به این آزمایش نیاز داریم؟ پزشک شما ممکن است به عنوان بخشی از معاینه دوره‌ای شما، یک آزمایش خون کامل، که شامل آزمایش MCV  هم می‌وشود، تجویز کند. همچنین اگر یک بیماری مزمن یا طولانی‌مدت دارید که می‌تواند منجر به کم خونی شود یا اگر علائم کم خونی دارید، ممکن است این آزمایش را انجام دهید. داشتن علائم زیر معمولا نشان می‌دهد که شما به MCV در آزمایش خون نیاز دارید:

• تنگی نفس
• ضعف یا خستگی
• سردرد
• سرگیجه
• آریتمی (مشکلی در سرعت یا ریتم ضربان قلب)

آزمایش MCV خون چگونه انجام می‌شود؟

در طول آزمایش MCV، یک متخصص آزمایشگاهی با استفاده از یک سوزن کوچک از ورید (رگ) بازوی شما نمونه خون می‌گیرد. پس از وارد کردن سوزن، مقدار کمی خون در یک لوله آزمایش یا ویال جمع‌آوری می‌شود. وقتی سوزن داخل یا خارج می‌شود ممکن است کمی احساس سوزش کنید. این سوزش معمولاً کمتر از پنج دقیقه طول می‌کشد. بنابراین این آزمایش بسیار ساده بوده و در زمان کم و به سادگی در مرکز تهران لب انجام می‌شود.

آیا برای آزمایش MCV در خون کار خاصی باید انجام دهیم؟

برای آزمایش خون MCV نیازی به آمادگی خاصی ندارید. اگر پزشک شما آزمایش‌های بیشتری را بر روی نمونه خون شما دستور داده است، ممکن است لازم باشد چندین ساعت قبل از آزمایش ناشتا باشید (نخورید و ننوشید). اگر دستورالعمل خاصی برای دنبال کردن وجود داشته باشد، در مرکز آزمایشگاهی به شما اطلاع داده می‌شود.

آیا آزمایش MCV خون خطر دارد؟

انجام آزمایش خون خطر بسیار کمی دارد (تقریباً در حد صفر). تنها ممکن است در نقطه‌ای که سوزن به رگ شما وارد شده، درد خفیفی یا کبودی داشته باشید، بیشتر این علائم به سرعت از بین می‌روند.

تفسیر نتایج آزمایش MCV خون

اکنون می‌دانید که آزمایش MCV چیست. لازم به ذکر است که آزمایش MCV به تنهایی نمی‌تواند هیچ بیماری خاصی را تشخیص دهد. پزشک و متخصص از نتایج MCV، سایر نتایج آزمایش و سابقه پزشکی شما برای تشخیص استفاده خواهد کرد.

• MCV خون پایین

اگر نتایج نشان دهد که گلبول‌های قرمز خون شما کوچکتر از حد طبیعی است، ممکن است نشانه‌ای از موارد زیر باشد:

1. انواع خاصی از کم خونی، از جمله کم خونی ناشی از فقر آهن (شایع ترین نوع آن)
2. تالاسمی (یک بیماری ژنتیکی غیر معمول)
3. آنمی مزمن: کم خونی که افراد مبتلا به بیماری‌های التهابی را تحت تاثیر قرار می‌دهد
4. کم خونی سیدروبلاستیک: کم خونی ناشی از استفاده نادرست از آهن در هنگام ایجاد گلبول‌های قرمز خون

• MCV خون بالا

اگر نتایج نشان دهد که MCV خون شما بالاست و گلبول‌های قرمز خون شما بزرگتر از حد طبیعی است، ممکن است نشانه‌ای از موارد زیر باشد:

1. کم خونی خطرناک، که ممکن است ناشی از دلایل زیر باشد:
   • کمبود ویتامین B12
   • بیماری که بر توانایی بدن شما برای استفاده از ویتامین B12 تأثیر می‌گذارد (مانند برخی بیماری‌های خودایمنی، بیماری سلیاک یا بیماری کرون)
2. کم خونی ناشی از کمبود اسید فولیک
3. بیماری کبدی
4. اختلال در عملکرد تیروئید
5. مولتیپل میلوما (نوعی سرطان خون)
6. سندرم داون
7. کم خونی همولیتیک (زمانی که گلبول‌های قرمز شما سریعتر از جایگزینی آنها تخریب می‌شوند)

همچنین ممکن است با MCV طبیعی هم فردی کم خونی داشه باشد. این مورد ممکن است در صورتی اتفاق بیفتد که کم خونی ناشی از شرایط زیر باشد:

• از دست دادن ناگهانی خون
• نارسایی کلیه
• کم خونی آپلاستیک (ناشایع)

اگر سطح MCV شما در محدوده طبیعی نیست، همیشه به این معنی نیست که شما یک مشکل پزشکی دارید که نیاز به درمان دارد. رژیم غذایی، سطح فعالیت، داروها، دوره قاعدگی و سایر شرایط می‌توانند بر نتایج آزمایش تأثیر بگذارند. بنابراین لازم است با پزشک خود صحبت کنید تا بدانید نتایج آزمایش MCV خون شما به چه معناست.

محدوده طبیعی و غیرطبیعی در آزمایش MCV خون چیست؟

MCV خون با استفاده از یک فرمول ساده محاسبه می‌شود: هماتوکریت (درصد گلبول‌های قرمز در خون شما) ضرب در 10 و تقسیم بر تعداد گلبول‌های قرمز. میزان MCV در آزمایش خون به شرح زیر تفسیر می‌شود:

• 80-100 فمتولیتر (fL): گلبول‌های قرمز خون شما اندازه طبیعی دارند.
• کمتر از 80 fL: گلبول‌های قرمز خون شما کوچکتر از حد طبیعی هستند.
• بیش از 100 fL: گلبول‌های قرمز خون شما بزرگتر از حد طبیعی هستند.

درمان MCV خون پایین

درمان پایین بودن MCV خون با استفاده از روش‌های مختلفی انجام می‌شود. در صورتی که پس از انجام آزمایش MCV، مشخص شود که حجم گلبول‌های قرمز خون شما کم است، درمان شروع می‌شود. درمان این مشکل با استفاده از داروها، تزریق، تغییر رژیم غذایی و استفاده از مکمل‌های غذایی انجام می‌شود. در مواردی که MCV خون پایین خیلی شدید باشد و فرد دچار فقر آهن شدید باشد، تزریق خون و آهن برای بیمار تجویز می‌شود.

MCV خون پایین در بارداری

یکی از موارد شایع در MCV خون پایین، کم بودن آن در زمان بارداری یا کم خونی بارداری است. چنانچه آزمایش خون شما MCV خون پایین را در زمان بارداری نشان دهد، مادر نیاز به جذب مقدار زیادی آهن خواهد داشت. این کار هم برای سلامت مادر لازم است و هم باید آهن کافی به نوزاد برسد. پس از تشخیص پایین بودن MCV در بارداری، درمان با استفاده از غذا، دارو و تزریق شروع می‌شود.

موارد تاثیرگذار بر آزمایش MCV خون چیست؟

اکنون می‌دانید که ماهیت آزمایش MCV خون چیست؛ بنابراین احتمالا حدس می‌زنید که چه مواردی می‌توانند بر مقدار MCV تاثیرگذار باشند. از مهمترین عوامل موثر در آزمایش MCV خون می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• چربی بالای خون
• مصرف داروهای خاص مانند توئین
• داشتن سرطان خون
• قاعدگی در خانم‌ها
• داشتن قند خون بالا
• مصرف مشروبات الکلی
• کمبود ویتامین B12 در بدن
• تالاسمی
• کم‌کار بودن تیروئید فرد
• بیماری‌های خونی

وجود هریک از این موارد باید توسط پزشک متخصص تشخیص داده شود و تاثیر آن‌ها در تفسیر نتایج آزمایش خون مد نظر قرار داده شود.

آنچه از مقاله «MCV در آزمایش خون چیست؟» آموختیم

در این مقاله توضیح دادیم که آزمایش MCV چیست. آزمایشی که حجم متوسط ​​گلبول‌های قرمز خون را در یک آزمایش خون نشان می‌دهد و معمولا به عنوان بخشی از شمارش کامل سلول‌های خون (CBC) انجام می‌شود. آزمایش MCV به اندازه‌گیری متوسط ​​اندازه و حجم گلبول‌های قرمز خون کمک می‌کند و به ویژه در تشخیص کم خونی مفید است.

نتایج آزمایش MCV شما  (MCV بالا، پایین یا طبیعی) می‌تواند نوع خاص کم خونی شما را نشان دهد. انجام آزمایش MCV در آزمایشگاه تهران لب به همراه موارد دیگری که توسط پزشک شما خواسته می‌شود، در نهایت به تشخیص بیماری خونی شما و نوع آن کمک خواهد کرد.

منبع:

https://www.carehospitals.com/diagnostics/mcv-blood-test